Η ΡΑΕ «καθαρογράφει» τις συµβάσεις ρεύµατος - Το σχέδιο για διαφάνεια στα τιμολόγια

Σε ευρείας κλίμακας παρέµβαση προσανατολίζεται η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας, προκειµένου να «καθαρίσει» τις συµβάσεις που υπογράφουν οι καταναλωτές µε τις εταιρείες ρεύµατος από τα «ψιλά γράµµατα» που µπερδεύουν τους πελάτες, κάνουν δύσκολη τη σύγκριση και καταλήγουν, εν τέλει, σε απροσδόκητες επιβαρύνσεις. 

Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Ηµερησίας», η ΡΑΕ έχει γίνει αποδέκτρια σηµαντικού αριθµού αναφορών από καταναλωτές που διαµαρτύρονται σχετικά µε τον τρόπο διαφήµισης και προσυµβατικής ενηµέρωσης, αλλά κυρίως διαµόρφωσης και εφαρµογής των τιµολογίων προµήθειας από τις εταιρείες ρεύµατος. Ενα από τα σοβαρότερα προβλήµατα που εντοπίζονται, µε βάση τις καταγγελίες των καταναλωτών, είναι ότι τα τιµολόγια των προµηθευτών περιλαµβάνουν ρήτρες για διάφορες παραµέτρους και µάλιστα ρήτρες διαφορετικές από πάροχο σε πάροχο. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η λεγόµενη ρήτρα Οριακής Τιµής Συστήµατος (είναι ουσιαστικά η χονδρεµπορική τιµή µε την οποία αγοράζουν ρεύµα οι ίδιες οι εταιρείες) και η ρήτρα ∆ιοξειδίου του Ανθρακα (είναι η τιµή που έχουν τα λεγόµενα «δικαιώµατα ρύπων» που επιβαρύνουν τις εταιρείες που παράγουν µε ρυπογόνα καύσιµα, όπως ο λιγνίτης).

Κάθε εταιρεία µάλιστα βάζει το δικό της όριο πάνω από το οποίο ενεργοποιείται η ρήτρα, µε αποτέλεσµα να είναι ασαφής η τελική τιµολόγηση ακόµα και για ειδήµονες του είδους, ενώ σχεδόν αδύνατη είναι η εκ των προτέρων σύγκριση ώστε να καταλήξει κανείς στην επιλογή προµηθευτή. Υπάρχουν, δε, εκτός από τις ρήτρες, και άλλες προσαυξήσεις και έξτρα χρεώσεις, οι οποίες αναφέρονται µεν στις συµβάσεις (έχουν... εξωτικά και απολύτως ακατανόητα ονόµατα τύπου ΛΠ2, ΛΠ3 και ΜΜΚΘΣΣ), αλλά δεν ποσοτικοποιούνται ώστε να ξέρει ο καταναλωτής τι θα πληρώσει.

Τα «αγκάθια»

Η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας από την έρευνα που διεξήγαγε έχει καταλήξει ότι τα βασικά προβλήµατα είναι τα εξής:

• Οι προµηθευτές έχουν υιοθετήσει διαφορετικές ονοµασίες για να περιγράψουν τους µηχανισµούς αναπροσαρµογής των χρεώσεων. Η ανοµοιογένεια αυτή κάνει δυσχερή τον εντοπισµό των παραµέτρων που καθορίζουν την τιµολόγηση.
• Από εταιρεία σε εταιρεία διαφέρει ουσιωδώς τόσο το σηµείο από το οποίο ενεργοποιούνται οι ρήτρες, όσο και η µεθοδολογία βάσει της οποίας καθορίζεται η προσαύξηση. ∆ιαφέρει ακόµα η περίοδος εφαρµογής της ρήτρας σε σχέση µε την περίοδο που αφορά ο εκκαθαριστικός λογαριασµός (άλλος παίρνει τον µέσο όρο των τριών τελευταίων µηνών, άλλος τον προηγούµενο µήνα κ. λπ.). Στην πράξη γίνονται «µη συγκρίσιµοι» οι εφαρµοζόµενοι µηχανισµοί αναπροσαρµογής, αλλά και πολύ δύσκολη η έστω εκ των υστέρων επαλήθευση των χρεώσεων.
• Σε πολλές περιπτώσεις το όριο πάνω από το οποίο εφαρµόζεται η ρήτρα είναι τόσο χαµηλά, ώστε στην πραγµατικότητα δεν είναι ρήτρα, αλλά σταθερή τιµολογιακή χρέωση (αφού ενεργοποιείται πάντα).Συνεπώς οι εταιρείες αυτές κρατούν τεχνητά τα ονοµαστικά τους τιµολόγια φθηνά, αλλά στην πραγµατικότητα ο καταναλωτής πληρώνει ακριβά.
• Οι πληροφορίες σχετικά µε τον υπολογισµό των ρητρών, αλλά ακόµα και των µεταβλητών που χρησιµοποιούνται για αναπροσαρµογή των τιµολογίων δεν είναι διαθέσιµες στους καταναλωτές όταν υπογράφουν τη σύµβαση, πολλές φορές ούτε καν στις ιστοσελίδες των προµηθευτών. Στην πλειονότητα, δε, των περιπτώσεων η γνωστοποίηση στον καταναλωτή του γεγονότος ότι η τιµή του προσφερόµενου τιµολογίου µπορεί να µεταβάλλεται (µε βάση τις ρήτρες) γίνεται µε τρόπο ασαφή, µη κατανοητό και µέσω µόνο των γενικών όρων της σύµβασης.
• Σε πολλές περιπτώσεις οι εταιρείες προµήθειας επιβάλλουν υπέρογκα «πρόστιµα» στους καταναλωτές που θέλουν να αποχωρήσουν πριν από την ολοκλήρωση της σύµβασης, όταν διαπιστώνουν ότι άλλα πίστευαν και άλλα προέκυψαν, παρότι µε βάση το ενωσιακό δίκαιο προστατεύεται το θεµελιώδες δικαίωµα του καταναλωτή για αλλαγή προµηθευτή.

Σύµφωνα µε πληροφορίες, για να ορθολογικοποιηθεί το ευρύτερο πλαίσιο, η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας έχει καταλήξει σε σχέδιο ρυθµιστικής απόφασης όσον αφορά τις χρεώσεις των προµηθευτών, το οποίο θα υιοθετηθεί στο αµέσως επόµενο διάστηµα. Η φιλοσοφία του σχεδίου είναι να απλοποιείται και να καθίσταται απολύτως διαφανής για τον καταναλωτή η διαδικασία διαµόρφωσης του τελικού ποσού που πληρώνει για τις ανταγωνιστικές χρεώσεις του λογαριασµού ρεύµατος κάθε εταιρείας. Ταυτόχρονα κρατάει τη δυνατότητα των προµηθευτών να διασφαλίζονται από το ρίσκο απότοµων διακυµάνσεων της χονδρεµπορικής τιµής του ρεύµατος, υπό την προϋπόθεση ότι όλα θα είναι ευκρινή στον καταναλωτή.

Με βάση αυτήν τη φιλοσοφία, το σχέδιο της ΡΑΕ έχει δύο βασικές παραµέτρους:

Πρώτον, η µόνη ρήτρα που επιτρέπει να υπάρχει στις συµβάσεις µε τον καταναλωτή είναι εκείνη που συνδέεται µε την Οριακή Τιµή Συστήµατος (ΟΤΣ). Αυτό σηµαίνει ότι θα πάψουν να υπάρχουν άλλες κυµαινόµενες χρεώσεις, δεδοµένου µάλιστα ότι αυτές αναφέρονται σε κόστη που δεν µπορούν να ελεγχθούν. Ας αναφερθεί εδώ ότι µελετάται να παραµείνει και η ρήτρα ∆ιοξειδίου του Ανθρακα που έχει εφαρµόσει µόνο η ∆ΕΗ, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξαλειφθούν όλες οι ασάφειες και θα γίνει διαφανής και κατανοητή στον καταναλωτή.

∆εύτερον, η ρήτρα ΟΤΣ, που την εφαρµόζουν πλέον όλοι οι προµηθευτές εκτός από τη ∆ΕΗ και η οποία θα συνεχίσει να υπάρχει, θα τυποποιηθεί και θα υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες διαφάνειας όσον αφορά τον υπολογισµό της. Συγκεκριµένα θα δηλώνεται σαφώς από κάθε εταιρεία η συγκεκριµένη φόρµουλα υπολογισµού της, στην οποία φόρµουλα η µοναδική κυµαινόµενη παράµετρος θα είναι η ΟΤΣ. Συνεπώς ο καταναλωτής βάζοντας κάθε στιγµή στη φόρµουλα την τρέχουσα ΟΤΣ θα γνωρίζει τι ακριβώς θα πληρώσει.

Τέλος, η παρέµβαση της ΡΑΕ, πέραν του περιεχοµένου και της σαφήνειας των συµβάσεων, θα επεκταθεί και στις διαφηµιστικές καµπάνιες των εταιρειών, έτσι ώστε να αποφεύγονται παραπλανητικοί ισχυρισµοί ή µηνύµατα που µπερδεύουν αντί να διαφωτίζουν τον καταναλωτή.