Κοροναϊός: Μετρούν το κόστος της «μόλυνσης» στην ελληνική οικονομία

Ο κοροναϊός μολύνει τις προβλέψεις και τους σχεδιασμούς του οικονομικού επιτελείου και των θεσμικών φορέων της χώρας καθώς επί του παρόντος κυριαρχεί η αβεβαιότητα και ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πόσο μεγάλη και πόσο παρατεταμένη θα αποδειχθεί η ζημιά. Οι τεχνοκράτες έχουν πιάσει χαρτί και μολύβι, σταθμίζοντας τα δεδομένα κάθε μέρα, αφού μέχρις ώρας δεν υπάρχουν επαρκή διαθέσιμα δεδομένα για να σχηματοποιηθούν ασφαλείς προβλέψεις. Είναι ενδεικτικές πληροφορίες που αναφέρουν πως σε λίγες μέρες, στις 20 Μαρτίου, η Τράπεζα της Ελλάδας στην έκθεση της είναι πιθανόν να αναθεωρήσει ελαφρώς πτωτικά τη βασική της πρόβλεψη, που είναι για ανάπτυξη περίπου στο 2,5%.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες είναι πιθανόν να ενσωματώσει και ένα πιο δυσμενές σενάριο, που ωστόσο δεν αναμένεται, εκτός απροόπτου, να προβλέπει υποχώρηση της ανάπτυξης στην Ελλάδα κάτω από το 2%. Θα έχει μεσολαβήσει αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την οικονομία της ευρωζώνης συνολικά που θα σταθμιστούν και στην προσπάθεια εκτίμησης των επιπτώσεων ειδικά για την ελληνική οικονομία. 

Στην ίδια έκθεση ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας αναμένεται να επαναλάβει την εκτίμηση ότι υπάρχει περιθώριο να δοθεί στην Ελλάδα δυνατότητα αξιοποίησης επιπλέον δημοσιονομικού χώρου, προκειμένου να γίνουν κινήσεις στήριξης της πραγματικής οικονομίας. Εκεί φαίνεται πως θα επικεντρωθεί η συνολική στρατηγική της κυβέρνησης φέτος για διεκδίκηση επιπλέον δημοσιονομικού χώρου, θέμα που θα κριθεί στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, σε περιβάλλον ακόμη ισχυρότερης αβεβαιότητας δεδομένης της επέλασης του κορωνοϊού.

Σε μια ιδανική πραγματικότητα τα νέα δεδομένα, που εκ των πραγμάτων θα πλήξουν σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό και την ελληνική οικονομία, θα έπρεπε να πείσουν ευκολότερα τους σκληρούς του Eurogroup να δώσουν δημοσιονομικό χώρο στη χώρα. Το αν αυτό θα αποδειχθεί εύκολο εν τέλει δεν είναι δεδομένο, ειδικά αφού στη Γερμανία – και πριν τον κορωνοϊό – τα πράγματα σήκωναν προβληματισμό. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με ορισμένες πηγές μέχρι το σημείο που ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης το 2020 συμπιεστεί μέχρι το 2,2%, δεν απειλείται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ φέτος. Προχωράμε βήμα με βήμα σε βαθιά νερά, σχολιάζει αξιωματούχος.  

Πολλές γραμμές άμυνας σε διάφορα στάδια 

Τις τελευταίες μέρες οι συσκέψεις και στο ελληνικό οικονομικό επιτελείο δίνουν και παίρνουν καθώς χαράσσονται γραμμές άμυνας με περισσότερα από ένα εναλλακτικά σενάρια μέτρων ενώ οι γραμμές είναι ανοικτές και με την ΕΕ καθώς και εκεί σταθμίζονται οι εξελίξεις μέρα με τη μέρα και σε οικονομικό επίπεδο.

Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν τις προηγούμενες μέρες στο Reuters με τον ιό να εξαπλώνεται παγκοσμίως οι κεντρικές τράπεζες υφίστανται πίεση να στηρίξουν την ανάπτυξη. Το σημαντικότερο μέτρο που φαίνεται να συζητείται, αν και εκτιμάται πως είναι ακόμη σε προπαρασκευαστικό στάδιο χωρίς να αναμένεται άμεση εφαρμογή, είναι η χορήγηση στοχευμένων μακροπρόθεσμων δανείων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτή η κατηγορία επιχειρήσεων είναι άλλωστε και η περισσότερο ευάλωτη σε επεισόδια οικονομικής επιβράδυνσης σε σχέση με μεγαλύτερες εταιρείες, σε χώρες της ευρωζώνης πουθα κτυπηθούν περισσότερο από τον ιό. 

Η πίεση είναι όμως ισχυρή και για την οριοθέτηση δημοσιονομικών μέτρων από τις κυβερνήσεις. Το Eurogroup την Τετάρτη έδωσε ήδη ένα πρώτο στίγμα ανοίγοντας παράθυρο δημοσιονομικής χαλάρωσης, υπό σαφείς προϋποθέσεις, ενώ το ζήτημα θα κυριαρχήσει στην επόμενη συνεδρίαση στις 16 Μαρτίου, λίγες μέρες αφού η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα έχει ανοίξει τα χαρτιά της στη συνεδρίαση της 12ης Μαρτίου.

Στο δημοσιονομικό πεδίο, στο επίκεντρο βρίσκεται η εξαίρεση δαπανών που σχετίζονται με την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού από τους στόχους που πρέπει να πετυχαίνουν οι χώρες στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας, κάτι που αφορά και ειδικά τη χώρα μας. Ρήτρες διαφυγής, ισχύουν άλλωστε για την Ελλάδα στο πλαίσιο της συμφωνίας της μεταμνημονιακής παρακολούθησης και εάν για εξωγενείς, απρόβλεπτους παράγοντες αποκλίνουμε από το στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα δεν ενεργοποιείται η απαίτηση λήψης πρόσθετων μέτρων.

Σε στάση αναμονής και το δανειακό πρόγραμμα του Δημοσίου

Ο κορωνοϊός φαίνεται πως έχει προκαλέσει προσωρινό hold – όχι stop  – στο πρόγραμμα κινήσεων του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους για νέες εκδόσεις. Όλα τα νέα δεδομένα και ειδικά το σήμα που θα δώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την Πέμπτη θα σταθμιστούν από το οικονομικό επιτελείο και τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να αποφασιστεί εάν θα καταστεί δυνατή μια νέα έκδοση μέχρι το Πάσχα. Το κλίμα για τα ελληνικά ομόλογα παραμένει θετικό, όπως τουλάχιστον μεταφέρεται από εκπροσώπους μεγάλων ξένων οίκων και χρηματοοικονομικών κέντρων ενώ αποτιμάται ιδιαίτερα θετικά η στρατηγική που έχει ακολουθηθεί τα τελευταία χρόνια για την ανοικοδόμηση της ελληνικής αγοράς χρέους.

Ωστόσο οι ισχυρές αναταράξεις στις διεθνείς αγορές και η λογική συνέπεια να ενισχύεται η διάθεση ανάληψης ρίσκου σε περιόδους κρίσεις και αβεβαιότητας είναι παράγοντες σημαντικοί που δεν είναι ούτε σωστό ούτε δυνατόν να υποτιμηθούν.  Στόχος του φετινού δανειακού προγράμματος και της στρατηγικής διαχείρισης του δημοσίου χρέους είναι να γίνουν κάποιες εκδόσεις, στρατηγικού χαρακτήρα, είτε νέων ομολόγων ή επανεκδόσεις παλαιότερων αλλά και να περιοριστεί αισθητά η έκθεση του δημοσίου σε βραχυπρόθεσμο χρέος.

Ο αρχικός σχεδιασμός, που δεν έχει εγκαταλειφθεί, προέβλεπε την εμπροσθοβαρή εκτέλεση του προγράμματος, δηλαδή την υλοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του ει δυνατόν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Ωστόσο, όπως και στα υπόλοιπα μέτωπα της οικονομίας έτσι και σε αυτό, οι εξελίξεις επαναξιολογούνται μέρα με τη μέρα και εβδομάδα με την εβδομάδα και φαίνεται πως ο Μάρτιος θα είναι καθοριστικός σχετικά με το εάν θα επιχειρηθεί κάποια κίνηση μέχρι το Πάσχα.