Κατασκευές: Καταργείται η προϋπόθεση του ανεκτέλεστου για τη διεκδίκηση δημοσίων έργων

Ο εν λόγω νόμος έχει επιμέρους τροποποιηθεί περισσότερες από... 300 φορές μέσα σε διάστημα μίας πενταετίας

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 6 λεπτά ┋

Στις εδώ και καιρό αναμενόμενες αλλαγές του θεσμικού πλαισίου για τις πρότυπες προτάσεις κατέληξε η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών έχοντας αποφασίσει να εξαιρέσει οριστικά τα δημόσια έργα, ενώ παραλλήλως μελετά ήδη και νέες αλλαγές στον πολύπαθο νόμο 4412 του 2016 για τις δημόσιες συμβάσεις.

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι ο εν λόγω νόμος έχει επιμέρους τροποποιηθεί περισσότερες από ...300 φορές μέσα σε διάστημα μίας πενταετίας.

Ηδη στη Βουλή μέσα στο νομοσχέδιο για τη σιδηροδρομική μεταρρύθμιση έχει ενταχθεί διάταξη που αφορά μία από τις πρώτες αλλαγές και συγκεκριμένα την κατάργηση της προυπόθεσης του ανεκτέλεστου για τη διεκδίκηση ενός έργου από τις τεχνικές εταιρίες. Για το ζήτημα είχε γνωμοδοτήσει στο παρελθόν η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) εκτιμώντας ότι η πρόβλεψη ευνοούσε τις εταιρίες 7ης τάξης σε αντίθεση με τους μικρότερους παίκτες, ενώ η διάταξη είχε κριθεί αντισυνταγματική και από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), χωρίς έως σήμερα να έχει αλλάξει παρά το διαχρονικό αίτημα των μκρότερων εργοληπτικών εταιριών.

Το πρόβλημα προέκυπτε από το γεγονός ότι εταιρίες 1ης έως 6ης τάξης που είχαν ένα συγκεκριμένο όριο ανεκτέλεστου, δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν έργα καθώς εκτός της εμπειρίας και της χρηματοικονομικής επάρκειας, οριζόταν ως προυπόθεση και ένα όριο ανεκτέλεστου που δεν έπρεπε να είχε ξεπεραστεί το τελευταίο τρίμηνο, ενώ αντίθετα στην περίπτωση των εταιριών 7ης τάξης υπήρχε και εναλλακτικός τρόπος υπολογισμού του ανεκτέλεστου.

Μέχρι σήμερα προκειμένου οι εταιρίες 6ης τάξης να διεκδικήσουν έργα προυπολογισμού ως 44 εκατομμυρίων ευρώ, πρέπει να έχουν όριο ανεκτέλεστου ύψους 132 εκατ. ευρώ, ενώ για τις εταιρίες 5ης τάξης που μπορούν να διεκδικήσουν έργα μέχρι 22 εκατ. ευρώ, το όριο αντίστοιχα ανέρχεται σε 66 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, «οι διατάξεις που αφορούν στο ανεκτέλεστο αντίκεινται εν γένει στις γενικές αρχές που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις, όπως η απαγόρευση των διακρίσεων και οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της ελεύθερης ανάπτυξης του ανταγωνισμού, της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών, της αναλογικότητας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης».

«Θα εναρμονιστούμε στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σε ό,τι αφορά το ανεκτέλεστο. Αυτό είναι μια διάταξη η οποία έχει εισαχθεί στη Βουλή και θα οδηγηθεί σε ψηφοφορία στις 18 Δεκεμβρίου, μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού. Δεν παρεμβαίνουμε στο πώς θα μπορεί να υπάρχει ως κριτήριο, όχι όμως όπως υπάρχει σήμερα. Αυτό είναι ένα επόμενο στάδιο για το οποίο θα χρειαστεί πολύ μεγάλη συζήτηση και με την ΕΑΔΗΣΥ και με όλους τους αρμόδιους. Και φαντάζομαι ότι θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης, αλλά πάντως το ανεκτέλεστο όπως το ξέρουμε φεύγει. Αυτό είναι μια πρώτη παρέμβαση την οποία προχωράμε και νομίζω είναι σημαντική», ανέφερε ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος μιλώντας σε συνέδριο της Νομικής Βιβλιοθήκης για τις δημόσιες συμβάσεις.

Ο ίδιος προανήγγειλε και άλλες αλλαγές στον σχετικό νόμο αποκαλύπτοντας ότι «ήδη μια επιτροπή δουλεύει σε ό,τι αφορά τις διατάξεις της εκτέλεσης των δημοσίων έργων του 4412», προσθέτοντας πως οι τροποποιήσεις που θα γίνουν θα είναι πολύ στοχευμένες.

Ο υφυπουργός μίλησε και για το ζήτημα της δάνειας εμπειρίας, η οποία – όπως είπε - εισάγεται όχι μόνο στη δημόσια σύμβαση, αλλά ακόμα και στην πιστοποίηση μέσα από τα μητρώα των αναδόχων: «Είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να διευκρινιστεί σε τι ακριβώς αφορά. Διότι είναι καλό να παίρνει κάποιος δάνεια εμπειρία, αλλά ποιες είναι οι υποχρεώσεις του δανείζοντος την εμπειρία έναντι της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποδέχεται αυτό ως ένα κριτήριο για να μπορέσει να συνάψει σύμβαση με έναν ανάδοχο», τόνισε συμπληρώνοντας ότι το Δημόσιο δεν είναι επαρκώς οχυρωμένο για να αντιμετωπίσει τέτοια ζητήματα.

Εκτός μένουν τα δημόσια έργα από τις πρότυπες προτάσεις

Σαφής ήταν ο κ. Ταχιάος και στο ζήτημα που αφορά τις πρότυπες προτάσεις, οι οποίες έχουν θεσμοθετηθεί από το 2021, αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί με τις πρώτες που έχουν υποβληθεί να παραμένουν στα συρτάρια του υπουργείου.

Με νομοθετική παρέμβαση, η οποία αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές της νέας χρονιάς, θα αλλάζει το καθεστώς με την κύρια διαφοροποίηση να αφορά την εξαίρεση της δυνατότητας εκτέλεσης δημοσίων έργων από μία πρότυπη πρόταση, οι οποίες θα μπορέσουν να προχωρήσουν μόνο για ΣΔΙΤ και παραχωρήσεις και μόνο για ποσά άνω των 200 εκ. ευρώ, όπως ήδη προβλέπεται.

«Θα αλλάξουμε το καθεστώς των πρότυπων προτάσεων που δεν έχει δοκιμαστεί δικαστικά. Είναι κάτι το οποίο στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει τύχει εφαρμογής, πιθανότατα πλην της Ιταλίας, πουθενά αλλού. Εκεί θα εξαιρέσουμε τη δυνατότητα εκτέλεσης δημοσίων έργων από μια πρότυπη πρόταση με την κλασική μέθοδο του 4412 και θα μείνουμε μόνο σε ό, τι αφορά τις παραχωρήσεις και τα ΣΔΙΤ. Μόνο για παραχωρήσεις και ΣΔΙΤ θα μπορούν να υποβληθούν πρότυπες προτάσεις με διαφορετικό καθεστώς από ό,τι σήμερα και μόνο για ποσά άνω των 200 εκατομμυρίων, όπως υπάρχουν. Αλλά δημόσια έργα με πρότυπες προτάσεις αποκλείονται πλέον, θα αποκλειστούν», ανέφερε ο υφυπουργός.

Η ηγεσία του υπουργείου έχει επανειλημμένα επισημάνει ότι επιθυμεί να προχωρήσει ο θεσμός, αλλά τον πρώτο ρόλο να έχει το υπουργείο που θα θέτει και τους όρους. Εχει αναφέρει ότι πρόκειται για εργαλείο που ενέχει κινδύνους δεδομένου ότι έχει φτιαχτεί για τρίτες χώρες ή αναδυόμενες αγορές.

Στις αλλαγές του θεσμικού πλαισίου περιλαμβάνεται επίσης η αξιολόγηση των προτάσεων που κατατίθενται από την αγορά και της αναγκαιότητας των έργων, από υπηρεσιακά στελέχη και όχι από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου. Παράλληλα δεν θα υπάρχει τακτική πρόσκληση υποβολής φακέλων ανά τρίμηνο ή εξάμηνο, καθώς θεωρείται μη λειτουργική, ενώ θα εισαχθούν κριτήρια που θα ευνοούν την επιλογή λύσεων που μπορούν να ωριμάσουν και να υλοποιηθούν γρήγορα, ενώ η χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου δεν θα υπερβεί τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για την εθνική οικονομία.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει του ισχύοντος πλαισίου, προβλέπεται η υποβολή προς την πολιτεία ολοκληρωμένων και κοστολογημένων προτάσεων έργων με αποδεδειγμένη συμβολή στην οικονομία από ιδιώτες. Εάν οι προτάσεις αυτές γίνουν δεκτές, προκηρύσσεται διαγωνισμός για την ανάθεση του έργου και στην περίπτωση που η εταιρία ή η κοινοπραξία που έχει διατυπώσει την πρόταση δεν καταφέρει να αναδειχθεί ως οριστικός ανάδοχος, αποζημιώνεται για το κόστος της προετοιμασίας της πρότασης.

Διαβάστε ακόμη