Το μεσημέρι η πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης - Οι 5 «φυλές»

Η πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης που πρότειναν η Γερμανία και η Γαλλία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και σχόλια. Ένα Ταμείο ύψους μισού τρισ. ευρώ, το οποίο θα παρέχει επιχορηγήσεις σε χώρες, περιοχές και οικονομικούς κλάδους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν πληγεί περισσότερο από τον κορονοϊό, για να τους βοηθήσει να ανακάμψουν χωρίς να αυξηθεί το χρέος τους.

Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα μπροστά από την πλευρά της Γερμανίας, στην κατεύθυνση της «περισσότερης Ευρώπης». Μέχρι την ανακοίνωση της πρότασης, στις τηλεδιασκέψεις των Συνόδων Κορυφής, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αντιδρούσε σε οτιδήποτε προέβλεπε αμοιβαιοποίηση των ευρωπαϊκών δαπανών. Γνωρίζοντας ότι το βάρος θα έπεφτε καταρχάς στο Βερολίνο, η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας έλεγε όχι στο κορονοομόλογο και συντασσόταν με τους «τσιγκούνηδες του Βορρά» (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία) σε δάνεια μέσω Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Οι ανησυχίες για τη μείωση των εξαγωγών, τα προβλήματα στην ενιαία αγορά, αλλά και το ίδιο το μέλλον της ΕΕ έκαναν την Α. Μέρκελ να αλλάξει ρώτα.

Η χρονική στιγμή της παρουσίασης δεν ήταν επίσης τυχαία. Μία μέρα πριν από την τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε., αλλά και ενόψει, στις 27 Μαΐου, της παρουσίασης της πρότασης της Κομισιόν, Γαλλία-Γερμανία ήθελαν να δώσουν το δικό τους στίγμα. Ωστόσο, το αν θα περάσει αυτή η πρόταση, εναπόκειται τελικά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή στα κράτη-μέλη που θα πραγματοποιήσουν Σύνοδο Κορυφής μέσα στον Ιούνη –κι όλα δείχνουν ότι θα είναι με φυσική παρουσία των ηγετών…

Προς το παρόν, οι… φυλές του Ταμείου διαμορφώνονται ως εξής:

1. Οι κλασικοί «τσιγκούνηδες»: Η πρόταση απορρίφθηκε άμεσα και με συνοπτικές διαδικασίες από τους τσιγκούνηδες στην τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών την Τρίτη. «Τι τσιγκούνηδες (frugals) θα ήταν αν μέσα σε λίγες ώρες από την παρουσίαση της γαλλογερμανικής πρότασης δέχονταν τα πάντα;», σχολίασε καυστικά πηγή των Βρυξελλών. Ο άτυπος ηγέτης της ομάδας των «τσιγκούνηδων», ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπαστιάν Κούρτς, είχε ήδη εκφράσει τη δυσαρέσκειά του αμέσως μετά την παρουσίαση της πρότασης, τονίζοντας ότι «η θέση τους δεν έχει αλλάξει» και ότι «επιμένουν για βοήθεια μέσω δανείων». «Πιστεύουμε ότι είναι δυνατόν να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή οικονομία και να αποφευχθεί η δημιουργία κοινού χρέους», δήλωσε ο Κουρτς σε αυστριακή εφημερίδα, ανακοινώνοντας ότι η πρόταση της ομάδας του ετοιμάζεται και «θα παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες». Το μήνυμά του: Υπάρχουν ακόμη περισσότεροι από ένας ορισμοί για την «αλληλεγγύη».
2. Αυτοί που θέλουν κι άλλα!: «Για κάποιους τίποτα δεν θα είναι αρκετό». Η φράση ανήκει σε πηγή των Βρυξελλών που είχε τη δυνατότητα να σχολιάσει με διάφορους παράγοντες από τους θεσμούς την πρόταση Μέρκελ-Μακρόν.  Σύμφωνα με όσα είπε στο «Έθνος της Κυριακής», υπάρχουν κάποιοι που θέλουν «πιο τολμηρή δράση», μια τάση «που θυμίζει άκρα Αριστερά». «Είναι σαν η ευρωπαϊκή βιομηχανία να έχει συντριβεί και όχι διακοπεί», συμπλήρωσε.  Και αναλύοντας την τάση αυτή, ανέφερε κάποιες χώρες, αλλά κυρίως το Ευρωκοινοβούλιο, που ζήτησε την περασμένη εβδομάδα με ψήφισμά του Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 2 τρις. ευρώ. «Λες και υπάρχουν λεφτόδεντρα», είπε χαρακτηριστικά.
3. Η Ιταλία, μια κατηγορία από μόνη της: Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε αναφέρθηκε ότι η Ρώμη θα περίμενε να πάρει έως και 100 δισεκατομμύρια ευρώ από τη γαλλο-γερμανική πρόταση. Πρόκειται για μια εκτίμηση που πολλοί έσπευσαν να χαρακτηρίσουν ως «πολύ υψηλή». Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι το τελικό ποσό για ολόκληρο το πακέτο θα μπορούσε να είναι λίγο χαμηλότερο από αυτό που ήθελε η Ρώμη. Ωστόσο, οι Ιταλοί ελπίζουν ότι η γραμμή του Κόντε,ότι αυτό είναι «μόνο ένα πρώτο βήμα» κατέλαβε μια συγκεκριμένη διάθεση στην Ευρώπη αρκετά καλά… και ότι οι λιγοστοί που έμειναν θα είναι η Δανία και η Σουηδία, οι οποίες δεν βρίσκονται στην Ευρωζώνη.
4. Οι δύσπιστοι: Γνωρίζοντας ότι η Καγκελάριος Μέρκελ θα ασκήσει όλη της τη γοητεία για να πείσει τους μέχρι πρότινος συνοδοιπόρους της, προκειμένου να κάνουν και εκείνοι την στροφή που έκανε και η ίδια, κάποιοι ανησυχούν για το πώς θα καταφέρει να τους κατευνάσει. Δεδομένου ότι το Ταμείο που θα προτείνει η Κομισιόν αναμένεται να είναι ύψους 1,5 τρις. ευρώ, ήδη στις Βρυξέλλες έχει αρχίσει και συζητείται το ενδεχόμενο, ναι μεν οι «τσιγκούνηδες» να δεχθούν την αμοιβαιοποίηση του μισού τρις, αλλά τα υπόλοιπα να δοθούν με τη μορφή δανείων και μάλιστα με Μνημόνια! Σε αυτήν την κατηγορία είναι χώρες όπως και η Ισπανία που δε θέλουν σε καμία περίπτωση να ξαναμπούν σε πρόγραμμα.
5. Η… φυλή της Κομισιόν: Η Πρόεδρος Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν καλωσόρισε την πρόταση και την χαρακτήρισε «εποικοδομητική» και προς την «σωστή κατεύθυνση». Είναι αλήθεια, ότι υπάρχουν αρκετά σημεία που θα μπορούσαν να υποστηριχθούν στην πρόταση της Κομισιόν. Όπως για παράδειγμα ότι το Παρίσι και το Βερολίνο θέλουν το ταμείο να έχει μία σαφή καταληκτική ημερομηνία, εντός της οποίας θα μπορεί να γίνει προσφυγή σε αυτό.

Επίσης, η Κομισιόν από την πρώτη στιγμή είπε ότι θα ήθελε το Ταμείο να συνδεθεί με τον μακροπρόθεσμο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Σύμφωνα με την γαλλογερμανική πρόταση, θα υπάρξει δανεισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τις αγορές, χρησιμοποιώντας το αξιόχρεό της ΑΑΑ για να λάβει το χαμηλότερο επιτόκιο, πιθανόν κοντά στο μηδέν.

Το γαλλογερμανικό έγγραφο σημειώνει ότι οι δύο χώρες θέλουν να καθιερώσουν ένα ελάχιστο πραγματικό επίπεδο φορολογίας στην ψηφιακή οικονομία - που θα αφορά τη Google, την Apple, τη Facebook ή την Amazon - στην ΕΕ και μία κοινή φορολογική βάση για τις επιχειρήσεις - δηλαδή κανόνες για το πώς παρά για το πόσο θα φορολογούνται οι εταιρείες. Και σ’ αυτό συμφωνεί η Κομισιόν. Ωστόσο, εκεί που τα πράγματα δυσκολεύουν είναι στον συγκερασμό των διαφορών, στον χρυσό ισορροπημένο συμβιβασμό που θα φέρει τελικά τη συμφωνία.