Διακόπουλος στο Έθνος: Δεν έχουμε κουλτούρα για επωφελείς συμβιβασμούς στα εθνικά θέματα

Ο συμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού, Αλέξανδρος Διακόπουλος, μιλά στο «Εθνος της Κυριακής» και αποκηρύσσει ως «ανέκδοτο» τις αναφορές σε ελληνικό «μαξιμαλισμό», ενώ παράλληλα εκφράζει αμφιβολίες και για την ειλικρίνεια των Τούρκων αξιωματούχων όταν οι τελευταίοι μιλούν για «διάλογο» με την Ελλάδα. Αποδομεί ως ασυνάρτητη την τουρκική επιχειρηματολογία για τις θαλάσσιες ζώνες και δηλώνει ότι στηρίζει τον «ορμητικό» Α/ΓΕΕΘΑ Κ. Φλώρο. Στηλιτεύει, όμως, και το γεγονός ότι στην Ελλάδα εξακολουθεί να μην υπάρχει κουλτούρα συμβιβασμών, με την υποσημείωση ότι οι συμβιβασμοί είναι απαραίτητοι εάν θέλουμε να καταλήξουμε σε συμφωνίες όχι μόνο με την Τουρκία, αλλά με όλους τους γείτονες.

Πώς εκλαμβάνετε τις αναφορές που κάνουν τελευταία Τούρκοι αξιωματούχοι για «διάλογο» με την Ελλάδα; Υπάρχουν οι προϋποθέσεις για έναν τέτοιο διάλογο;

Οι πράξεις τους δεν συμβαδίζουν με τα λόγια τους. Εχουμε π.χ. τον υπουργό Εξωτερικών που ζητά διάλογο, αλλά ταυτόχρονα γίνονται και υπερπτήσεις. Οι δηλώσεις, όταν συνοδεύονται από ενέργειες άκρως επιθετικές και παραβατικές, χάνουν το νόημά τους, διότι μειώνουν την όποια αξιοπιστία για την ειλικρίνεια των προθέσεων. Ο διάλογος από μόνος του δεν σημαίνει τίποτα εάν δεν γίνεται μέσα σε ένα πλαίσιο, και αυτό το πλαίσιο είναι ο σεβασμός του ενός κράτους προς το άλλο, ο σεβασμός της κυριαρχίας, ο σεβασμός των Συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου. Οι διερευνητικές συνομιλίες, άλλωστε, διακόπηκαν με ευθύνη της Τουρκίας, η οποία δεν έδειχνε μέχρι τώρα ενδιαφέρον για την επανέναρξή τους. Κάποιες προσπάθειες συζήτησης μάλλον κατέληξαν σε παράλληλους μονολόγους. Η επιθυμία μας είναι να δημιουργηθούν δίαυλοι επικοινωνίας, αλλά για να γίνει αυτό υπάρχουν προϋποθέσεις που θα πρέπει να λάβει υπόψη της η άλλη πλευρά, εάν ειλικρινώς θέλει να αποκαταστήσει την επικοινωνία. Η τουρκική πλευρά επιμένει να αποκηρύσσει κάποιες από τις ελληνικές θέσεις ως «μαξιμαλιστικές»...

Ο ελληνικός «μαξιμαλισμός» είναι για εμένα το πιο σύντομο ανέκδοτο. Πώς είναι δυνατόν να κατηγορείται για μαξιμαλισμό μια χώρα που έχει μόνο 6 μίλια χωρική θάλασσα; Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει στην προκειμένη περίπτωση για ελληνικό «μινιμαλισμό». Η Ελλάδα κινείται πάντα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, ακολουθώντας μια πολιτική αρχών. Προσοχή, όμως, το γεγονός ότι μέχρι τώρα έχουμε δείξει αυτοσυγκράτηση στην πλήρη εφαρμογή όσων μας επιτρέπει το Διεθνές Δίκαιο δεν είναι λόγω κάποιου φόβου, αλλά στο πλαίσιο μιας λειτουργίας σύμφωνης με το πνεύμα του δικαίου και της καλής γειτονίας. Αυτό δεν σημαίνει πως θα συνεχίζεται στο διηνεκές και ειδικά εφόσον με ευθύνη της άλλης πλευράς οι σχέσεις γειτονίας υποστούν ανήκεστη βλάβη, σε συνέπεια μιας βίαιης παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου. Αν είναι μαξιμαλισμός να διεκδικείς αυτά που δικαιούσαι από το Διεθνές Δίκαιο, τότε πώς θα αποκαλούσαμε ένα παράνομο μνημόνιο με μια φανταστική οντότητα που σου δίνει όλες τις θάλασσες του κόσμου; Πώς θα φαινόταν αν π.χ. η Ελλάδα ισχυριζόταν ότι έχει ΑΟΖ με την Τυνησία και ότι η Σικελία ή η Μάλτα δεν δικαιούνται ΑΟΖ;

Μα και η τουρκική πλευρά επικαλείται το Διεθνές Δίκαιο...

Στο θέμα του Δικαίου της Θάλασσας η Τουρκία δείχνει να έχει μια σύγχυση. Oι δηλώσεις της τουρκικής πλευράς είναι αντιφατικές και ασυνάρτητες. Αλλοτε λένε ότι τα νησιά, ακόμη και η Κρήτη, το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου, δεν δικαιούνται καθόλου ΑΟΖ και άλλοτε λένε ότι τα νησιά ή κάποια νησιά, απροσδιόριστα, δικαιούνται ΑΟΖ, αλλά μειωμένη. Πηγές του Διεθνούς Δικαίου είναι η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, το εθιμικό δίκαιο και η νομολογία των δικαιοδοτικών οργάνων. Ο πρέσβης Ερτσιγές παίρνει επιλεκτικά μόνο από τη νομολογία όποια απόφαση τον βολεύει και έχει φτιάξει τις δικές του θέσεις περί Διεθνούς Δικαίου. Είναι σαν να παίρνεις από ένα βιβλίο γραμματικής μόνο εκείνες από τις εξαιρέσεις που σε βολεύουν, παραβλέποντας τους κανόνες.

Ο ναύαρχος Γιαϊτζί, από την άλλη, έφτιαξε ένα ιδιότυπο δικό του, όχι και τόσο διεθνές, δίκαιο, μια και είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της Τουρκίας και μόνο και δεν εφαρμόζεται πουθενά αλλού στον κόσμο! Αποφάσισε μόνος του αυθαιρέτως ότι νησιά όπως η Κρήτη, η Ρόδος ή η Κάρπαθος δεν έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και άρα η Τουρκία έχει θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη! Ανατρέπει έτσι όχι μόνο τη λογική αλλά και τη γεωγραφία. Αυτό το ζήτημα, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό, θα ήταν αστείο.

Θα μπορούσαν να αντέξουν το πολιτικό σύστημα και ο ελληνικός δημόσιος διάλογος έναν συμβιβασμό;

Στην Ελλάδα, ιστορικά και κοινωνικά αν θέλετε, δεν είναι εμπεδωμένη η νοοτροπία του συμβιβασμού και της συναίνεσης, ειδικά σε θέματα που προσεγγίζουμε με συναίσθημα και όχι με λογική. Αυτό το έχουμε πληρώσει ιστορικά και στο εσωτερικό με τους εμφύλιους πολέμους και στις διεθνείς μας σχέσεις με χαμένες ευκαιρίες για επωφελείς συμβιβασμούς σε εθνικά θέματα. Υπάρχει και μια άγνοια ή ημιμάθεια σε ό,τι αφορά το Διεθνές Δίκαιο, που αναπαράγεται μέσω των ΜΜΕ και των κοινωνικών δικτύων. Η κουλτούρα του Διεθνούς Δικαίου είναι μια κουλτούρα συμβιβασμού.

Οι γενικές αρχές, π.χ., του Δικαίου της Θάλασσας εφαρμόζονται αυτούσιες και αναντίρρητα σε ένα νησί στη μέση του ωκεανού, αλλά σε περιπτώσεις γεωγραφικής εγγύτητας καλούνται τα παρακείμενα ή αντικείμενα κράτη να έρθουν σε μια δίκαιη συμφωνία στη βάση βεβαίως των προνοιών του Δικαίου της Θάλασσας. Σε περίπτωση μη συμφωνίας παρέχεται η δυνατότητα των δικαιοδοτικών οργάνων. Το Δίκαιο, δηλαδή, δεν αποσκοπεί σε ανταγωνισμούς ή αποκλεισμούς, αλλά σε συνεργασίες. Κάθε επιτυχής διαπραγμάτευση είναι αποτέλεσμα συγκερασμού αντίρροπων συμφερόντων και κάθε διεθνής συμφωνία είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού. Σε μια διαπραγμάτευση είναι λογικό και θεμιτό να μπαίνεις επιδιώκοντας το δυνητικό μέγιστο που σου επιτρέπει το Διεθνές Δίκαιο, για να καταλήξεις εντέλει σε ένα αμοιβαία αποδεκτό σημείο. Αυτή η απόκλιση μεταξύ του μέγιστου και του εφικτού βαπτίζεται με περισσή ευκολία και ανευθυνότητα ως μειοδοσία και ενδοτισμός.

Η αδυναμία μας να αντιληφθούμε ως θεμιτό έναν συμβιβασμό και η ευκολία με την οποία κάθε δυνητικό συμβιβασμό τον αποκηρύσσουμε εκ προοιμίου ως ενδοτισμό ή μειοδοσία είναι ένας σημαντικός και μάλλον βλαπτικός για τα συμφέροντά μας ανασταλτικός παράγοντας. Εχουν περάσει περίπου 40 χρόνια και η Ελλάδα δεν έχει συνάψει συμφωνία για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ με καμία άλλη χώρα εκτός της Ιταλίας. Οταν μάλιστα πρόσφατα οριοθετήσαμε ΑΟΖ με την Ιταλία, πάνω στα όρια της υφαλοκρηπίδας που είχαμε ήδη από το 1977, και πάλι υπήρξαν αντιδράσεις. Τελικά και αυτό είναι ειρωνεία της μοίρας, τα αντίθετα άκρα, στην αδιαλλαξία τους, συναντώνται και συμφωνούν. Η Τουρκία δεν θέλει τη Χάγη γιατί γνωρίζει πως οι θέσεις της δεν υποστηρίζονται από το Διεθνές Δίκαιο, ενώ οι εδώ ακραιφνείς δεν θέλουν τη Χάγη γιατί η κουλτούρα του Διεθνούς Δικαίου είναι μια κουλτούρα συμφωνίας, δηλαδή συμβιβασμού.

Ο Τούρκος πρέσβης στην Ελλάδα διεμήνυσε πρόσφατα, μέσω συνέντευξής του, πως η Τουρκία «κάνει ό,τι λέει». Εμείς είμαστε προετοιμασμένοι για τις έρευνες που έχει πει ότι θα επιχειρήσει να κάνει η Τουρκία κοντά στην Κρήτη;

Με ενόχλησαν αυτές οι δηλώσεις γιατί εμπεριείχαν κρυμμένη απειλή. Δεν είναι ένδειξη ούτε αξιοπιστίας ούτε σοβαρότητας η προαναγγελία της παρανομίας. Εάν εγώ σας πω ότι κάποια στιγμή θα έρθω να σας κλέψω το σπίτι, θα είστε και εσείς υποχρεωμένος να κάνετε ό,τι μπορείτε για να το αποτρέψετε. Αρα και η Ελλάδα θα λειτουργήσει σε αυτό το πλαίσιο. Και εμείς κάνουμε ό,τι λέμε και ό,τι λέμε το εννοούμε. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να επιτρέψουμε παραβίαση της εθνικής μας κυριαρχίας στη βάση ενός κατάφωρα παράνομου μνημονίου.

Το μνημόνιο αυτό το έχουν καταδικάσει όλες οι χώρες και η ίδια η Βουλή της Λιβύης, που είναι και το μοναδικό εκλεγμένο όργανο της χώρας. Εάν στη βάση ενός τέτοιου παράνομου μνημονίου η Τουρκία διακινδυνεύσει μια γενικευμένη αστάθεια στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, τότε θα είναι η μόνη υπεύθυνη και αυτό θα της καταλογιστεί από τη διεθνή κοινότητα και θα υποστεί τις επιπτώσεις. Η επιβολή του παράνομου μνημονίου δεν εντάσσεται στη δυστυχώς συνήθη παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, αλλά αποτελεί απειλή άλλης τάξεως μεγέθους, καθ’ όσον απειλεί ζωτικά μας συμφέροντα. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να αντιδράσουμε δυναμικά.

Προέρχεστε από τον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι πρόσφατες «σκληρές» δηλώσεις κορυφαίων στελεχών προκάλεσαν ενθουσιασμό αλλά και αντιδράσεις. Το σχόλιό σας.

Ο Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος είναι ένας εξαιρετικός αξιωματικός που έχει ορμητικότητα και το καλώς εννοούμενο επιθετικό πνεύμα. Η αποστολή την οποία έχει αναλάβει, και για την οποία έχει ορκιστεί, είναι η προάσπιση της ελληνικής εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας. Ο,τι είπε το είπε στο πλαίσιο της αποστολής του.

Τις εξελίξεις στη Λιβύη πώς τις βλέπετε;

Αυτός ο πόλεμος δεν δείχνει να έχει στρατιωτική λύση και ούτε πρέπει να έχει στρατιωτική λύση. Αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα είναι να σταματήσουν οι εχθροπραξίες, να αποχωρήσουν οι ξένοι μισθοφόροι, να σταματήσουν να εμπλέκονται τρίτες χώρες και να υπάρξει μια νομιμοποιημένη και αντιπροσωπευτική λιβυκή κυβέρνηση μέσα από εκλογές. Η εντολή της κυβέρνησης που προέκυψε από τη Συμφωνία του Σκιράτ έληξε το 2017, χωρίς να επιτύχει κανέναν από τους στόχους της. Ο μόνος θεσμός με δημοκρατική νομιμοποίηση, μέσω εκλογών, είναι το Κοινοβούλιο. Η Ελλάδα είχε επαφές με όλους τους παράγοντες ως όφειλε. Ομως ο Σάρατζ, λειτουργώντας όχι ως Λίβυος πολιτικός ηγέτης, αλλά σαν υποχείριο ξένης δύναμης, απώλεσε κάθε ψήγμα νομιμοποίησης. Από ’κεί και πέρα διατηρούμε επαφές και με τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου, Ακίλα Σαλέχ, και με τον στρατάρχη Χαφτάρ που ελέγχει ένα τεράστιο κομμάτι της Λιβύης και κυρίως τις δυτικές περιοχές που μας ενδιαφέρουν ως προς το παράνομο μνημόνιο.