Αντιδράσεις Τούρκων στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί - Επικρίνουν Ερντογάν

Την αντίδρασή τους στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί εκφράζουν από το πρωί του Σαββάτου Τούρκοι διανοούμενοι, σε όλη τη χώρα. Την ίδια ώρα επικρίνουν την κυβέρνηση Ερντογάν για την απόφασή της… «προκαλώντας» τη μήνη του φιλο-κυβερνητικού τύπου, που χαρακτηρίζει τη διαφορετική άποψη «σκανδαλώδη».

«Η επαναφορά της Αγίας Σοφίας σε τζαμί σημαίνει δυστυχώς ότι δεν είμαστε πλέον κοσμική κοινωνία», δηλώνει ο βραβευμένος με Νόμπελ συγγραφέας Ορχάν Παμούκ, που δηλώνει επίσης στο BBC News ότι «υπάρχουν εκατομμύρια κοσμικοί Τούρκοι σαν εμένα που αντιτίθενται σε αυτό, αλλά δεν εισακούγονται».

Ελίφ Σαφάκ

Η γνωστή συγγραφέας, Ελίφ Σαφάκ, τη χαρακτηρίζει ως «μια πολύ ατυχή απόφαση, μια απόφαση καθαρά που ελήφθη για πολιτικούς λόγους. Με κανένα σεβασμό στην ιστορία, κανένα σεβασμό στον πλουραλισμό. Αυτή η παγκόσμια κληρονομιά θα πρέπει να φυλάσσεται ως μουσείο, με ανοικτές τις πόρτες σε όλους και σε όλες τις θρησκείες. Ο θόλος της είναι αρκετά μεγάλος για να αγκαλιάσει την ανθρωπότητα».

Μπασκίν Οράν

Ο πολιτικός επιστήμονας και γνώστης των μειονοτικών θεμάτων της Τουρκίας, Μπασκίν Οράν, αναφέρει: «Η τελευταία πυρίτιδα στο χέρι έχει πλέον εξαντληθεί. Τώρα εκρήγνυται. Ας δούμε τι συμβαίνει. Η πυρίτιδα τελείωσε. Μόνο η εξωτερική πυρίτιδα παρέμεινε. Συρία και Λιβύη».

Γιαβούζ Μπαϊντάρ

Ο δημοσιογράφος Γιαβούζ Μπαϊντάρ έγραψε χαρακτηριστικά στο twitter: «Περαστικά Τουρκία… Αυτή η απόφαση ίσως να είναι ο δυναμίτης στα θεμέλια της κοσμικής Τουρκίας. Μπορεί να ειπωθεί ότι ποτέ δεν υπήρξε υπερασπιστής σε αυτή τη χώρα που να σέβεται τις ταυτότητες και τις πεποιθήσεις των άλλων».

Νεβσίν Μενγκιού

Η δημοσιογράφος Νεβσίν Μενγκιού αντίστοιχα γράφει: «Η κυβέρνηση εξαρτάται από το αίσθημα της νίκης εναντίον των εχθρών που δημιουργεί και χρειάζεται συνεχώς αυτό το συναίσθημα για να διατηρήσει τη βάση και τον εαυτό της μαζί. Η απόφαση της Αγίας Σοφίας είναι μια λανθασμένη απόφαση που λήφθηκε προς αυτή την κατεύθυνση».

Συγκλονίζει η Αρβελέρ: «Δεύτερη άλωση η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί»

H Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ δήλωσε συγκλονισμένη με την απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. «Αν ακούσω ότι τα ψηφιδωτά έχουν δακρύσει δεν θα εκπλαγώ, ούτε για ποιο λόγο χτυπούν οι καμπάνες» είπε μιλώντας στην ΕΡΤ και πρόσθεσε «χτυπούν για την χριστιανοσύνη».

Η διακεκριμένη ιστορικός τόνισε ότι μ' αυτήν την τραγική απόφαση έπεσαν οι μάσκες κι αναδείχθηκε σε κάθε της έκφανση η βαρβαρότητα του γειτονικού μας λαού. «Όταν ένας λαός έχει ανάγκη από τέτοιους συμβολισμούς για να διατηρήσει τη συνοχή του, απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά δεδομένα» κατέληξε η κυρία Αρβελέρ.

«Σήμερα έγινε η πραγματική άλωση της Πόλης» ανέφερε η Αρβελέρ σε μια αποστροφή του λόγου της κι επικαλέστηκε μαρτυρία Τούρκου δημοσιογράφου, ο οποίος υπογράμμισε ότι οι επέτειοι μνήμης για την άλωση της Πόλης καταδεικνύουν ότι όλα αυτά δεν ανήκουν στο τουρκικό λαό και πρέπει κάποια στιγμή να επιστραφούν.

Ουάσιγκτον, Βερολίνο και Παρίσι βάλλουν κατά του Ερντογάν

Tη σκυτάλη των αντιδράσεων για την απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αγνοήσει την παγκόσμια κοινότητα και να μετατρέψει τον ιστορικό ναό της Αγίας Σοφίας σε τζαμί πήραν αργά τη νύχτα της Παρασκευής και τα ξημερώματα του Σαββάτου η Ουάσιγκτον, το Βερολίνο και το Παρίσι. Η αμερικανική κυβέρνηση δήλωσε «απογοητευμένη» για την απόφαση των Αρχών της Τουρκίας να μετατραπεί σε τζαμί η Αγία Σοφία, προτρέποντας τις να εγγυηθούν ίση πρόσβαση σε όλους τους επισκέπτες της βασιλικής, που μέχρι χθες αποτελούσε μουσείο.

«Μας απογοητεύει η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας», ανέφερε η εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μόργκαν Ορτέιγκους. «Αντιλαμβανόμαστε ότι η τουρκική κυβέρνηση παραμένει δεσμευμένη να εγγυάται την πρόσβαση στην Αγία Σοφία σε όλους τους επισκέπτες και ανυπομονούμε να ακούσουμε τα σχέδιά της για τη διαχείριση της Αγίας Σοφίας κατά τρόπο ώστε να παραμείνει προσβάσιμη στους πάντες», πρόσθεσε.

Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο τουρκικό διοικητικό δικαστήριο, έκρινε χθες παράνομη την κυβερνητική απόφαση του 1934 με την οποία η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε μουσείο. Λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας αυτής, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανήγγειλε ότι η άλλοτε βυζαντινή βασιλική θα υποδεχθεί πιστούς για τη μουσουλμανική προσευχή την Παρασκευή 24η Ιουλίου.

Πολλές χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα και η Ρωσία, οι οποίες παρακολουθούν στενά την κατάσταση της βυζαντινής πολιτιστικής κληρονομιάς στην Τουρκία, καθώς και οι ΗΠΑ και η Γαλλία, είχαν προειδοποιήσει την Άγκυρα εναντίον της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, κάτι που ο Ερντογάν, ηγέτης του ισλαμοσυντηρητικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, απαιτούσε εδώ και χρόνια.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, ο Μάικ Πομπέο, τόνισε την περασμένη εβδομάδα ότι το καθεστώς του μουσείου της Αγίας Σοφίας αποτελούσε «υπόδειγμα» της δέσμευσης της κυβέρνησης της Τουρκίας «να σεβαστεί τις θρησκευτικές παραδόσεις και την ποικιλόμορφη ιστορία» της χώρας και ότι οποιαδήποτε μετατροπή του θα «αμαύρωνε την κληρονομιά» αυτού του «εμβληματικού μνημείου».

Γαλλία: Θλιβερή απόφαση

Η κυβέρνηση της Γαλλίας κατέγραψε μετά «θλίψης» της τις αποφάσεις των τουρκικών αρχών για τη μετατροπή του μουσείου της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αναφέρει ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησαν αργά το βράδυ χθες Παρασκευή οι υπηρεσίες του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν.

«Η Γαλλία θλίβεται για την απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας να τροποποιηθεί το καθεστώς της Αγίας Σοφίας και το διάταγμα του προέδρου [της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν με το οποίο υπήχθη στη δικαιοδοσία της διεύθυνσης θρησκευτικών υποθέσεων. Οι αποφάσεις αυτές θέτουν υπό αμφισβήτηση μια από τις πιο συμβολικές ενέργειες της σύγχρονης και λαϊκής Τουρκίας», τόνισε ο Γάλλος ΥΠΕΞ, κατά το δελτίο Τύπου.

«Η ακεραιότητα αυτού του θρησκευτικού, αρχιτεκτονικού και ιστορικού κοσμήματος, συμβόλου της ανεξιθρησκίας, της ανεκτικότητας και της ποικιλομορφίας, το οποίο έχει περιληφθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, πρέπει να προφυλαχθεί», πρόσθεσε ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας.

Η ανακοίνωση του Κε ντ’ Ορσέ έρχεται να προστεθεί στις πολλές δηλώσεις καταδίκης και θλίψης σε διεθνές επίπεδο μετά την απόφαση του Τούρκου προέδρου, ενδυναμωμένου από τη χθεσινή απόφαση του τουρκικού ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου, να μετατραπεί σε τζαμί το παγκοσμίως γνωστό μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Γερμανία: Βάλλουν άπαντες κατά του Ερντογάν

Την λύπη του για την επικείμενη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί εξέφρασε ο εντεταλμένος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για θρησκευτικά ζητήματα Μάρκους Γκρούμπελ (CDU), επισημαίνοντας την ιστορική σημασία του μνημείου. Κριτική για την απόφαση της Άγκυρας άσκησε επίσης η Καθολική Εκκλησία της Γερμανίας, αλλά και στελέχη κομμάτων.

«Λυπούμαι πολύ που η Αγία Σοφία θα διατίθεται τώρα αποκλειστικά σε μία θρησκεία για προσευχή. Το κτίριο έχει βαθιά ιστορική σημασία, τόσο για τον Χριστιανισμό όσο και για το Ισλάμ. Σε μια αλλαγή του καθεστώτος του (το κτίριο) θα έπρεπε να χρησιμεύει ως σημείο συνάντησης, ανταλλαγής μεταξύ των δύο θρησκειών», δήλωσε ο κ. Γκρούμπελ στο Καθολικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΝΑ).

Ανησυχία για τις εξελίξεις όσον αφορά την Αγία Σοφία εξέφρασε από την πλευρά της η Γερμανική Καθολική Διάσκεψη των Επισκόπων: «Με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας της Τουρκίας για το καθεστώς της Αγίας Σοφίας και την ανακοίνωση του προέδρου [της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ] Ερντογάν να ανοίξει το κτίριο για μουσουλμανικές προσευχές, η Τουρκία φαίνεται ότι είναι στον δρόμο για την μετατροπή ενός από τα μεγαλύτερα σύμβολά της από μουσείο σε τζαμί», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Διάσκεψης Ματίας Κοπ, επίσης στο ΚΝΑ, τονίζοντας την «μεγάλη και ταραχώδη» ιστορία της Αγίας Σοφίας και τη μεγάλη σημασία της, ακόμη και σήμερα, για τους Μουσουλμάνους, τους Χριστιανούς και «κυρίως για την Ορθόδοξη Εκκλησία». «Η μετατροπή σε μουσείο το 1934 οδήγησε σε μια ειρήνευση η οποία διαρκεί μέχρι σήμερα. Οι πιστοί και των δύο μεγάλων θρησκειών, αλλά και οι κοσμικοί Τούρκοι, μπορούσαν, ο καθένας με τον τρόπο του, να βρουν σημείο αναφοράς σε αυτό το κτίριο, να ταυτιστούν μαζί του. Η απόφαση του δικαστηρίου και η ανακοίνωση του τούρκου προέδρου ενέχουν τον κίνδυνο η Αγία Σοφία να μπορεί και πάλι μελλοντικά να θεωρηθεί σύμβολο θρησκευτικής ‘κατάκτησης’» , προειδοποιεί ο εκπρόσωπος της Γερμανικής Καθολικής Εκκλησίας και τάσσεται υπέρ «μιας πολιτικής απόφασης η οποία θα ενισχύει την συνοχή της χώρας και το αίσθημα της ενότητας Μουσουλμάνων και Χριστιανών, αντί να υποδαυλίζει πικρίες και να ενισχύει τις φυγόκεντρες δυνάμεις».

Την διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία λόγω (και) της εξέλιξης σχετικά με την Αγία Σοφία ζήτησε ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας των βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Φλόριαν Χαν: «Η χρήση της Αγίας Σοφίας ως τζαμιού συμβολίζει την αυξανόμενη αποξένωση μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν. Μόνο μία συνέπεια μπορεί να υπάρξει: οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία πρέπει να σταματήσουν! Δεν είναι πλέον παρά μία φάρσα!», έγραψε ο κ. Χαν σε ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter, ενώ η πρώην υπουργός Προστασίας του Καταναλωτή Ρενάτε Κίναστ (Πράσινοι) χαρακτήρισε με ανάρτησή της «λυπηρές» τις εξελίξεις και τόνισε ότι δεν συνάδουν με τις μεγάλες διαφημιστικές καμπάνιες για τον τουρισμό. Από την πλευρά της «Εναλλακτικής για την Γερμανία» (AfD), η αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Μπεατρίξ φον Στορχ σχολίασε μέσω Twitter: «Οι Εκκλησίες μας ζητούν σεβασμό για τα μουσουλμανικά αισθήματα. Ο Ερντογάν δεν δίνει μία για τα αισθήματα των Χριστιανών. Η Αγία Σοφία θα γίνει τζαμί. Η Τουρκία είναι ισλαμιστικό κράτος και δεν ανήκει στην Ευρώπη. Όχι σε ένταξη στην ΕΕ».

Ο αρμόδιος των Πρασίνων για διεθνή θέματα Όμιντ Νουριπούρ χαρακτήρισε «λάθος» την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος, επισημαίνοντας ότι «το κτίριο ως σύμβολο είναι πολύ σημαντικό για να το χρησιμοποιεί κανείς προκειμένου να πληγώσει τα αισθήματα των Χριστιανών» και υπενθυμίζοντας ότι «οι διαμάχες για την Ιστορία δεν έφεραν ποτέ συμφιλίωση».

Ο Μάρτιν Γκλάζεναπ, επικεφαλής του γραφείου της Προέδρου της Αριστεράς Κάτια Κίπινγκ, έκανε λόγο για «νίκη της ισλαμιστικής δημοκρατίας επί του παλιού κοσμικού εκσυγχρονισμού».