Βόρεια Μακεδονία: Ρυθμιστής της κάλπης οι... Πρέσπες - Το στοίχημα της επόμενης μέρας

Ο Μπόικο από την πόλη Στρούμνιτσα - γενέτειρα του Ζόραν Ζάεφ - βλέπει τις επικείμενες εκλογές ως μια χρυσή ευκαιρία για το μέλλον το δικό του αλλά και των παιδιών μετά την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και το επικείμενο άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτιμώντας ότι αυτή πορεία είναι μονόδρομος για τη χώρα του και δεν πρέπει χαθεί, αλλά να επισφραγιστεί στις 15 Ιουλίου. 

Από την άλλη ο Στόγιαν από την πόλη Στιπ - άλλοτε προπύργιο των εθνικιστών επί Γκρουέφσκι - εκτιμάει ότι η χώρα πλήρωσε πολλά για ένα θολό ευρωπαϊκό όνειρο, ξεπουλώντας την κουλτούρα, την γλώσσα και το όνομά της χωρίς, μάλιστα, να κερδίσει πολλά οφέλη, με την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Και στις 15 Ιουλίου ήρθε η ώρα να αποκατασταθεί αυτό το λάθος της… ιστορίας.

Είναι οι δύο διαφορετικοί κόσμοι οι οποίοι συγκρούονται από αύριο μέχρι και την προσεχή Τετάρτη στις πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές της Βόρειας Μακεδονίας οι οποίες αναμένεται να καθορίσουν το ευρωατλαντικό  μέλλον της χώρας αλλά και τη σχέση της με τους γείτονές της. Οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας καλούνται να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν στο ευρωπαϊκό μονοπάτι που χάραξε ο επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών (SDSM) Ζόραν Ζάεφ με την άνοδό του στην εξουσία πριν τρία χρόνια και τη διατήρηση των σχέσεων καλής γειτονίας (Ελλάδα-Βουλγαρία)- εφαρμόζοντας πιστά και τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ή αν θα επιλέξουν αλλαγή του πολιτικού σκηνικού με την άνοδο στην εξουσία του VMRO-DPMNE  υπό τον Χρίστιαν Μίτσκοσκι  ο οποίος με την εθνικιστική ρητορική του υπόσχεται ότι θα αλλάξει στο… μέλλον τα λάθη της Συμφωνίας, οδηγώντας τη χώρα σε αχαρτογράφητα νερά και σε μια περίοδο εσωστρέφειας και απομόνωσης, κερδίζοντας, όμως, την ιδέα του… μακεδονισμού. Η τελευταία εξέλιξη θα δυσκολέψει και τις σχέσεις Αθήνας-Σκοπίων ενώ αναμένεται να προκύψουν σοβαρά ζητήματα και στη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, τόνισαν διπλωματικοί κύκλοι από τα Σκόπια. 

Οι δημοσκοπήσεις 

Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η διαφορά των δύο κομμάτων είναι μικρή και μέσα στα όρια του στατιστικού λάθους. Στις περισσότερες, όμως, από αυτές καταγράφεται σταθερά ένα μικρό προβάδισμα του Ζόραν Ζάεφ, παρά τη δυσαρέσκεια του κόσμου για προσδοκίες που καλλιέργησε προεκλογικά και δεν εκπλήρωσε στη θητεία του.

Εκτός από τα Σκόπια (20,4%) πόλεις βαρόμετρο στο τελικό εκλογικό αποτέλεσμα αναμένεται να παίξουν το Γκόστιβαρ (66,7%), το Τέτοβο (70,3%), η Στρούγκα (56,8%) και το Κίτσεβο (54,5%) όπου το αλβανικό στοιχείο (στην παρένθεση) είναι ισχυρό. Ο αλβανικός παράγοντας αναμένεται να καθορίσει και πάλι τις μετεκλογικές εξελίξεις στο σχηματισμό κυβέρνησης. 

Το επικρατέστερο σενάριο 

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές από τα Σκόπια επικρατέστερο σενάριο είναι η νίκη Ζάεφ και ο σχηματισμός κυβέρνησης με τα υπόλοιπα μικρά αλβανικά κόμματα, αφήνοντας εκτός κυβερνητικού σχηματισμού το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα DUI μετά από 17 χρόνια. Η συμμετοχή στις προσεχείς εκλογές αναμένεται να είναι μικρότερη απ’ ότι στις προηγούμενες -γεγονός που ευνοεί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης όπου οι ψηφοφόροι του εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά συσπείρωσης. Την ίδια ώρα σταθερά καταγράφεται σε αρκετές δημοσκοπήσεις ένα ποσοστό κοντά στο 16%  το οποίο δηλώνει ότι φοβάται να προσέλθει στις κάλπες λόγω κορονοιού. 

Το προεκλογικό κλίμα

Με την κοινωνία να έχει επηρεαστεί από την παρατεταμένη καραντίνα λόγω του δεύτερου κύματος κορονοιού, προεκλογικό κλίμα δεν υπάρχει πέρα από τις διαφημιστικές αφίσες που θυμίζουν το… εκλογικό ραντεβού της χώρας. Αντίθετα σε υψηλούς τόνους εξελίσσεται η προεκλογική μάχη στα τηλεοπτικά παράθυρα και στο διαδίκτυο με τη σκανδαλολογία να κυριαρχεί καθημερινά. 

«Η τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής εκστρατείας μοιάζει με ένα πραγματικό “βομβαρδισμό” ψηφοφόρων με βρώμικες κατηγορίες μεταξύ βασικών πολιτικών αντιπάλων και υποσχέσεις για καλύτερη ποιότητα ζωής και περισσότερα χρήματα, παρά το lockdowvn» δήλωσε στο Εθνος της Κυριακής η Μπιλιάνα Γκεοργκίεφσκα έμπειρη δημοσιογράφος, τηλεπαρουσιάστρια του εθνικού σταθμού Klan και για πολλά χρόνια ανταποκρίτρια του BBC στα Σκόπια, προσθέτοντας ότι η εκλογική μάχη κύλησε ουσιαστικά χωρίς νέα πρόσωπα, φρέσκιες ιδέες και δημιουργικότητα στα προεκλογικά προγράμματα.

Που θα κριθεί η μάχη

Παρά τις επιτυχίες Ζάεφ στην διεθνή διπλωματική σκακιέρα η μάχη θα κριθεί στην οικονομία και λιγότερο στα θέματα των διεθνών σχέσεων της χώρας που είναι και το ισχυρό χαρτί του, σύμφωνα με μετρήσεις αλλά και διπλωματικές πηγές. Οι Σοσιαλδημοκράτες προσπαθούν να σηκώσουν το θέμα, τονίζοντας ότι χωρίς τον Ζάεφ το ευρωπαϊκό εγχείρημα κινδυνεύει. Από την άλλη πλευρά στο VMRO-DPMNE χρησιμοποιούν πάρα πολύ το εθνικιστικό παιχνίδι, δίνοντας μεγάλη έμφαση στην προστασία της μακεδονικής γλώσσας, στην κουλτούρα και  την έννοια του μακεδονισμού. Ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι χαρακτηρίζει τη Συμφωνία Πρεσπών ως μια «συνθηκολόγηση», και υπόσχεται «διόρθωση των λαθών» στο μέλλον.
Ζητήματα διαφθοράς τα οποία έχει ανεβάσει η αξιωματική αντιπολίτευση  θα παίξουν δεύτερο ρόλο στην κρίση των πολιτών. Στην τρίτη θέση της προεκλογικής ατζέντας κατατάσσονται οι συμφωνίες με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα.  

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την Μπιλιάνα Γκερογκίεφσκα η μάχη στο αλβανικό πολιτικό μπλοκ είναι αβέβαιη, αν και οι δημοσκοπήσεις δίνουν ένα μικρό πλεονέκτημα στο DUI, τον βετεράνο σε κυβερνητικούς συνασπισμούς. Η κύρια υπόσχεση του DUI είναι η απασχόληση, καθώς και το αίτημα για έναν Αλβανό πρωθυπουργό τώρα. Το κόμμα 
«Συμμαχία για τους Αλβανούς» του Ζιγιαντίν Σελά, από την άλλη πλευρά, έχει την υποστήριξη του κόμματος «Αυτοδιάθεση» του πρώην πρωθυπουργού Αλμπίν Κούρτι του Κοσόβου.
«Θα είναι μια «ψυχρή συνάντηση» εάν ο Ζάεφ πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί μια κυβέρνηση συνασπισμού με τον Αλί Αχμέτι, αφού έστειλε το DUI στην αντιπολίτευση αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Ωστόσο, οι επικείμενες εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία θεωρούνται crash test για τη μελλοντική κατεύθυνση της χώρας» πρόσθεσε η Μπιλιάνα Γκερογκίεφσκα.

Λιούπτσο Αρσόφσκι: Δεν βοήθησε τον Ζόραν ο Κυριάκος 

Πετύχαμε πολλά τα τελευταία χρόνια με το Ζόραν Ζάεφ και είναι πολυτέλεια να τα χάσουμε και να γυρίσουμε 11 ολόκληρα χρόνια πίσω δήλωσε στο Έθνος της Κυριακής ο Λιούπτσο Αρσόφσκι πρόεδρος του Συμβουλίου των Πρέσβεων της γειτονικής χώρας αλλά και πρώτος πρέσβυς στην Αθήνα. «Ο κόσμος δεν πρόκειται να ξεχάσει τι έγινε τα προηγούμενα χρόνια σε επίπεδο διαφθοράς και κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος πριν αναλάβει ο Ζάεφ και νομίζω ότι αυτό θα το δείξει στην κάλπη και δε θα επιτρέψει να γυρίσει η χώρα στο παρελθόν» είπε.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι δεν έχει τη βαρύτητα να γίνει πρωθυπουργός ενώ δεν μπορεί να πείσει ούτε τα ίδια τα μέλη του κόμματός του. «Μην ξεχνάτε ότι ο Μίτσκοσκι είναι συνέχεια του Γκρουέφσκι, ενώ δεν εκλέχτηκε από την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος αλλά επιβλήθηκε από τον προκάτοχό του με αποτέλεσμα να μην την εκφράζει» είπε ο κ. Αρσόφκσι και πρόσθεσε: «Από τη μία λέει ότι θα σεβαστεί τη Συμφωνία  των Πρεσπών και από την άλλη ότι θα την αλλάξει. Αυτά δεν γίνονται. Και ο κόσμος πλέον καταλαβαίνει». 

Ο έμπειρος διπλωμάτης εκτιμά ότι αν η Ελλάδα θέλει να είναι μηχανοδηγός στα Βαλκάνια θα έπρεπε να τραβήξει το τρένο προς τα μπρος. «Μέχρι τώρα δεν το έκανε. Και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν βοήθησε τον Ζόραν Ζάεφ καθώς δεν δρομολόγησε μια σειρά από ζητήματα που είχαν μπει σε μια σειρά όπως η συνοριακή διάβαση το Λαιμό Πρεσπών με τη Βόρεια Μακεδονία. Ούτε όμως και οι επιτροπές των δύο χωρών συγκλήθηκαν για να προωθηθούν τα ζητήματα που προκύπτουν από την Συμφωνία των Πρεσπών» πρόσθεσε.

Ο καθηγητής Λιούμπομιρ Φριστκοσκι στο Έθνος της Κυριακής: Κρίσιμες εκλογές για τρεις λόγους

Κρίσιμες χαρακτηρίζει τις προσεχείς εκλογές, μιλώντας στο Έθνος της Κυριακής ο καθηγητής Λιούμπομιρ Φρίτσκοσκι, πρώην ΥΠΕΞ και υποψήφιος του SDSM στις προεδρικές εκλογές του 2009 για τρεις κυρίως  λόγους:
Aπό τη μια είναι αναγκαίο, όπως λέει, να σταθεροποιηθεί και να παγιωθεί η θέση της χώρας στους διεθνείς και ευρωπαϊκούς θεσμούς μετά και τις συμφωνίες με την Ελλάδα (Συμφωνία των Πρεσπών) και τη Βουλγαρία. Και αυτό είναι εφικτό μόνο με ένα συνασπισμό που θα ηγείται ο Ζόραν Ζάεφ. 

Από την άλλη, σύμφωνα με τον πρώην ΥΠΕΞ της γειτονικής χώρας το δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η δομή της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει και κατά πόσο θα μπορούσε να είναι διαφορετική.  Η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση δεν παίρνει αποστάσεις από την εποχή Γκρουέφσκι και τις εγκληματικές πολιτικές της διακυβέρνησής του, ενώ η παραμονή του VMRO-DPMNE στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευση θα δώσει μια ευκαιρία στο κόμμα να προχωρήσει στις απαραίτητες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις.  
Τρίτος σημαντικός παράγοντας των επικείμενων εκλογών είναι το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα DUI και η μη συμμετοχή του στην διακυβέρνηση της χώρας και η επιστροφή του στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Σύμφωνα με τον κ. Φρίτσκοσκι είναι σημαντικό να συμμετάσχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό μαζί με το SDSM τα μικρά αλβανικά κόμματα (BESA και «Συμμαχία για τους Αλβανούς»). «Και αυτό θα είναι μια σημαντική ιστορική στιγμή για το αλβανικό πολιτικό μπλοκ, αναζωογονώντας παράλληλα σημαντικά και τον πολιτικό συνασπισμό της νέας κυβέρνησης» είπε. 

Ανέλαβε ένα τεράστιο πολιτικό κόστος ο Ζάεφ 

Σύμφωνα με τον κ. Φρίτσκοσκι τα προηγούμενα χρόνια το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών προχώρησαν σε μια σειρά από σημαντικά βήματα προς τα μπρος και ανέλαβαν μια τεράστια πολιτική ευθύνη προκειμένου να έρθουν σε συμβιβασμό με την Ελλάδα και την Βουλγαρία. 

«Η ένταξη στο ΝΑΤΟ και το άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μαζί με την βελτίωση του οικονομικού κλίματος θα παίξουν βασικό ρόλο στην κάλπη, αποτελώντας τους κύριους παράγοντες που θα καθορίσουν το αποτέλεσμα. Τα προηγούμενα χρόνια έγινε σημαντική προσπάθεια διανομής του πλούτου σε ποιο φτωχά και μεσαία στρώματα, ενώ βήματα έγιναν και στη βελτίωση των δεικτών ανεργίας. Ακόμη και το πρώτο κύμα κορονοϊού αντιμετωπίστηκε με επιτυχία από τις αρχές» πρόσθεσε ο πρώην ΥΠΕΞ.

Ο ίδιος εκτιμά ότι σε περίπτωση επικράτησης του VMRO-DPMNE οι γέφυρες με την Ελλάδα δεν θα καταρρεύσουν αλλά δεν θα υπάρχει ο ίδιος ενθουσιασμός και η ίδια αποτελεσματικότητα σε μια σειρά από ζητήματα. Ούτε όμως εκτιμά ότι μπορεί να αλλάξει κάτι στη Συμφωνία των Πρεσπών αν επικρατήσει το VMRO-DPMNE. «Το βασικό πρόβλημα είναι η απροθυμία του συγκεκριμένου κόμματος να προωθήσει μεταρρυθμίσεις υπέρ του κράτους δικαίου, υπέρ της δημοκρατικοποίησης των θεσμών αλλά και εμπέδωσης του αισθήματος δικαιοσύνης στη χώρα. Θα προσπαθήσει να μείνει η χώρα απομονωμένη κατασκευάζοντας συνωμοσίες έναντι των γειτόνων της και πολεμώντας για την ταυτότητα των πολιτών της» τόνισε.

Πολύ καλή η Συμφωνία των Πρεσπών

Την ίδια ώρα ο κ. Φρίτσκοσκι χαρακτηρίζει πολύ καλή τη Συμφωνία των Πρεσπών καθώς δίνει από κάτι και στις δύο πλευρές. «Δεν νομίζω ότι υπάρχουν σημαντικά κομμάτια της κοινωνίας και από τις δύο χώρες που διαφωνούν. Πολλές φορές μπορεί να φωνάζουν αλλά κατά βάθος συμφωνούν και την αποδέχονται, άλλοι ενεργητικά, άλλοι παθητικά και άλλοι σιωπηλά» δήλωσε. 
Μιλώντας για την επόμενη μέρα ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου τόνισε ότι είναι αναγκαίο να δουλέψουν ακόμη πιο εντατικά οι πνευματικοί άνθρωποι αλλά και τα πανεπιστήμια να έρθουν πιο κοντά, ξεπερνώντας τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, και υπογράμμισε την ανάγκη επίτευξης συνεργασιών και πιο στενών σχέσεων με το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 

«Πρέπει να δουλέψουμε κάθε μέρα σε μια στρατηγική win-win, ενώ βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί και στα κομμάτια της κοινής ιστορίας με τους Βούλγαρους και τους Έλληνες» ανέφερε.