Εβδομάδα κρίσιμων επαφών για τα ελληνοτουρκικά: Ρελάνς από την Αθήνα

Μια κρίσιμη εβδοµάδα ξεκινάει για την Αθήνα και την αδιάκοπη «µάχη» της ενάντια στις επίµονες προκλήσεις τής -προσώρας αµετανόητης Τουρκίας, µε τις εξελίξεις από ελληνικής πλευράς να κλιµακώνονται το διήµερο 21-22 Ιουλίου (Τρίτη-Τετάρτη), ενώ για την επόµενη Παρασκευή 24 Ιουλίου υπενθυµίζεται πως έχει προγραµµατιστεί από το καθεστώς Ερντογάν και η πρώτη ισλαµική προσευχή στη µετατραπείσα σε τέµενος Αγία Σοφία.

Ο Γερµανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, θα βρίσκεται στην Αθήνα την Τρίτη 21 Ιουλίου πραγµατοποιώντας επίσηµη επίσκεψη, την πρώτη αφότου η Γερµανία ανέλαβε την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου για το δεύτερο εξάµηνο του 2020, µια επίσκεψη που έρχεται όµως και στον απόηχο των υπό γερµανική διαµεσολάβηση επαφών που είχαν Ελλάδα και Τουρκία στο Βερολίνο τη ∆ευτέρα 13 Ιουλίου.

Εν συνεχεία, για την Τετάρτη έχει προγραµµατιστεί «µεγάλη» σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα µε σκοπό να διερευνηθούν προοπτικές δράσης σε διεθνές επίπεδο και να καθοριστούν οι επερχόµενες ελληνικές πρωτοβουλίες στο ζήτηµα της Αγίας Σοφίας, ένα ζήτηµα το οποίο η ελληνική πλευρά προσεγγίζει άλλωστε όχι ως διµερές, αλλά ως παγκόσµιο, καθώς µιλάµε για ένα Μνηµείο Παγκόσµιας Κληρονοµιάς της UNESCO, το οποίο πλέον επανατεµενοποιείται µε απόφαση του καθεστώτος Ερντογάν.

Ο Χάικο Μάας στην Αθήνα και η σύσκεψη της Τετάρτης 

Στη σύσκεψη της Τετάρτης στο ΥΠΕΞ πρόκειται να πάρουν µέρος η υπουργός Πολιτισµού Λίνα Μενδώνη, η πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO Μαρία ∆ιαµαντοπούλου και άλλοι συναρµόδιοι φορείς.

Σκοπός τους; Να σχεδιάσουν τις επερχόµενες ελληνικές κινήσεις προς µια κατεύθυνση διεθνοποίησης των πιέσεων και όσο το δυνατόν ευρύτερης διεθνούς ευαισθητοποίησης-κινητοποίησης γύρω από το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, µε την ελληνική πλευρά να στοχεύει όχι µόνο προς τη µεριά της καθ’ ύλην αρµόδιας UNESCO αλλά και προς την πλευρά του µουσουλµανικού κόσµου – ένα µέρος του οποίου, άλλωστε, παρακολουθεί µε έκδηλη καχυποψία τις κινήσεις Ερντογάν. Αξίζει να σηµειωθεί πάντως ότι στη θέση του γενικού διευθυντή της UNESCO µπορεί να βρίσκεται επί του παρόντος µια Γαλλίδα, εν προκειµένω η Οντρέ Αζουλέ, η οποία έχει µάλιστα πάρει ανοιχτά θέση και ενάντια στην τεµενοποίηση της Αγίας Σοφίας, αλλά στην προεδρία της Γενικής Συνέλευσης της UNESCO βρίσκεται την ίδια ώρα ένας Τούρκος, ο πρέσβης Αλτάι Τζενγκιζέρ.

Με το βλέµµα στραµµένο στην Αγία Σοφία αναµένεται, ωστόσο, να γίνει δεκτή την τελευταία εβδοµάδα του Ιουλίου στην Αθήνα και η υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας, Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια. Η Μαδρίτη έχει επί του παρόντος και έναν παραπάνω λόγο να ενοχλείται από τις κινήσεις του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ζήτηµα της Αγίας Σοφίας, ως η χώρα που είχε πρωτοστατήσει το 2005, επί Θαπατέρο, µαζί τότε µε την Τουρκία στην ίδρυση της πρωτοβουλίας για τη Συµµαχία των Πολιτισµών στο πλαίσιο του ΟΗΕ (United Nations Alliance of Civilizations - UNAOC), µιας «συµµαχίας» την οποία ωστόσο ο ίδιος ο Ερντογάν έρχεται πλέον να ναρκοθετήσει µε τις κινήσεις του.

«∆εν πιέζουν εµάς οι Γερµανοί, την Τουρκία πιέζουν»

«Αυτό που συµβαίνει τώρα στην Τουρκία µε την Αγία Σοφία είναι ένα χτύπηµα εναντίον αυτής της Συµµαχίας των Πολιτισµών» δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεµβούργου, Ζαν Ασελµπορν, µόλις την περασµένη ∆ευτέρα από τις Βρυξέλλες, εστιάζοντας σε ακριβώς αυτήν τη… διεθνή διάσταση. Η προσοχή ωστόσο στρέφεται στην επίσκεψη που πρόκειται να πραγµατοποιήσει ο Γερµανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, την ερχόµενη Τρίτη 21 Ιουλίου στην Αθήνα. Ως προεδρεύουσα του Συµβουλίου της ΕΕ για το δεύτερο εξάµηνο του 2020, η Γερµανία είναι σαφές πως δεν θέλει να βρεθεί αντιµέτωπη µε µια ελληνοτουρκική κρίση. «Εχουν που έχουν τον κορονοϊό. ∆εν θέλουν τίποτα άλλο» σχολιάζει στο «Εθνος της Κυριακής» πηγή µε γνώση των εξελίξεων, αναφερόµενη στη γερµανική προεδρία της ΕΕ.

Υπό αυτήν την έννοια, αποκτά πρόσθετο νόηµα και η επιχειρούµενη γερµανική «διαµεσολάβηση» στα Ελληνοτουρκικά, µε τις γερµανικές «πιέσεις» να στρέφονται ωστόσο περισσότερο προς την πλευρά της Αγκυρας και λιγότερο προς την Αθήνα. «∆εν πιέζουν εµάς οι Γερµανοί, την Τουρκία πιέζουν» σχολιάζει στο «Εθνος της Κυριακής» πηγή µε γνώση του παρασκηνίου, υπογραµµίζοντας ωστόσο και κάτι άλλο: ότι οι συναντήσεις των υπηρεσιακών παραγόντων θα έπρεπε να αντιµετωπίζονται ως κάτι το απολύτως θεµιτό στις σχέσεις µεταξύ των χωρών και όχι να δαιµονοποιούνται ως κακώς εννοούµενα «µυστικές». Παράλληλα, κύκλοι του ΥΠΕΞ διαψεύδουν κατηγορηµατικά και όλες εκείνες τις φωνές που έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος ∆ένδιας δεν γνώριζε για τη συνάντηση που είχαν τη ∆ευτέρα στο Βερολίνο, έπειτα από γερµανική πρωτοβουλία, η διπλωµατική σύµβουλος του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, Ελένη Σουρανή, µε τον εκπρόσωπο του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιµπραχίµ Καλίν, και τον διπλωµατικό σύµβουλο της Γερµανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, Γιαν Χέκερ.

Αμετανόητη η Τουρκία 

Την «είδηση» της εν λόγω συνάντησης θα δηµοσιοποιούσε πρώτος ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου από το βήµα συνέντευξης Τύπου στην Αγκυρα στις 14 Ιουλίου, έχοντας στο πλευρό του τον υπουργό Εξωτερικών της Μάλτας.

Ανεξάρτητα από τις όποιες υποβόσκουσες σκοπιµότητες, η κίνηση του Τσαβούσογλου αξιολογείται εκ του αποτελέσµατος ως υπονοµευτική κάθε ελληνοτουρκικής προσέγγισης, και αυτό µάλιστα σε µια περίοδο εύθραυστων ισορροπιών αλλά και λίαν εύφλεκτων εντάσεων. Αξίζει να σηµειωθεί ότι ακριβώς την ίδια ηµέρα, στις 14 Ιουλίου, η Τουρκία εξέδωσε και NAVTEX-οδηγία προς ναυτιλλοµένους (0950/20), προαναγγέλλοντας νέες γεωτρητικές επιχειρήσεις από το τουρκικό πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» εντός της Κυπριακής ΑΟΖ για το διάστηµα από τις 18 Ιουλίου έως και τις 18 Αυγούστου, ενώ µόλις µία ηµέρα νωρίτερα (13 Ιουλίου) ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Χαµί Ακσόι, είχε -µέσω ανακοίνωσης που έδωσε στη δηµοσιότητα- απορρίψει κάθε ενδεχόµενο ανάκλησης της απόφασης για τη µετατροπή της Αγίας Σοφίας σε ισλαµικό τέµενος. Κάπως έτσι ωστόσο, επιµένοντας δηλαδή στην τεµενοποίηση της Αγίας Σοφίας από τη µία πλευρά και προαναγγέλλοντας νέες τουρκικές γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ από την άλλη, η Αγκυρα σηκώνει το γάντι και απαντά στις προειδοποιήσεις των Ευρωπαίων κάνοντας ακριβώς όλα εκείνα που την (παρα)καλούν οι «έξω» να µην κάνει.

Ενδεικτική της ευρωπαϊκής ενόχλησης και η κίνηση του γερµανικού υπουργείου Εξωτερικών να αποδοκιµάσει διά του εκπροσώπου του, Κρίστοφερ Μπούργκερ, ως «λάθος µήνυµα» από την πλευρά της Τουρκίας την ανακοίνωση-NAVTEX περί «παράτασης των γεωτρήσεων ανοιχτά της Κύπρου». «Οι µονοµερείς ενέργειες της Τουρκίας, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση µε τα συµφέροντα της ΕΕ, τα κυριαρχικά δικαιώµατα κρατών-µελών της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, πρέπει να τερµατιστούν» είχε δηλώσει νωρίτερα, µετά το πέρας του Συµβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 13 Ιουλίου, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέµατα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ. «Οι υπουργοί (σ.σ.: Εξωτερικών της ΕΕ) καταδίκασαν την απόφαση της Τουρκίας για τη µετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαµί, διότι η απόφαση αυτή θα τροφοδοτήσει αναπόφευκτα τη δυσπιστία, θα προωθήσει νέους διχασµούς µεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων και θα υπονοµεύσει τις προσπάθειες για διάλογο και συνεργασία.

Η έκκληση προς τις τουρκικές Αρχές να επανεξετάσουν και να ανακαλέσουν επειγόντως την απόφασή τους έτυχε ευρείας υποστήριξης» συνέχισε ο κ. Μπορέλ, µε τον Ελληνα ΥΠΕΞ Νίκο ∆ένδια από την πλευρά του να σηµειώνει πως συµφωνήθηκε να εκπονηθεί, κατά το Συµβούλιο των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών και έπειτα από ελληνικό αίτηµα, και ένας κατάλογος «περαιτέρω (σ.σ.: οικονοµικών) κυρώσεων που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να απαντήσει αποτελεσµατικά εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραβατική συµπεριφορά της».

Το άρθρο 42 

«Η τουρκική παραβατικότητα θα συζητηθεί, κατόπιν επιθυµίας της ελληνικής και της κυπριακής πλευράς, εκ νέου στο άτυπο συµβούλιο του Αυγούστου στο Βερολίνο (σ.σ.: 27-28 Αυγούστου)», µε τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωµατίας να έχει ξεκαθαρίσει ωστόσο από τη µεριά του ότι µπορεί να ζητήσει ακόµη και «τη σύγκληση εκτάκτου συµβουλίου» νωρίτερα, «εάν η Τουρκία κλιµακώσει την παραβατική συµπεριφορά της». Το κλίµα που έχει διαµορφωθεί πια για την Τουρκία εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι πολύ άσχηµο, σύµφωνα µε καλά πληροφορηµένες πηγές. Εάν ο Ερντογάν συνεχίσει να τραβάει το σχοινί, τότε οι επιπλέον κυρώσεις από την πλευρά της ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας θα είναι µονόδροµος, αν και η γερµανική προεδρία θα προτιµούσε να µη χρειαστεί να φτάσουν τα πράγµατα σε ένα τέτοιο σηµείο. Η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, δεν φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, να µοιράζεται τις γερµανικές ανησυχίες περί κλιµάκωσης της έντασης. Αντιθέτως, δεν σταµατά να κλιµακώνει την κατάσταση, µε τον Νίκο ∆ένδια πάντως να προειδοποιεί ότι η Ελλάδα θα µπορούσε, εάν προκληθεί, να ζητήσει ακόµη και την ενεργοποίηση του άρθρου 42 των Συνθηκών της ΕΕ… Την απτή βοήθεια, δηλαδή, των άλλων κρατών-µελών ενάντια στην Τουρκία µε το αιτιολογικό ότι δέχεται επίθεση στο έδαφός της. «Είναι κάτι που όντως µπορεί να συµβεί» δήλωσε καλά ενηµερωµένη πηγή µιλώντας στο «Εθνος της Κυριακής».