Βενιζέλος στο Έθνος: Διπλωματικές πρωτοβουλίες αντί να περιμένουμε το επόμενο τουρκικό σκάφος

«Η Ελλάδα πρέπει να πάρει τη διπλωµατική πρωτοβουλία κίνησης των διαδικασιών που προβλέπει ρητά η ∆ιεθνής Σύµβαση για το ∆ίκαιο της Θάλασσας, αντί να περιµένει την επόµενη τουρκική κίνηση µε ερευνητικό σκάφος» τονίζει ο Ευάγγελος Βενιζέλος σε συνέντευξή του στο «Εθνος της Κυριακής».

Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ περιγράφει αναλυτικά τη σαφή θέση του για τα µείζονα εθνικά ζητήµατα, την τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, για την τελευταία απόφαση της Συνόδου Κορυφής, τα αναγκαία βήµατα της χώρας για την ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας από την κρίση λόγω κορονοϊού, το µοντέλο Σηµίτη για τους Ολυµπιακούς Αγώνες αλλά και για την παραποµπή Παπαγγελόπουλου και την «εσχάτη προδοσία».

Κύριε πρόεδρε, τα 70 και πλέον δισ. ευρώ που διατίθενται για τη χώρα µας τα επόµενα χρόνια, σύµφωνα µε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου, είναι επαρκής «προίκα» για την ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας από την οικονοµική κρίση λόγω πανδηµίας;

Η ΕΕ αντιδρά στην οικονοµική κρίση που προκαλεί η πανδηµία µε γρήγορα και γενναία µέτρα, γιατί φοβάται το µέγεθος και το βάθος των επιπτώσεων µιας κατάστασης που ακόµη βρίσκεται υπό εξέλιξη στο υγειονοµικό επίπεδο. Η αρνητική εµπειρία από την αµηχανία και την καθυστέρηση µε την οποία αντέδρασε η ΕΕ στη χρηµατοπιστωτική κρίση του 2008 και µετά στη δηµοσιονοµική κρίση, ιδίως στην κρίση χρέους, που χτύπησε την Ελλάδα και άλλα µέλη της Ευρωζώνης, λειτουργεί τώρα προτρεπτικά. Εχουµε το µεγάλο πρόγραµµα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, στο οποίο µετέχει πλέον και η Ελλάδα, τη διαθεσιµότητα των κονδυλίων του EMS, τη γενική ρήτρα εξαίρεσης από το Σύµφωνο Σταθερότητας ως προς το όριο του ελλείµµατος και του χρέους, την κάµψη των απαγορεύσεων στις κρατικές ενισχύσεις κ.ο.κ.

Χωρίς όµως τα 750 δισ. σε επιχορηγήσεις και δάνεια του Ταµείου Ανάκαµψης και χωρίς τα κονδύλια του πολυετούς προϋπολογισµού 2021-2027 οι ανισότητες µεταξύ των κρατών-µελών θα οξυνθούν υπερβολικά και οι ανισορροπίες θα προκαλέσουν µεγάλο πλήγµα στο σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Τα περίπου 70 δισ. ευρώ για τα επόµενα χρόνια είναι βέβαια επιµερισµένα σε πολλούς ειδικότερους µηχανισµούς µε τους δικούς τους κανόνες επιλεξιµότητας και διαχείρισης. Τα περίπου 19 δισ. σε επιχορηγήσεις και τα περίπου 12 δισ. σε δάνεια µε ευνοϊκούς όρους που συνθέτουν τους πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης για την Ελλάδα πρέπει να κινητοποιήσουν και εθνικούς πόρους, κυρίως ιδιωτικά κεφαλαία. ∆εν µπορούµε να αντιµετωπίσουµε την πρόκληση αυτή σαν να πρόκειται για ένα «υπερ-ΕΣΠΑ». Τόσο το κράτος όσο και ο ιδιωτικός τοµέας πρέπει να κινηθούν εντός του κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ, αλλά µε όσο γίνεται πιο αντισυµβατικό τρόπο.

Ο εθνικός στόχος δεν µπορεί να είναι απλώς η «απορρόφηση» των πόρων αυτών, αλλά η µέγιστη αξιοποίησή τους για τη στήριξη και την αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονοµίας. Για την ολοκλήρωση των υποδοµών αλλά και τον αναπροσανατολισµό της παραγωγικής δοµής της χώρας. Για την όσο γίνεται καλύτερη τοποθέτηση της χώρας µέσα στο ευρωπαϊκό και παγκόσµιο σκηνικό της «µετα-πανδηµικής» εποχής που είναι εποχή µεγάλων διακινδυνεύσεων και ριζικών αλλαγών: στις εργασιακές σχέσεις, στο διανοητικό κεφάλαιο και στη σχέση του ανθρώπου µε την τεχνητή νοηµοσύνη και τη µηχανική µάθηση, στις αντιλήψεις για το περιβάλλον, το κλίµα και την ενέργεια, στις υπαρξιακές προτεραιότητες της ανθρώπινης ζωής και στη σηµασία της βιοτεχνολογίας και της βιοηθικής κ.ο.κ. Προφανώς θα συζητήσουµε για τον τουρισµό, την πρωτογενή παραγωγή και τη βιοµηχανία τροφίµων, το νέο ενεργειακό µείγµα, τους οδικούς άξονες, τις σιδηροδροµικές γραµµές, τα λιµάνια, τα logistics, τη διαχείριση αποβλήτων αλλά και για όλα όσα συνιστούν την παγκόσµια πρόκληση των επόµενων δεκαετιών.

Θα µπορούσαν οι διαπραγµατεύσεις της κυβέρνησης να είχαν ισχυρότερο αποτύπωµα;

Η διαπραγµάτευση έγινε κυρίως σε δύο επίπεδα: Στο πρώτο κυριάρχησε η σύγκρουση µεταξύ των χωρών «καθαρών πληρωτών» και των χωρών «καθαρών ληπτών» στις ενδοενωσιακές δηµοσιονοµικές συναλλαγές. Στο δεύτερο κυριάρχησε η σύγκρουση µεταξύ του γαλλογερµανικού άξονα, που λειτουργεί ως διευθυντήριο, και των µεσαίων χωρών-µελών που είναι «καθαροί πληρωτές» και διεκδικούν ρόλο στις κρίσιµες αποφάσεις. Η Ελλάδα ως χώρα «καθαρός λήπτης» εξ αποτελέσµατος βγήκε µε ένα πολύ καλό πακέτο που ούτως ή άλλως θέλει πολλή δουλειά προκειµένου να αξιοποιηθεί, ακόµη και προκειµένου να απορροφηθεί λογιστικά.

Αυτός ο εθνικός στόχος εφεξής πώς και γιατί -όπως αναφέρατε- πρέπει να οριστεί πολιτικά;

∆εν εννοώ χωρίς τεχνοκρατικά και αναπτυξιακά κριτήρια. Οταν λέω πολιτικά, εννοώ µε τρόπο που να κινητοποιεί τις δηµιουργικές δυνάµεις του τόπου και να πείθει τους πολίτες ότι υπάρχει για αυτούς θέση στο µέλλον. Οτι το µέλλον περνάει µέσα από τη διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής, της απασχόλησης και του επιπέδου ζωής.

Το µοντέλο Σηµίτη για τους Ολυµπιακούς Αγώνες, όπου είχατε τον κορυφαίο συντονιστικό ρόλο, θα ήταν χρήσιµο να υιοθετηθεί από τον κ. Μητσοτάκη; Συγκεκριµένοι αλλά και θεσµοθετηµένοι ρόλοι για τους υπευθύνους απορρόφησης των κονδυλίων και εφαρµογής του σχεδίου;

Νοµίζω ότι το µοντέλο της ∆ιυπουργικής Επιτροπής Ολυµπιακής Προετοιµασίας απέδωσε αποτελέσµατα σε προκαθορισµένο ανυπέρβλητο χρόνο και υπό διεθνή έλεγχο. Με ειδικό νοµοθετικό πλαίσιο και µε πλήρη κινητοποίηση του κρατικού µηχανισµού.

Ο Κύκλος Ιδεών δηµιουργεί Παρατηρητήριο. Με ποιο σκοπό;

Την παρακολούθηση εκ µέρους της κοινωνίας των πολιτών σε πρώτη φάση του σχεδιασµού για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων και σε δεύτερη φάση της εκτέλεσης του σχεδιασµού αυτού. ∆εν υποκαθιστούµε τους θεσµικούς µηχανισµούς, αλλά λειτουργούµε ανεξάρτητα και επικουρικά, αξιοποιώντας ανθρώπους µε µεγάλη γνώση και εµπειρία.

Ζήσαµε αρκετές ηµέρες έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, µε την τουρκική απειλή για έρευνα µέσα στα απώτερα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Θεωρείτε ότι έληξε ο συναγερµός; Πού αποδίδετε την τουρκική «αναδίπλωση»; Στη κινητοποίηση των ελληνικών Ενόπλων ∆υνάµεων; Στις διπλωµατικές παρεµβάσεις της Γερµανίας, της Γαλλίας και των ΗΠΑ; Στην απειλή των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Τουρκίας; Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση τους επόµενους µήνες;

Η Ελλάδα υπερασπίζεται σθεναρά την εθνική της κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώµατα. Αξιοποιεί τη συµµετοχή της στη ΕΕ. Είναι παλιό µέλος του ΝΑΤΟ και έχει µια ουσιαστική εταιρική σχέση ασφάλειας µε τις ΗΠΑ. ∆ιαθέτει µεγάλο διπλωµατικό κεφάλαιο, το οποίο πρέπει να το διαχειρίζεται µε έξυπνο και µακροπρόθεσµο σχεδιασµό. Σηµείωσα ότι αποδίδεται και από τις δύο πλευρές και από τους εταίρους µας ιδιαίτερη σηµασία στη συνάντηση του Βερολίνου µεταξύ των διπλωµατικών συµβούλων του Ελληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου, παρουσία του διπλωµατικού συµβούλου της κυρίας Μέρκελ. ∆ιαβάζω ότι συµφωνήθηκε moratorium ενός µηνός, προκειµένου να επιτευχθεί η επανάληψη των διερευνητικών επαφών που εξελίχθηκαν την περίοδο 2002-2016. Παράλληλα, παρακολουθούµε τις τουρκικές κινήσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας και τις πιθανές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση ενός µηχανισµού εγγύησης της συµµετοχής της τουρκοκυπριακής κοινότητας στα πιθανά κέρδη από την εκµετάλλευση των κυπριακών υδρογονανθράκων, διαφυλασσόµενης πάντοτε της µίας και µόνης διεθνούς νοµικής προσωπικότητας της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας.

Είναι συνεπώς προφανές ότι η Ελλάδα δεν µπορεί να κινείται µε εξαρτηµένα αντανακλαστικά και να περιµένει να αντιδράσει στις περιοδικές εξόδους τουρκικών ερευνητικών σκαφών στην Ανατολική Μεσόγειο ή στην επαναλαµβανόµενη πρακτική της έκδοσης τουρκικών Navtex. Υπάρχουν τα γνωστά θέµατα που επιχειρεί να θέσει η Τουρκία κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Υπάρχει όµως και ένα θέµα που κατά το διεθνές δίκαιο της θάλασσας επιβάλλεται να ρυθµιστεί µε διερευνητικές επαφές, διαβούλευση και συµφωνία µεταξύ των γειτονικών κρατών ή σε περίπτωση διαφωνίας µε προσφυγή στα µέσα της ∆ιεθνούς Σύµβασης για το ∆ίκαιο της Θάλασσας, δηλαδή σε συνδιαλλαγή, διαιτησία ή κατά προτίµηση µε προσφυγή στο ∆ιεθνές ∆ικαστήριο. Το θέµα αυτό είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ετσι το ορίσαµε από το 2013 και µετά. Χωρίς τη διαδικασία αυτή δεν υπάρχει οριοθέτηση, άρα δεν µπορούν να ασκηθούν σε πλήρη βαθµό τα κυριαρχικά µας δικαιώµατα.

Οποιος αντιλαµβάνεται τη σηµασία της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, πρέπει να αντιληφθεί επίσης ότι χωρίς συµφωνία µεταξύ όλων των γειτονικών χωρών ή χωρίς σχετική διεθνή δικαστική κρίση αυτή δεν κατοχυρώνεται πλήρως. ∆εν αρκεί ούτε η συµφωνία µε όλες ή τις περισσότερες από τις άλλες γειτονικές χώρες. Αντί συνεπώς να περιµένουµε την επόµενη τουρκική κίνηση µε ερευνητικό σκάφος, πρέπει η Ελλάδα να πάρει τη διπλωµατική πρωτοβουλία κίνησης των διαδικασιών που προβλέπει ρητά η ∆ιεθνής Σύµβαση για το ∆ίκαιο της Θάλασσας. Αλλιώς µπορούµε να ανακυκλώνουµε για αλλά 45 χρόνια τις φάσεις της έντασης µε τις φάσεις της εκτόνωσης, χωρίς να κατοχυρώνονται πλήρως και οριστικώς τα κυριαρχικά µας δικαιώµατα στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Στο µεταξύ, τα ορυκτά καύσιµα χάνουν σταδιακά τη σηµασία τους και την προοπτική τους.

Η Τουρκία προβάλλει όµως µονοµερώς πολλά άλλα θέµατα και πολλοί αναρωτιούνται αν υπό το κράτος απειλών και µονοµερών ενεργειών µπορεί να γίνει διάλογος...

Αναφέροµαι σε διάλογο που επιτάσσεται από το διεθνές δίκαιο για τη µία και µόνη νοµική διαφορά που προβλέπει το διεθνές δίκαιο, δηλαδή για την οριοθέτηση. Η µακρά πλέον καθυστέρηση στην οριοθέτηση µε συµφωνία ή δικαστική απόφαση έχει ως αποτέλεσµα να µην απολαµβάνει επί δεκαετίες η Ελλάδα τα κυριαρχικά της δικαιώµατα. Οι τουρκικές προκλήσεις, χωρίς δική µας σοβαρή και οργανωµένη διπλωµατική πρωτοβουλία έναρξης της διαδικασίας οριοθέτησης, θα επαναλαµβάνονται αενάως σε βάρος της άσκησης των κυριαρχικών µας δικαιωµάτων. Εχει επίσης δοκιµαστεί µε επιτυχία στο παρελθόν και πρέπει να επαναληφθεί καλά προετοιµασµένος διάλογος για τα αεροναυτικά µέτρα οικοδόµησης εµπιστοσύνης, κυρίως για την αποφυγή ατυχηµάτων.

Η υπόθεση Παπαγγελόπουλου, έτσι όπως εξελίσσεται -µετά και την Προκαταρκτική-, ταυτίζεται µε την απόδοση δικαιοσύνης;

Θα κρίνει τώρα το Ειδικό ∆ικαστήριο τον πρώην αναπληρωτή υπουργό ∆ικαιοσύνης και όλους τους συνεργούς του -εισαγγελικούς λειτουργούς, δηµοσιογράφους και άλλους- που συµπαραπέµπονται αυτοµάτως ενώπιον του Ειδικού ∆ικαστηρίου. Αυτό αφορά τη σκευωρία Novartis και την υπόθεση Μιωνή. ∆ύο υποθέσεις µε κοινό υπόβαθρο τα ελεγχόµενα από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ παραδικαστικά κυκλώµατα. Είχα πει στη Βουλή ότι η υπόθεση Novartis είναι η πιο µεγάλη και η πιο πρόχειρη και κακοστηµένη σκευωρία. ∆ύο χρόνια µετά βλέπετε ανάγλυφα τι εννοούσα µιλώντας για το άρθρο 134 του ΠΚ, για την αλλοίωση των θεµελιωδών θεσµών του πολιτεύµατος και ιδίως της διάκρισης των εξουσιών και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, για «εσχάτη προδοσία» όπως λέει ο ποινικός κώδικας.

Εσχάτη προδοσία δεν είναι η προδοσία της χώρας στον εχθρό, αλλά η εσωτερική προδοσία της δηµοκρατίας και του κράτους δικαίου. Και έχουµε ακόµη τις ανατριχιαστικές αποκαλύψεις για το Μάτι, τις αποκαλύψεις Καλογρίτσα, τα εκκρεµή θέµατα µε Κύπρο, Βενεζουέλα, Ιράν κ.ο.κ. Τι ζόφος! ∆εν είµαι οπαδός της ποινικοποίησης, είµαι όµως οπαδός της δηµοκρατίας και της αλήθειας. Μόνη µέθοδος προστασίας και αναβάθµισης της δηµοκρατίας και του κράτους δικαίου είναι η αποκάλυψη της αλήθειας και η ενηµέρωση του ελληνικού λαού.