Μπασκίν Οράν στο ethnos.gr: Ελλάδα και Τουρκία θα καταλήξουν στη διπλωματία

Απαισιόδοξος ότι μια ενδεχόμενη ήττα του Ερντογάν αρκεί για να βελτιωθεί το κλίμα σε Αθήνα και Άγκυρα εμφανίζεται, μιλώντας στο ethnos.gr, ο Μπασκίν Οράν, ένας από τους γνωστότερους καθηγητές και συγγραφείς της Τουρκίας,  υποστηρίζοντας ότι τα πραγματικά προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εντοπίζονται, αφενός, στον εθνικισμό που υποβόσκει τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία και αφετέρου στην παρουσία και στην ιδιοσυγκρασία του ίδιου του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν.

«Δυστυχώς δεν μπορεί να οικοδομηθεί συμπάθεια μεταξύ των δύο χωρών μόνο με μια πολιτική αλλαγή στην Τουρκία. Είναι βέβαιο, όμως, ότι αν αυτό συμβεί, θα υπάρχουν λιγότερα εμπόδια. Το πραγματικό πρόβλημα με τις τουρκο-ελληνικές σχέσεις είναι ο ελληνικός εθνικισμός στην Ελλάδα και ο τουρκικός εθνικισμός στην Τουρκία. Και οι δύο εθνικισμοί βλάπτουν, αντίστοιχα, τις δικές τους χώρες, όπως συμβαίνει,  συνήθως, σε όλο τον κόσμο» εξήγησε ο κ. Οράν. Δανειζόμενος τη θεωρία του Έλληνα καθηγητή του ΕΚΠΑ Ηρακλή Μήλλα, ο Τούρκος διανοούμενος υπογραμμίζει ότι, και τα δύο κράτη και έθνη κέρδισαν την ανεξαρτησία τους και έχτισαν τις εθνικές τους συνειδήσεις πολεμώντας μεταξύ τους στο μεσοδιάστημα ενός αιώνα (1821 και 1922).

«Επιπλέον, οι δύο λαοί μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Και τα δύο έθνη είναι πολύ εθνικιστικά. Αυτή είναι η κακή κληρονομιά του παρελθόντος». Πάνω και πέρα από όλα αυτά, σύμφωνα με τον Μπασκίν Οράν, υπάρχει στις μέρες μας ακόμη ένας πολύ κρίσιμος παράγοντας στην Τουρκία. Και αυτός είναι η παρουσία και η ιδιοσυγκρασία  του Ερντογάν. «Από την μια ο Τούρκος πρόεδρος έχει ανάγκη την δημιουργία έντασης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, για να καλύψει την επιδεινούμενη κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, ειδικά στον τομέα της οικονομίας. Από την άλλη, για διάφορους λόγους, δεν αντέχει να χάσει την εξουσία. Αυτή είναι μια αποθαρρυντική εικόνα, αλλά σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε αυτή την στιγμή» πρόσθεσε. 

Στο τέλος και οι δύο χώρες θα καταλήξουν στη διπλωματία

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο τουρκικός λαός, συμπεριλαμβανομένης και της αντιπολίτευσης (εκτός από το HDP-Δημοκρατικό κόμμα των λαών) βρίσκεται κάτω από την εθνικιστική επιρροή των πολιτικών του Ερντογάν. Αυτό θα ξεπεραστεί, η «Γαλάζια Πατρίδα» ορισμένων συνταξιούχων στρατηγών που υπερασπίζεται ο Ερντογάν θα ηττηθεί, αλλά χρειαζόμαστε χρόνο, εκτιμά ο 75χρονος Διεθνολόγος ο οποίος παρά τα χρόνια του συνεχίζει να αγωνίζεται προκειμένου η Τουρκία να ολοκληρώσει τον δημοκρατικό μετασχηματισμό της.

Ο Μπασκίν Οράν καλωσορίζει το άνοιγμα των διερευνητικών επαφών σημειώνοντας ότι ακόμη και αν είναι μάταιες, είναι προτιμότερες από επιδείξεις βίας και προσθέτει ότι στο τέλος και οι δύο χώρες θα καταφύγουν στη διπλωματία. Λίγους μήνες μετά την πίεση στα ελληνοτουρκικά σύνορα, ο Τούρκος διανοούμενος τονίζει ότι αυτή την περίοδο δεν τίθεται κάποιο ζήτημα στον Έβρο.

Σχολιάζοντας τη μετριοπαθή στάση της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία και την επιβολή κυρώσεων ο κ. Μπασκίν Οράν παρατηρεί ότι η  ΕΕ είναι ένας χαλαρός διεθνής οργανισμός και η Ελλάδα δεν μπορεί να βασίζεται σ΄ αυτήν κάθε φορά που δημιιουργούνται οξείες κρίσεις. «Η Ελλάδα δεν πρέπει να εμπιστεύεται πάρα πολύ τα κράτη της ΕΕ. Κάθε κράτος έχει τα δικά του εθνικά συμφέροντα, πέρα από εκείνα της Ελλάδας».

Ο Τούρκος διανοούμενος εκτιμά ότι η ένταση στα ελληνοτουρκικά μπορεί να κλιμακωθεί αν η ελληνική πλευρά μιμηθεί τον Ερντογάν. «Είδαμε μερικούς πρώην υπουργούς όπως ο Πάνος Καμμένος (Απρίλιος 2018) που προκάλεσαν την τουρκική πλευρά. Χωρίς να ξεχνάμε «πολιτικούς» όπως ο Πάγκαλος, φυσικά». Συχνώς αρθρογράφος στις τουρκικές εφημερίδες δεν ξέφυγε από το στόχαστρό του, ούτε η ελληνική εφημερίδα «Δημοκρατία» και το πρόσφατο πρωτοσέλιδο της («SIKTIR GIT (F@ck you) Mr. ERDOGAN»), τονίζοντας ότι τέτοιες κινήσεις πρέπει να αποτρέπονται, αν είναι δυνατόν, για το συμφέρον και των δύο χωρών, επειδή οι Τούρκοι εθνικιστές τρέφονται με τέτοια πράγματα. 

Δεν κατηγορώ τον Ερντογάν για την πίεση στις Βρυξέλλες

Έχοντας πολεμήσει σθεναρά υπέρ των Δικαιωμάτων των Μειονοτήτων με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο δικαστήριο, ο Τούρκος ακαδημαϊκός ξεσπαθώνει κατά της ΕΕ όταν η κουβέντα φτάνει στο προσφυγικό. «Οι χώρες της ΕΕ, δικαίως, φοβήθηκαν από ένα τσουνάμι προσφύγων, αλλά «τα αφεντικά» με δυσκολία κούνησαν το δάχτυλό τους για να το αποτρέψουν. Το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν να πληρώσουν πλήρως τα έξοδα για αυτούς τους ανθρώπους προκειμένου να εγκατασταθούν προσωρινά και να μείνουν στην Τουρκία. Αυτοί δεν το έκαναν. Αυτοί μετά βίας πλήρωσαν κάποια σεντς. Αυτό είναι καταδικαστέο. Πρόσφυγες, Τουρκία και Ελλάδα, με αυτή τη σειρά, ΄πλήρωσαν΄ και 'πληρώνουν' εξαιτίας αυτού». Ωστόσο, ο κ. Οράν δεν προβλέπει νέο προσφυγικό τσουνάμι στο εγγύς μέλλον, εκτός εάν συμβεί κάτι απροσδόκητο στη Συρία και η ΕΕ εξακολουθήσει να μην ενδιαφέρεται. «Το προσφυγικό ζήτημα χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά στο πρόσφατο παρελθόν και δεν κατηγορώ τον Ερντογάν για την πίεση προς την ΕΕ».

Αχίλλειος πτέρνα για Αθήνα και Άγκυρα το Κυπριακό

Χαρακτηρίζει αχίλλειο πτέρνα και των δύο χωρών το Κυπριακό, τονίζοντας ότι αυτήν τη στιγμή βρισκόμαστε στο απόλυτο αδιέξοδο, δεδομένου ότι και οι δύο πλευρές είναι πολύ εθνικιστικές αλλά και γιατί έχει παγιωθεί η σημερινή κατάσταση με το πέρασμα των χρόνων. Η άρνηση του Σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκύπριους εκτιμά, ότι ήταν ένα μεγάλο λάθος, για το οποίο είναι ευγνώμονες οι εθνικιστές στην Τουρκία. Μεγάλο λάθος για την ΕΕ, επίσης, χαρακτηρίζει και την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στους κόλπους της χωρίς να λυθεί πρώτα το Κυπριακό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αγνοώντας εντελώς τους Τουρκοκύπριους. «Νομίζω ότι έγινε ακόμη πιο δυσεπίλυτο το πρόβλημα μετά από αυτήν την εξέλιξη».

Η επιστροφή της Αγίας Σοφίας στις ρίζες της δεν είναι τζαμί αλλά ορθόδοξη εκκλησία 

Σε ό,τι αφορά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ο Μπασκίν Οράν παραδέχεται ότι για μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων στην Τουρκία ήταν πάντα μια αγαπημένη ουτοπία και η κίνηση Ερντογάν σημαίνει τουλάχιστον τρία πράγματα. Αφενός είναι παγιδευμένος από την κατάσταση στο εσωτερικό η οποία επιδεινώνεται, και ενήργησε παρά την πιθανή διεθνή αντίδραση αλλά και την έντονη δυσφορία των Τούρκων κοσμικών. Από την άλλη αποτελεί μια σημαντική αντίφαση διότι το Ισλαμικό AKP από τη μια χτίζει 500 έως 1.000 τζαμιά κάθε χρόνο και από την άλλη υποστηρίζει ότι ‘επαναφέρει την Αγία Σοφία στις ρίζες της’. Η παλιά θέση δεν είναι τζαμί αλλά ορθόδοξη εκκλησία. Η ιστορία δεν ξεκίνησε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Φιάσκο η επέμβαση Ερντογάν στη Λιβύη

Ο Τούρκος διανοούμενος εκτιμά ότι ο Ερντογάν θα αποτύχει στη Λιβύη, χαρακτηρίζοντας την επέμβασή του ως ένα «φιάσκο» που υπαγορεύτηκε, όπως είπε, από δύο βασικές ανάγκες του Τούρκου Προέδρου: Υπό την πίεση της Ρωσίας, οι Ισλαμιστές μισθοφόροι έπρεπε να μετακινηθούν από τα τουρκο-συριακά σύνορα στο Αφρίν, στο νότο. Αλλά επειδή δεν τους ήθελαν ούτε εκεί, μεταφέρθηκαν στη Λιβύη όπου τους χρειάζονταν ο Σάρατζ ο οποίος υποστηρίζεται από την Τουρκία. Και από την άλλη ο Ερντογάν χρειαζόταν και πάλι στο εσωτερικό την υποστήριξη των εθνικιστών.

Με άλλα λόγια, η κίνηση στη Λιβύη πραγματοποιήθηκε σίγουρα για εσωτερική κατανάλωση. Και αυτό συμβαίνει επειδή ο Ισλαμισμός δεν αρκεί για να διατηρήσει τον Ερντογάν στην εξουσία. Χρειάζεται κάτι πολύ πιο ενεργητικό. Και αυτός είναι ο τουρκικός εθνικισμός. Δεν πρέπει, ωστόσο, να ξεχνάμε ότι το ίδιο συμβαίνει και από την άλλη πλευρά του Αιγαίου. Αρκεί η Ορθοδοξία για να ξεσηκώσει τον ελληνικό λαό σε εξωτερικά ζητήματα που 'καίνε' ή χρειάζεται και οι ελληνικές κυβερνήσεις να ενεργοποιήσουν τα εθνικιστικά αισθήματα του λαού; αναρωτιέται ο Τούρκος καθηγητής.

Ποιος είναι ο Μπασκίν Οράν

Γεννημένος στη Σμύρνη το 1945, ο Μπασκίν Οράν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Τούρκους διανοητές του 20ού αιώνα. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Αγκυρας. Το 2004 συνέγραψε την έκθεση για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων και τα Πολιτιστικά Δικαιώματα λόγω της οποίας οδηγήθηκε στο δικαστήριο, κατηγορούμενος με βάση το άρθρο 301 για «σπίλωση της τουρκικότητας». Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και έχει γράψει πολλά βιβλία για τις μη μουσουλμανικές μειονότητες, την τουρκική εξωτερική πολιτική και τον εθνικισμό.