Aνάλυση Δεσποτόπουλου: To Oruc Reis, τα 12 μίλια και ο 28ος μεσημβρινός

Η αντιπαράθεση απόψεων συνεχίζεται για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιδράσει η Ελλάδα όταν διεξάγεται έρευνα από ένα τουρκικό ερευνητικό σκάφος, όπως το Oruc Reis σε απόσταση μεταξύ 6 και 12 μιλίων από τις ακτές κάποιου ελληνικού νησιού. Ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, αναλύει στο ethnos.gr  και αναφέρεται εκτενώς στα χωρικά μας ύδατα, στα 6 και 12 ναυτικά μίλια αλλά και στον κρίσιμο ρόλο για τον 28ο μεσημβρινό. 

«Σήμερα τα χωρικά μας ύδατα εκτείνονται σε 6 ναυτικά μίλια από τις ακτές μας.  Όταν λέμε λοιπόν χωρικά ύδατα αναφερόμαστε σε μία ζώνη που αφορά σε απόλυτη κυριαρχία. Ό,τι δικαιώματα έχει η Ελλάδα στη ζώνη αυτή είναι σαν να αναφερόμαστε σε εθνικό έδαφος. Είτε αφορά την αλιεία είτε αφορά το υπέδαφος, είναι ζώνη εθνικής κυριαρχίας. Η Ελλάδα δηλαδή έχει τα ίδια κυριαρχικά δικαιώματα που έχει και στο εθνικό έδαφος της» εξηγεί.  

Ο κ. Δεσποτόπουλος επισημαίνει ότι από τη συνθήκη του ’82 για το Δίκαιο της Θάλασσας και μετά -ειδικά τα τελευταία χρόνια που έχει γίνει μέρος και του εθιμικού δικαίου, άρα η σύμβαση αυτή δεσμεύει και χώρες που δεν την έχουν υπογράψει- η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τη ζώνη αυτή από τα 6 στα 12 μίλια. «Με απόφασή του, το τουρκικό κοινοβούλιο εδώ και χρόνια έχει ανακοινώσει ότι σε περίπτωση που η Ελλάδα προχωρήσει σε αυτή την κίνηση, θα το θεωρηθεί ως αιτία πολέμου. Είναι η λεγόμενη απειλή casus belli που έχουμε συχνά από την Τουρκία για την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια» εξηγεί.

Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος αναλύει τις προθέσεις της Τουρκίας και τον λόγο για τον οποίο το Oruc Reis διεξάγει έρευνες μεταξύ 6 και 12 μιλίων. «Σήμερα η Ελλάδα έχει κυριαρχία στη θάλασσα 6 ναυτικά μίλια. Πέρα από αυτά έχουμε διεθνή ύδατα. Η Τουρκία τι προσπαθεί να κάνει; Διεξάγοντας έρευνες στη ζώνη μεταξύ 6 και 12 μιλίων, προσπαθεί εν τοις πράγμασι να ακυρώσει το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα. Δεν είναι βέβαια ένα δικαίωμα που έχει ασκήσει η Ελλάδα, δεν παύει όμως να είναι ένα δυνητικό δικαίωμα. Δεν παύει δηλαδή να είναι μία δυνητική ζώνη κυριαρχίας για την Ελλάδα, ζώνη απόλυτης κυριαρχίας και όχι απλά κάποιων κυριαρχικών δικαιωμάτων. Άρα λοιπόν η Ζώνη 6 με 12 μίλια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως αντιμετωπίζεται η απόσταση από την άκρη του εδάφους μας στα 13 ή στα 15 μίλια», αναφέρει.

Γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα σε όλο το Αιγαίο

Μεγάλο ερώτημα και δημόσια συζήτηση γίνεται για το πότε η Ελλάδα θα ασκήσει το δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα, καθώς και αν μπορεί να το κάνει σε όλα τα νησιά της και σε όλο το Αιγαίο. «Βάσει του Διεθνούς Δικαίου, όχι» απαντά ο διεθνολόγος. «Διότι υπάρχουν νησιά που, για παράδειγμα, βρίσκονται σε μικρότερη απόσταση από τις τουρκικές ακτές, άρα εκεί, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, πηγαίνουμε στη λεγόμενη μέση γραμμή. Αν για παράδειγμα, ένα ελληνικό νησί απέχει από τις τουρκικές ακτές 10 μίλια, εκεί θα πάμε στη μέση γραμμή δηλαδή τα πέντε μίλια στη μία πλευρά και 5 στην άλλη. Επίσης, σε ορισμένα σημεία μακριά από τις τουρκικές ακτές,  στη μέση του Αιγαίου για παράδειγμα, αν προχωρήσουμε σε επέκταση των χωρικών μας μιλίων στα 12 ναυτικά μίλια, τότε θα δημιουργήσουμε προβλήματα στη ναυσιπλοΐα και αυτό πάλι δεν επιτρέπεται. Θα πρέπει επεκτείνοντας τα χωρικά μας ύδατα στα 12 μίλια να βεβαιωθούμε ότι υπάρχει μία ζώνη διεθνών υδάτων, μία ζώνη ελεύθερης ναυσιπλοΐας» εξηγεί.  

«Αυτό για παράδειγμα είναι πολύ βασικό για κάποιες άλλες χώρες, όπως την Ρουμανία και την Ρωσία, διότι μέσω του Αιγαίου Πελάγους έχουν πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα». Ο κ. Δεσποτόπουλος αναφερόμενος στις πρόσφατες δηλώσεις του Ρώσου Υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, σχετικά με το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκταθεί στα 12 ναυτικά μίλια, τονίζει ότι αυτές οι δηλώσεις συνοδεύονται και από τη διατύπωση «λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου και τα ειδικά τοπικά καθεστώτα» και αυτό αναφέρεται ακριβώς στο δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας. «Αν η Ελλάδα δεν σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και κάνει επέκταση παντού σε 12 ναυτικά μίλια, χωρίς να αφήσει ελεύθερη τη ναυσιπλοΐα, δεν θα έρθει μόνο σε σύγκρουση με την Τουρκία,  αλλά θα έρθει σε σύγκρουση και με άλλες χώρες» σημειώνει ο διεθνολόγος. 

Το όριο των 6 ναυτικών μιλίων

«Οι κανόνες εμπλοκής από τα έξι μίλια είναι σαν να έχουμε παραβίαση ελληνικού εδάφους. Ισοδυναμεί με το να περάσει ένα τουρκικό τανκ από τον Έβρο σε Ελληνικό έδαφος. Εκεί η εμπλοκή είναι συγκεκριμένη και δικαιολογείται η άμεση επιχειρησιακή αντίδραση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι όποια Navtex εκδίδουν οι Τούρκοι και όποιες κινήσεις κάνουν ή αναγγέλλουν, ποτέ δεν φτάνουν σε απόσταση μικρότερη των 6 μιλίων.  Η τελευταία Navtex για το Oruc Reis η οποία αφορούσε στο Καστελόριζο έφτασε στα 6,5 μίλια. Αναγνωρίζουν οι Τούρκοι τα 6 μίλια της κυριαρχίας, δεν αναγνωρίζουν όμως το αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας να πάει στα 12».

«Κατά κάποιους -όπως για παράδειγμα για την αξιωματική αντιπολίτευση- τώρα είμαι η στιγμή που θα πρέπει να κάνουμε επέκταση σε κάποια σημεία στα 12 ναυτικά μίλια προκειμένου να εμποδίσουμε την Τουρκία νομικά να εισέλθει σε αυτά.  Κατά άλλους όμως, αυτό δεν είναι σωστό διότι δεν πρέπει να γίνει μεμονωμένα, αλλά θα πρέπει να γίνει ολοκληρωτικά σε μία ολοκληρωμένη μελέτη για όλα τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου».

Το παράδοξο με τα ναυτικά μίλια στην Ελλάδα

Υπάρχει και ένα παράδοξο με τα ναυτικά μίλια στην Ελλάδα το οποίο βέβαια δικαιολογείται, όπως αναφέρει ο κ. Δεσποτόπουλος. «Ενώ έχουμε 6 ναυτικά μίλια στη θάλασσα εθνικό χώρο, στον αέρα έχουμε 10 ναυτικά μίλια. Πάρα πολλές φορές λοιπόν, οι Τούρκοι υποστηρίζουν ότι “αφού έχετε 6 ναυτικά μίλια θαλάσσιο χώρο πρέπει να έχετε και 6 ναυτικά μίλια εναέριο” και κάνουν πτήσεις στο διάστημα 6 με 10 ναυτικά μίλια στον εναέριο χώρο παραβιάζοντας τον εθνικό μας χώρο. Κατά αυτούς όμως δεν είναι χώρος κυριαρχίας της Ελλάδας, αφού δεν συμπίπτει με τον θαλάσσιο. Η παραδοξότητα αυτή δικαιολογείται λόγω της τουρκικής επιθετικότητας και της ανάγκης της Ελλάδας να προασπίσει τα νησιά της», εξηγεί.

O 28ος μεσημβρινός και το δίλημμα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ελλάδα

Όσον αφορά το ζήτημα του 28ο μεσημβρινού, ο κ. Δεσποτόπουλος εξηγεί ότι μέχρι σήμερα η Τουρκία έχει διεξάγει έρευνες με το Oruc Reis ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού, περίπου δηλαδή από τη μέση της Ρόδου και δεξιότερα. «Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Τουρκία θα προκαλέσει την Ελλάδα ακόμη περισσότερο το επόμενο διάστημα εκδίδοντας Νavtex και προσπαθώντας να κάνει έρευνες και δυτικότερα του 28ου μεσημβρινού, δηλαδή αριστερά όπως βλέπουμε τον χάρτη από τη μέση της νήσου Ρόδου. Αυτό θα το κάνει γιατί από τον 28ο μεσημβρινό και δυτικότερα, δεν έχουμε πια μία ζώνη που η Ελλάδα και η Τουρκία  αναγνωρίζουν ότι έχουν μία διαφορά: Έχουμε οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ, όπως έχει οριοθετηθεί με τη σύμβαση μερικής οριοθέτησης που έκανε η Ελλάδα με την Αίγυπτο.  Είναι δηλαδή σχεδόν βέβαιο ότι η Τουρκία θα προσπαθήσει με πρακτικούς τρόπους να ακυρώσει την οριοθέτηση που κάναμε με την Αίγυπτο, προχωρώντας έρευνες σε ζώνες που εμπίπτουν στο ελληνοαιγυπτιακό μνημόνιο» αναφέρει. 

Σε αυτή την περίπτωση, σύμφωνα με τον διεθνολόγο, η Ελλάδα θα βρεθεί σε ένα μεγάλο δίλημμα. Από τη μία θα πρέπει να προασπίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, τα οποία είναι σε μία ζώνη αδιαμφισβήτητα ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και από την άλλη θα πρέπει να αντιδράσει με έναν τρόπο που την περίοδο αυτή δεν θα ρίξει λάδι στη φωτιά, δεν θα παρασυρθεί δηλαδή από τη δίψα της Τουρκίας για ένα θερμό επεισόδιο. Και συνεχίζει: «Η άσκηση ισορροπίας εκεί θα είναι πάρα πολύ δύσκολη για την Ελληνική πλευρά. Ευελπιστούμε ότι με την ολοκλήρωση των αμερικανικών εκλογών και της πιθανής όπως φαίνεται αλλαγής ηγεσίας στις ΗΠΑ από τα τέλη Ιανουαρίου και μετά θα μπορούμε να έχουμε περισσότερη ηρεμία στην περιοχή μας. Μέχρι τότε όμως φοβάμαι ότι η τουρκική επιθετικότητα και προκλητικότητα θα βαίνει ολοένα και αυξανόμενη».

Ακούστε την ανάλυση του Αλέξανδρου Δεσποτόπουλου