Τέσσερα χρόνια συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ: Έργα και ημέρες

Από «40 κύματα» πέρασε η τετραετούς διάρκειας συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2015, έζησε τον εφιάλτη του πρώτου επταμήνου, όταν η Ελλάδα κινδύνευσε να βρεθεί εκτός Ευρώπης, πήρε αυτό που ήθελε στο δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015 και ξαναβρέθηκε στο τιμόνι της χώρας τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς. Οι υποστηρικτές της, λένε ότι άλλαξε την πορεία της Ελλάδας, την έβγαλε από τα μνημόνια και κτύπησε αποτελεσματικά τη διαφθορά. Οι οπαδοί των θέσεων της αντιπολίτευσης, υποστηρίζουν ότι χρέωσε τη χώρα μερικές δεκάδες δισεκατομμύρια, της «φόρτωσε» το τρίτο μνημόνιο και την οδηγεί σε νέα καταστροφή. Και οι δυο οπτικές, πάντως, συμφωνούν ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ άλλαξε τη ρότα της εθνικής μας πορείας.

Οι σημαντικότερες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης που ολοκλήρωσε τον πολιτικό της κύκλο την Κυριακή 13 Ιανουαρίου 2019, πέρασαν, όπως είναι φυσικό από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Ακολουθεί ένα απάνθισμα των πιο σημαντικών κυβερνητικών της πρωτοβουλιών οι περισσότερες των οποίων οδήγησαν σε συναρπαστικές κοινοβουλευτικές μάχες μεταξύ κυβέρνησης κι αντιπολίτευσης:

Ήταν τον Αύγουστο της πρώτης χρονιάς της συγκατοίκησης που η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ με την ψήφιση του τρίτου προγράμματος στήριξης, έπεσε κάτω από το πολιτικό όριο των 120 βουλευτών που είχε θέσει ως όριο επιβίωσής της. Στην ψηφοφορία αυτή, κατεγράφησαν 47 απώλειες, 32 βουλευτές ψήφισαν «όχι», 11 δήλωσαν «παρών» ενώ άλλοι 3 διαφοροποιήθηκαν ψηφίζοντας «ναι» επί της αρχής και «παρών» σε επιμέρους άρθρα ενώ ένας βουλευτής ήταν απών. Το μνημόνιο πέρασε τελικά από την Ολομέλεια με 222 «ναι», 64 «όχι» και 11 «παρών».

Τον Οκτώβριο του 2015 μετά από σκληρές συγκρούσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία το νομοσχέδιο για τις τηλεοπτικές άδειες με τίτλο «Αδειοδότηση παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης» τόσο επί των άρθρων όσο και επί του συνόλου. Τα κρίσιμα άρθρα για θέματα που αφορούσαν τη διαδικασία και τους όρους προκήρυξης των αδειών από το ΕΣΡ ψηφίστηκαν με διευρυμένη πλειοψηφία που εξασφαλίστηκε με ψήφους της ΔΗΣΥ και του Ποταμιού.

Αντίθετα τον Δεκέμβριο του 2015, ολοκληρωτική αποσταθεροποίηση των κοινοβουλευτικών συσχετισμών προκάλεσε η ονομαστική ψηφοφορία για τις διατάξεις του συμφώνου συμβίωσης προκαλώντας ισχυρές αρρυθμίες τόσο εντός των περισσότερων κοινοβουλευτικών ομάδων όσο και στο στρατόπεδο της συμπολίτευσης. Ήταν το πρώτο «κρατούμενο» που η αντιπολίτευση θα χτυπούσε πολλές φορές στην κυβέρνηση ως ενδεικτικό μιας ετερόκλητης στην ουσία της συνεργασίας.

Τον Φλεβάρη του 2016 υπερψηφίστηκε κατά πλειοψηφία το νομοσχέδιο «Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, βαθμολογική διάρθρωση θέσεων, συστήματα αξιολόγησης, προαγωγών και επιλογής προϊσταμένων (διαφάνεια – αξιοκρατία και αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης) και άλλες διατάξεις». Με πυρ ομαδόν, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την κυβέρνηση για «προσπάθεια δημιουργίας κομματικού στρατού» στο Δημόσιο ενώ υποστήριξαν ότι στόχος της είναι να κρατά όμηρους τους δημοσίους υπαλλήλους.

Τρεις μήνες αργότερα, τον Μάιο, σε μια άλλη δύσκολη συγκυρία, η κυβέρνηση χωρίς απώλειες πέρασε από το Κοινοβούλιο το ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Στην ονομαστική ψηφοφορία που ζήτησαν επί της αρχής και επί άρθρων του νομοσχεδίου η ΝΔ, η Δημοκρατική Συμπαράταξη, το ΚΚΕ και το Ποτάμι, συμμετείχαν 296 βουλευτές. Υπέρ ψήφισαν οι 153 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων, ενώ καταψήφισαν 143 βουλευτές από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας ψήφισαν «παρών» στο άρθρο 38 που αφορούσε τις εισφορές μισθωτών και εργοδοτών και περιελάμβανε μεταξύ άλλων και το αγγελιόσημο.  

Τον Ιούλιο, με ευρεία πλειοψηφία, αλλά κάτω από το όριο των 200 βουλευτών που θα επέτρεπε την άμεση εφαρμογή του στις επόμενες εκλογές ψηφίστηκε ο εκλογικός νόμος για την υιοθέτηση του συστήματος της απλής αναλογικής και την καθιέρωση δικαιώματος ψήφου στην ηλικία των 17 ετών.

Τον Οκτώβριο ήρθε η σειρά του λεγόμενου νόμου Αντωνοπούλου για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία και ανάπτυξη των φορέων της, οπότε την ολοκλήρωση της συζήτησης ακολούθησε η ψήφιση στα άρθρα και στο σύνολό του. «Ο χώρος της κοινωνικής οικονομίας χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν σαν προνοιακή πολιτική για τις ευάλωτες ομάδες. Με τον καινούργιο νόμο το ανοίγουμε σε όλους τους πολίτες και σε όλες τις δραστηριότητες και αυτό δεν σημαίνει ότι οι ευάλωτες ομάδες μένουν έξω από το δικό μας ραντάρ», εξηγούσε τότε η υπουργός.

Τον  Φεβρουάριο του 2017 ψηφίστηκε στην Ολομέλεια της Βουλής η τροπολογία για το καθεστώς μονιμοποίησης των πυροσβεστών πενταετούς υποχρέωσης, με προστιθέμενες και τις ψήφους του Ποταμιού.

Μέσα στον Απρίλη εισήχθη στην Ολομέλεια και ψηφίστηκε το νομοσχέδιο «Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων». Η γενική εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ επί του νομοσχεδίου Θεοδώρα Τζάκρη έλεγε τότε ότι το «νομοσχέδιο ήταν αντικείμενο πολύμηνων συζητήσεων με τους εμπλεκόμενους φορείς και στόχος του είναι να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για τη διάσωση των επιχειρήσεων καθώς όλες οι προηγούμενες πρωτοβουλίες οδήγησαν στο κενό».

Τα πράγματα δυσκόλεψαν τον αμέσως επόμενο μήνα, όταν ήρθε η σειρά του πολυνομοσχεδίου- σκούπα όπως το αποκάλεσαν με όλα τα μέτρα που οδηγούσαν στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Εν μέσω έντονων αντιδράσεων από την αντιπολίτευση και συγκρούσεων έγινε νόμος του κράτους με 153 «ναι» από τους βουλευτές των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ. Ωστόσο, επί των άρθρων, το σύνολο σχεδόν της αντιπολίτευσης στήριξε τα άρθρα 70 και 71 που αφορούσαν τη μείωση του ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια στο 13% και την εξομοίωση της φορολογίας της βουλευτικής αποζημίωσης με τα εισοδήματα των υπόλοιπων φυσικών προσώπων.

Τον Αύγουστο, έγινε δεκτό κατά πλειοψηφία το νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής για την καθιέρωση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την τηλεοπτική διαφήμιση, το barcode στις εφημερίδες και το Μητρώο Περιφερειακού Τύπου. Η ΝΔ, η Δημοκρατική Συμπαράταξη, το ΚΚΕ, η Χρυσή Αυγή και το Ποτάμι καταψήφισαν το νομοσχέδιο, ενώ η Ένωση Κεντρώων δήλωσε «παρών». Η υπουργική τροπολογία για τον επανακαθορισμό της εκκίνησης της διαδικασίας αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών «πέρασε» με ευρεία πλειοψηφία, καθώς την υπερψήφισαν, πλην του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, και η ΝΔ και η Δημοκρατική Συμπαράταξη. Την τροπολογία καταψήφισαν η Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ και το Ποτάμι, ενώ «παρών» δήλωσε η Ένωση Κεντρώων.

Τον Οκτώβρη του 2017, με διαρροές ακόμη και από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και καταψήφιση από τους ΑΝΕΛ, πλην του Κώστα Ζουράρι, πέρασε από τη Βουλή το επίμαχο άρθρο 3 στο νομοσχέδιο για την αναγνώριση ταυτότητας φύλου στους ανήλικους από την ηλικία των 15 ετών. Το επίμαχο άρθρο πήρε 148 «ναι», σε σύνολο 285 παρόντων βουλευτών ενώ το καταψήφισαν ΝΔ, Χρυσή Αυγή, ΚΚΕ και Ένωση Κεντρώων σε ένα νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε επί της αρχής και επί των άρθρων.

Το 2018 ξεκίνησε κοινοβουλευτικά με την έγκριση του πολυνομοσχεδίου με τα προαπαιτούμενα για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, που πέρασε με 154 «ναι» από τη Βουλή, συγκεντρώνοντας τις ψήφους των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ καθώς και της ανεξάρτητης βουλευτού Θεοδώρας Μεγαλοοικονόμου, η οποία και εντάχθηκε ως συνεργαζόμενη στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.

Τον Μάρτιο ήρθε η σειρά του νομοσχεδίου με το οποίο ρυθμίζονταν θέματα Μεταφορών, το οποίο περιείχε το επίμαχο άρθρο 12, που αφορούσε στην ηλεκτρονική ή τηλεφωνική διαμεσολάβηση μεταφοράς επιβατών με οχήματα επαγγελματικής δημόσιας χρήσεως (τύπου TaxiBeat). Το υπερψήφισαν οι κυβερνητικοί βουλευτές ενώ η ονομαστική ψηφοφορία για επιμέρους άρθρα έφερε διαφοροποιήσεις όσον αφορά στην ψήφο κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Τον Απρίλιο του 2018, με 151 «ναι» έναντι 124 «όχι», πέρασε από την Ολομέλεια το νομοσχέδιο «Διαρθρωτικά μέτρα για την πρόσβαση στο λιγνίτη και το περαιτέρω άνοιγμα της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού». Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ ενώ το καταψήφισε η αντιπολίτευση.

Τον Ιούνιο ήρθε στη Βουλή πολυνομοσχέδιο για την ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων στη σκιά της αναβολής εκταμίευσης υποδόσης 1 δισεκατομμυρίου ευρώ από το ΔΣ του ESM. Το πολυνομοσχέδιο περιελάμβανε πληθώρα διατάξεων προς άμεση υλοποίηση, με δεδομένη την επιδίωξη της κυβέρνησης για μια συνολική συμφωνία για την αξιολόγηση, τη μεταμνημονιακή εποπτεία και το χρέος σε επικείμενο Eurogroup.

Τον ίδιο μήνα,  ψηφίστηκε επί της αρχής και επί των άρθρων, κατά πλειοψηφία, το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων «Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Στην Ολομέλεια «υπέρ» ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ και «παρών» η Ένωση Κεντρώων.

Τον Ιούλιο ευρεία πλειοψηφία εξασφάλισε, από την Ολομέλεια, το νομοσχέδιο «Ασφαλιστικές και Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις - Αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας-Ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων-Επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλες διατάξεις». Επί της αρχής του νομοσχεδίου, «ναι» δήλωσαν ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΣΥ, ΑΝΕΛ, Ποτάμι. «Όχι» δήλωσαν ΝΔ και Χρυσή Αυγή. «Παρών» δήλωσαν ΚΚΕ και Ένωση Κεντρώων.

Από την έναρξη της νέας Συνόδου τον Οκτώβριο μέχρι το τέλος της χρονιάς η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή και ψηφίστηκαν:

- Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που αφορούν την κύρια σύνταξη για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους

- Ρυθμίσεις για τον ΕΝΦΙΑ

- Διανομή κοινωνικού μερίσματος

- Τροποποίηση των διατάξεων του άρθρου 58 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (επανακαθορισμός του συντελεστή φορολογίας κερδών από επιχειρήσεις)

- Νέα βάση υπολογισμού της μηνιαίας εισφοράς για ασφαλισμένους έμμισθους δικηγόρους, μισθωτούς μηχανικούς και γιατρούς των οικείων τομέων του κλάδου πρόνοιας του πρώην ΕΤΑΑ (Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολούμενων)

- Δυνατότητα απασχόλησης ανέργων στο πλαίσιο Προγραμμάτων Κοινωφελούς Χαρακτήρα

- Χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας για ανέργους, πρώην ελεύθερους επαγγελματίες, που έχουν ενταχθεί σε προγράμματα έναρξης ή επανέναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας του ΟΑΕΔ

- Ρυθμίσεις για την επέκταση του Προγράμματος «Σχολικά Γεύματα» στα εσπερινά Γυμνάσια και Λύκεια

- Εξαίρεση από την καταβολή του τέλους επιτηδεύματος για τους αγρότες-μέλη αγροτικών συνεταιρισμών, τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που βρίσκονται σε εκκαθάριση, πτώχευση ή αδράνεια

- Εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών σε εν ενεργεία και συνταξιούχους ένστολους, δικαστικούς λειτουργούς, ιατρικό προσωπικό, διδακτικό προσωπικό, καλλιτεχνικό προσωπικό

- Μοριοδότηση εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που υπηρετούν σε απομακρυσμένες σχολικές μονάδες

- Δυνατότητα διάθεσης επιπλέον ποσού 7,2 εκατομμυρίων ευρώ για το 2018 και 10,8 εκατομμυρίων ευρώ για το 2019 για την πληρωμή, μέσω του ΠΔΕ, αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών (συνολικά διατίθενται 24.300.000 ευρώ αντί για 13.500.000 που είχαν προβλεφθεί)

- Επανακαθορισμός προθεσμιών για την εκκίνηση της διαδικασίας διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου.

- Ειδικές ρυθμίσεις τρόπου δόμησης για την αποκατάσταση και ανάπλαση των πυρόπληκτων περιοχών των δήμων Μαραθώνα, Ραφήνας-Πικερμίου.

- Ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση στην καταβολή των αναδρομικών στους δικαιούχους (ένστολους κ.ο.κ.).

Τον Δεκέμβριο, παρά τις έντονες αντιπαραθέσεις και μια σειρά οξύμωρων συγκρούσεων, ομόφωνα ψηφίστηκε το άρθρο 1 του νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας «Κατάργηση των διατάξεων περί μείωσης των συντάξεων, ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία της Οδηγίας 2016/97/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιανουαρίου 2016 σχετικά με τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων και άλλες διατάξεις», σύμφωνα με το οποίο καταργείται το μέτρο περικοπής των συντάξεων από 1/1/2019.

Ο τελευταίος μήνας της προηγούμενης χρονιάς όμως ήταν αυτός που έφερε στη Βουλή, εκτός από τον πρώτο μεταμνημονιακό προϋπολογισμό και την κατάργηση των διατάξεων περί μείωσης των συντάξεων, και μια σειρά από άλλα προαναγγελθέντα θετικά μέτρα, όπως η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για νέους κάτω των 25 ετών, προσλήψεις 3.000 ατόμων για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» αλλά και προσλήψεις 15.000 εκπαιδευτικών και εξειδικευμένου προσωπικού στην ειδική αγωγή, σε βάθος τριετίας.