Στράτος Φαναράς: Το συνεχές της κρίσης αλλάζει και την πολιτική συμπεριφορά

Συνέντευξη στην Κατερίνα Κοκκαλιάρη 

Στα νέα δεδομένα που δημιουργούν στο πολιτικό σκηνικό οι αλλεπάλληλες κρίσεις - με κορυφαία βέβαια την πανδημία - αναφέρεται σε συνέντευξη του στο ethnos.gr o Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Metron Analysis Στράτος Φαναράς. «Δεν νομίζω ότι η παραδοσιακή σύγκρουση Αριστεράς - Δεξιάς μπορεί να καλύψει αυτό το νέο φάσμα, το συνεχές των κρίσεων και την εξωσυστημική αμφισβήτηση που κάθε μέρα βλέπουμε να διογκώνεται» αναφέρει μεταξύ άλλων.

Ο κ. Φαναράς σημειώνει πως «όσο θα υπάρχει αστάθεια συνθηκών τόσο θα αυξάνεται και η προδιάθεση για νέες απόπειρες δημιουργίας κομμάτων. Όμως η θεμελίωση τους και η ισχυροποίηση τους μέσα στο χρόνο είναι μια άλλη υπόθεση».  Και μπορεί η οικονομία να είναι πάντοτε μία πολύ σημαντική παράμετρος που επηρεάζει και το πολιτικό εποικοδόμημα, ωστόσο «θέματα όπως η ασφάλεια, η προστασία, η υγεία, οι νέες συνθήκες στην εργασία αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι στο παρελθόν και επηρεάζουν σημαντικά τις πολιτικές τοποθετήσεις».

Έχουν συμπληρωθεί περισσότερα από δύο χρόνια από την εκλογική αναμέτρηση του 2019. Πως βλέπετε να έχει διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου; 

Το βασικό χαρακτηριστικό της διετίας που πέρασε είναι οι αλλεπάλληλες κρίσεις που αντιμετωπίσαμε με κορυφαία βέβαια την πανδημία του κορονοϊού η οποία συνεχίζει να είναι εδώ. Οι κρίσεις αυτές είναι πλέον τόσο συχνές και τόσο πολλές που δημιουργούν ένα «συνεχές», παύουν δηλαδή να είναι μεμονωμένα περιστατικά όπως στο παρελθόν.

Το συνεχές της κρίσης αλλάζει και την πολιτική μας συμπεριφορά. Δύο είναι οι βασικές του επιπτώσεις

1. Δημιουργεί μία συσπείρωση γύρω από την Κυβέρνηση η οποία παρά τη σταδιακή κάμψη της, συνεχίζει να είναι σημαντική ειδικά για μεσοδιάστημα του εκλογικού κύκλου (πρόκειται για το γνωστό φαινόμενο rally round the flag effect) και  
2. Αναδιατάσσει τις βασικές διαχωριστικές γραμμές μιας και οι απειλές και ειδικά οι περιβαλλοντικές και επιδημιολογικές απειλές μας αφορούν όλους την ίδια στιγμή και σε παγκόσμια κλίμακα εντείνοντας ταυτόχρονα τις παγκόσμιες ανισότητες. Επανέρχεται έτσι και η ανάγκη της δημόσιας παρέμβασης αλλά όχι μόνο στο πλαίσιο του κράτους, στη διεθνή παγκόσμια διάσταση του αναβαθμίζοντας τη σημασία και την ανάγκη των παγκόσμιων οργανισμών να παίξουν ουσιαστικό ρόλο.

Αν έπρεπε να διαλέξετε ένα πεδίο στο οποίο η κυβέρνηση παίρνει καλό βαθμό και ένα που είναι κάτω από τη βάση ποια θα ήταν αυτά; Και για το ΣΥΡΙΖΑ τι θα λέγατε στο ίδιο ερώτημα; 

Η πλειοψηφία των πολιτών βαθμολογεί θετικά την προσπάθεια που γίνεται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους αλλά και στην εξωτερική πολιτική της Κυβέρνησης.

Ωστόσο σε κρίσιμα θέματα όπως η Απασχόληση, τα Εργασιακά, η Εγκληματικότητα για να αναφέρουμε τα πιο σημαντικά, οι επιδόσεις της είναι χαμηλές.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουμε αντίστοιχες αξιολογήσεις μιας δεν ασκεί διακυβέρνηση.

Το «κέντρο» παίζει τελικά καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη  κυβερνήσεων ή στην ουσία πρόκειται για μια εκλογική σύγκρουση ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά; 

Είναι γνωστή η ρήση και πιστεύω ότι συνεχίζει να έχει την ισχύ της πως οι εκλογικές μάχες κερδίζονται στο Κέντρο αλλά όχι από το Κέντρο. Ωστόσο όπως ήδη αναφέραμε οι διαχωριστικές γραμμές αλλάζουν κάτω από το πρίσμα των νέων προβλημάτων. Δεν νομίζω ότι η παραδοσιακή σύγκρουση Αριστεράς-Δεξιάς μπορεί να καλύψει αυτό το νέο φάσμα, το συνεχές των κρίσεων και την εξωσυστημική αμφισβήτηση που κάθε μέρα βλέπουμε να διογκώνεται.

Από τα δημοσκοπικά ευρήματα εκτιμάτε  ότι η οικονομία είναι το  θέμα,  που πρωτίστως «επηρεάζει» την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών ; 

Η οικονομία είναι πάντοτε μία πολύ σημαντική παράμετρος που επηρεάζει και το πολιτικό εποικοδόμημα. Ωστόσο, όπως ήδη αναφέραμε, σήμερα έχουμε μπει σε μια νέα εποχή που χαρακτηρίζεται από συνεχείς κρίσεις οι οποίες αλλάζουν και τις προτεραιότητες των ανθρώπων. Θέματα όπως η ασφάλεια, η προστασία, η υγεία, οι νέες συνθήκες στην εργασία αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι στο παρελθόν και επηρεάζουν σημαντικά τις πολιτικές τοποθετήσεις.

Πώς διαμορφώνονται οι ισορροπίες στην κεντροαριστερά εν όψει και των εκλογών στο Κίνημα Αλλαγής και πώς πιστεύετε ότι θα επηρεαστεί η επόμενη περίοδος με δεδομένο πως οι εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική;

Νομίζω ότι είναι νωρίς για να κρίνουμε τις εξελίξεις. Αυτό που κυριαρχεί τώρα είναι το συναίσθημα και η θλίψη για την αδόκητη απώλεια της Φώφης Γεννηματά.

Σε ό,τι αφορά στις εξελίξεις που θα προκύψουν μετεκλογικά υπάρχουν δύο σενάρια κατατεθειμένα δημόσια μέχρι στιγμής. Το πρώτο είναι αυτό της ΝΔ που δηλώνει ξεκάθαρα ότι θα επιδιώξει την αυτοδυναμία έστω και σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση με το νέο εκλογικό νόμο και το δεύτερο σενάριο είναι αυτό του ΣΥΡΙΖΑ που μιλά για μια Κυβέρνηση ευρύτερης συνεργασίας που ξεκινά από την Αριστερά και φτάνει μέχρι το Κέντρο και απευθύνεται σε τέσσερα κοινοβουλευτικά κόμματα αν δεν κάνω λάθος. Είναι προφανές ότι το δεύτερο σενάριο έχει τις περισσότερες δυσκολίες αλλά θα έλεγα και αδυναμίες να κυριαρχήσει ως επιλογή στο εκλογικό σώμα. Και βέβαια έχει σημασία να δούμε αν θα υπάρξουν και άλλες προσεγγίσεις στο θέμα αυτό καθώς το ΚΙΝΑΛ για παράδειγμα δεν έχει δείξει μέχρι τώρα ότι θα ήθελε να μετάσχει σε Κυβερνήσεις συνεργασίας άρα εκ των πραγμάτων η πρόταση της ΝΔ ισχυροποιείται.

Υπάρχει χώρος για εμφάνιση κόμματος «στα δεξιά» της Νέας Δημοκρατίας, που θα μπορούσε να πλήξει το κυβερνών κόμμα;

Η δημιουργία των κομμάτων έχει μία αντικειμενική και μία υποκειμενική διάσταση. Βλέπουμε ότι σε όλη αυτή τη δεκαετή περιπέτεια της κρίσης έγιναν πολλές προσπάθειες δημιουργίας κομμάτων τα περισσότερα εκ των οποίων έφτασαν μέχρι τη Βουλή αλλά στη συνέχεια δεν κατάφεραν να κρατηθούν ισχυρά. Επίσης αναδείχθηκαν νέοι κομματικοί συσχετισμοί και ένας νέος δικομματισμός. Αρα η απάντηση είναι ότι όσο θα υπάρχει αστάθεια συνθηκών τόσο θα αυξάνεται και η προδιάθεση για νέες απόπειρες δημιουργίας κομμάτων. Όμως η θεμελίωση τους και η ισχυροποίηση τους μέσα στο χρόνο είναι μια άλλη υπόθεση.