Τσαρλς Έλληνας στο ethnos.gr: Μέχρι το τέλος του χρόνου θα ακυρωθεί ο EastMed-Η στάση της Τουρκίας και η στροφή στα ηλεκτρικά καλώδια

Παρελθόν μέχρι το τέλος του χρόνου θα είναι ο σχεδιασμός κατασκευής του αγωγού EastMed, που πρόκειται να μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη από Ισραήλ, μέσω Κύπρου και Ελλάδας, παρακάμπτοντας την Τουρκία, εκτιμά ο Τσαρλς Έλληνας, πρώην επικεφαλής του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας και ειδικός σε θέματα υδρογοναθράκων.

Ο Ανώτερος συνεργάτης στο Παγκόσμιο Κέντρο Ενέργειας του Ατλαντικού Συμβουλίου τονίζει ότι ήρθε η ώρα να δοθεί προτεραιότητα στα διασυνδετήρια καλώδια παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.

Μιλώντας στο ethnos.gr μετά την δημοσιοποίηση του non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ- όπου προτείνεται η εγκατάλειψη κατασκευής του EastMed τόσο για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας όσο και εξαιτίας των εντάσεων που προκαλεί στην Ανατολική Μεσόγειο- ο κ. Έλληνας τονίζει ότι «έχει ξεπεραστεί αυτή η ιδέα και πρέπει να την αφήσουμε πίσω. Και να μην την αφήσουμε αυτήν την στιγμή, θα την αφήσουμε πίσω έτσι και αλλιώς γιατί οι μελέτες που γίνονται θα φτάσουν σε συμπέρασμα πριν το τέλος του χρόνου και το συμπέρασμα από πλευράς Ευρώπης είναι ξεκάθαρο: δεν χρειάζεται η Ευρώπη νέους αγωγούς φυσικού αερίου. Είναι σίγουρο ότι θα βοηθήσει αν το εγκαταλείψουν και επίσημα όλες οι πλευρές γιατί η προσήλωση στον EastMed μας δυσκολεύει από το να αναγνωρίσουμε άλλες διεξόδους και να στραφούμε προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Όταν συγκεντρωνόμαστε πάνω σε έργα τα οποία δεν είναι εφικτά μας κάνει ζημιά. Μας σπρώχνει προς κατευθύνσεις που δεν είναι υλοποιήσιμες».

Ο EastMed είναι αναχρονιστικός - Από ενεργειακό έργο μετατράπηκε σε πολιτικό

Ο EastMed σχεδιάστηκε έχοντας ως στόχο την προμήθεια με φυσικό αέριο στην Ευρώπη, απέναντι στα ενεργειακά δίκτυα που έρχονται από τη Ρωσία και τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες. «Πλέον είναι αναχρονιστικός και ξεπεράστηκε. Οι ευκαιρίες χάθηκαν. Έπρεπε να γίνει αυτό το έργο σχεδόν πριν σχεδόν 10 χρόνια, όχι τώρα» εξηγεί ο πρώην επικεφαλής του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας και συμπληρώνει: «Αν και άρχισε σαν ένα ενεργειακό έργο και η ιδέα του ξεκίνησε μετά την ανακάλυψη των κοιτασμάτων Αφροδίτη και Leviathan, τα χρόνια πέρασαν, χωρίς να προωθηθεί το πρότζεκτ και κατέληξε να είναι ένα πολιτικό έργο».

Η υπογραφή της διακυβερνητικής συμφωνίας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για την κατασκευή του έγινε το 2020 στο Ζάππειο Μέγαρο παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη και του τότε πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου, χωρίς την παρουσία της ιταλικής πλευράς. «Όσο πλησιάζαμε στο 2020 το έργο γινόταν και πιο πολύ πολιτικό παρά ενεργειακό. Τώρα είναι εντελώς πολιτικό και όχι μόνο μας σπρώχνει προς λανθασμένες κατευθύνσεις στο θέμα της ενέργειας αλλά δεν συμβάλει και στην ειρήνη στην περιοχή» τονίζει ο κ. Έλληνας, προσθέτοντας ότι όλες αυτές οι αμφισβητήσεις του αγωγού όχι μόνο από την Τουρκία αλλά και τα σενάρια αλλαγής όδευσης του αγωγού που επρόκειτο να μεταφέρει ισραηλινό αέριο στην ευρωπαϊκή αγορά μόνο μεγαλύτερη σύγχυση προκαλούν.

Το πολιτικό λάθος του EastMed

Οι εμπλεκόμενες πλευρές μελετούσαν το ενδεχόμενο συγκέντρωσης των υπαρχόντων κοιτασμάτων τόσο από το Ισραήλ όσο και από την Κύπρο στην Αίγυπτο και από εκεί τη μεταφορά τους στην Ελλάδα είτε με έναν απευθείας αγωγό προς την Κρήτη, είτε με έναν «εικονικό» αγωγό από πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς την Ελλάδα.

«Πρέπει να ξεφύγουμε από αυτήν τη θέση και να προχωρήσουμε μπροστά προς ένα άλλο που είναι βασισμένο στην καθαρή ενέργεια. Το πολιτικό λάθος ήταν ότι επιμέναμε σε αυτό το έργο χωρίς να αλλάζουμε τη στρατηγική μας. Οι καταστάσεις αλλάζουν και οι στρατηγικές πρέπει να αλλάζουν αναλόγως. Άρχισε σωστά, πήγε λανθασμένα. Ας το αφήσουμε πίσω μας και ας προχωρήσουμε μπροστά».

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν είπε τίποτα νέο, εκτός από το γεγονός ότι αναγνωρίζει την πραγματικότητα

Σχολιάζοντας το non paper της Ουάσιγκτον τονίζει ότι η δήλωση των Αμερικανών ήταν αυτονόητη. «Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν είπε τίποτα νέο, εκτός από το γεγονός ότι αναγνωρίζει την πραγματικότητα. Πολύ μιλούν για συνωμοσίες σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά δεν είναι θέμα συνωμοσιών εδώ. Είναι θέμα μιας αυτονόητης κατάστασης που τώρα συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ευρώπη». Όπως σημειώνει ο Ανώτερος συνεργάτης στο Παγκόσμιο Κέντρο Ενέργειας του Ατλαντικού Συμβουλίου, ο EastMed δεν είναι, ούτε και ήτανε οικονομικά βιώσιμο έργο, τεχνικά είναι δύσκολο και η συνεχής μετάβαση της Ευρώπης προς την καθαρή ενέργεια και τις ΑΠΕ το έχει κάνει ακόμη πιο δύσκολο». Στόχος της Ε.Ε. είναι η χρήση φυσικού αερίου στην Ευρώπη να μειωθεί μέχρι το 2030 κατά 25% και μέχρι το 2050 να εξαφανιστεί.

Στροφή στα ηλεκτρικά καλώδια

Την ίδια ώρα, ο κ. Έλληνας προτρέπει ότι η κατάργηση του EastMed θα πρέπει να συνδυαστεί με την πόντιση ηλεκτρικών καλωδίων για να μπορέσουν οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου να αυξήσουν τις ανανεώσιμες πήγες τους αλλά και να σταθεροποιηθεί η ενέργεια στις χώρες αυτές. Στην ίδια γραμμή κινείται και το κείμενο του non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όπου γίνεται ξεκάθαρη αναφορά στη στήριξη της Ουάσιγκτον τόσο προς την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας μέσω του καλωδίου Euro-Asia Interconnector όσο και προς την ηλεκτρική διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας μέσω του καλωδίου Euro-Africa Interconnector.

Σημειώνεται ότι το Ισραήλ ανακοίνωσε φέτος ότι θα σταματήσει να κάνει έρευνες για φυσικό αέριο και θα επικεντρωθεί στη μεγαλύτερη χρήση των ΑΠΕ. Το ίδιο κάνει και η Ελλάδα, θέτοντας ως στόχο την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ κατά 61% μέχρι το 2030. «Είναι πολύ δύσκολος στόχος αλλά παρόλα αυτά είναι μια αναγνώριση του γεγονότος ότι πάμε για ΑΠΕ».

Το τέλος του EastMed δεν θα οδηγήσει σε μείωση της έντασης από την Τουρκία

Ο κ. Έλληνας εκτιμά ότι ίσως και η πόντιση καλωδίων σε περιοχές που η Τουρκία θεωρεί ότι ανήκουν στη δική της θαλάσσια δικαιοδοσία δημιουργήσουν εκ νέου θέμα με την γειτονική χώρα με την αιτιολογία πως η ίδια αποτελεί παράκτιο κράτος. «Σε κάθε περίπτωση, όμως, η θέση της Τουρκίας πάνω στα  θαλάσσια ζητήματα δεν στέκεται. Αργά ή γρήγορα θα λυθεί αυτό το θέμα. Και το γεγονός ότι έρχεται τώρα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και λέει ξεκάθαρα ότι υποστηρίζει τα καλώδια ενδυναμώνει αυτήν την θέση των καλωδίων». Προσθέτει, μάλιστα ότι σε ένα βαθμό και η Άγκυρα μπορεί να επωφεληθεί από τα καλώδια. Η Τουρκία είναι συνδεδεμένη ήδη με καλώδια και γίνεται εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Έτσι τα ηλεκτρικά καλώδια θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια συνέχεια σε κάτι που ήδη υπάρχει. Αντίθετα, εκτιμά, ότι ο τερματισμός του σχεδιασμού κατασκευής του αγωγού EastMed δεν θα συνοδευθεί και από βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ελλάδα όσο η γειτονική χώρα θα έχει την ίδια θέση σε σχέση με την Ανατολική Μεσόγειο, την Λευκωσία και την Αθήνα. «Οι συνεχείς ανακοινώσεις και επιθέσεις στην Ελλάδα θα συνεχιστούν από την Άγκυρα. Δεν θα σταματήσουν».