Γκουλνάζ Σαραφουτντίνοβα (καθηγήτρια Ρωσικού Ινστιτούτου King’s College): «Δεν συμφέρει την Ρωσία ένας πραγματικός πόλεμος»

Παράταση της έντασης και της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας και τους επόμενους μήνες αλλά σε μικρότερη κλίμακα προβλέπει η καθηγήτρια στο King's Russia Institute του Kings College Gulnaz Sharafutdinova. Η ρωσική εισβολή εκτιμά ότι είναι λιγότερο πιθανή, αλλά το Κρεμλίνο βολεύεται με την αυξημένη ένταση και ενδιαφέρεται για τη συνέχιση του διαλόγου σχετικά με την ασφάλεια με τη Δύση.

Δεν υπάρχει εύκολη λύση για την ουκρανική κρίση-Η τελική επίλυση ενδέχεται να απαιτεί πολιτική αλλαγή στο Κρεμλίνο

Όπως εξηγεί η ίδια, μιλώντας στο ethnos.gr,δεν υπάρχει εύκολη λύση για να μπει τέλος στην ουκρανική κρίση και ένας από τους λόγους είναι η φήμη του Κρεμλίνου- υπό την ηγεσία του Πούτιν- που μπορεί να εμποδίσει τους Δυτικούς ηγέτες να εξετάσουν τις ανησυχίες της ρωσικής εθνικής ασφάλειας με εποικοδομητικό τρόπο.

Αυτές οι ανησυχίες δεν θα εξαφανιστούν. Ωστόσο, η τελική επίλυση ενδέχεται να απαιτεί πολιτική αλλαγή στο Κρεμλίνο και δέσμευση για μια πιο εποικοδομητική προσέγγιση από αυτήν που έχει επιδείξει η ρωσική κυβέρνηση για την οικοδόμηση μιας σταθερής Ευρώπης.

Από την άλλη, όπως λέει η καθηγήτρια Gulnaz Sharafutdinova, τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ πρέπει να προετοιμαστούν προκειμένου να συνεργαστούν με τη Ρωσία για την προώθηση μιας σταθερής ατζέντας ασφάλειας που περιλαμβάνει ένα νέο πλαίσιο ασφάλειας στο οποίο η Ρωσία θα έχει σαφή συμφέροντα και ισότιμο λόγο. Η Ρωσία θα πρέπει να είναι μέρος της εξίσωσης για τη διατήρηση της ειρήνης στην ευρωπαϊκή ήπειρο. 

«Αυτή η ατζέντα δεν θα βγει από το κάδρο και θα πρέπει να διευθετηθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Και δεν είμαι σίγουρη ότι σε αυτό το διακύβευμα θα μπορούσε να βρεθεί διέξοδος από την τρέχουσα κυβέρνηση στη Ρωσία. Σε κάθε περίπτωση η ατζέντα πρέπει να εξεταστεί στο μέλλον».

Δεν συμφέρει την Ρωσία ένας πραγματικός πόλεμος

Εξετάζοντας την πιθανότητα ενός πραγματικού πολέμου η καθηγήτρια του ινστιτούτου των Ρωσικών σπουδών εκτιμά ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας. Και αυτές οι ενέργειες του Κρεμλίνου υποδεικνύουν την σπουδαιότητα της ρωσικής προσπάθειας να δημιουργήσει δεδομένα για να υποστηρίξει την αλλαγή των ρυθμίσεων ασφαλείας στην Ευρώπη και να διασφαλίσει ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέρος των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνάμεων. Ουσιαστικά,  ο Πούτιν θέλει να εξουδετερώσει την Ουκρανία ως ορμητήριο στρατιωτικής απειλής. 

«Νομίζω ότι συνολικά η ρωσική κυβέρνηση θέλει να διατηρήσει την αίσθηση επιρροής της γύρω από τα σύνορά της και συγκεκριμένα με τη Λευκορωσία και την Ουκρανία και να αποφύγει την κατάσταση που κάποια στιγμή η Ουκρανία ή η Λευκορωσία στο μέλλον θα μπορούσαν να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ».

Οι επιδιώξεις του Πούτιν

Σε ό,τι αφορά τον Πούτιν η καθηγήτρια του Ρωσικού Ινστιτούτου King’s College εκτιμά ότι θέλει να αναγνωριστούν τα ρωσικά γεωπολιτικά συμφέροντα από τη Δύση. Επιδίωξή του, σύμφωνα με την ίδια, να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου οι μεγάλες δυνάμεις θα διαπραγματεύονται μεταξύ τους, πετυχαίνοντας τη συναίνεση για το ποιοι είναι οι κανόνες της σταθερότητας. Αυτή η οπτική επιτρέπει και στις μικρότερες χώρες να διαλέξουν την μοίρα τους.

Μέχρι που μπορεί όμως να το τραβήξει η Ρωσία;

Μια πολύ καλή ερώτηση που δεν έχει μια πολύ καλή απάντηση. Κατά κάποιο τρόπο για το Κρεμλίνο, η συνέχιση της πίεσης και της αστάθειας και της αβεβαιότητας είναι μέρος της στρατηγικής του. Ενδεικτικό είναι ότι παρά το ρωσικό «τελεσίγραφο» τον Δεκέμβριο προς το ΝΑΤΟ περιλάμβανε απαιτήσεις που δεν ήταν ρεαλιστικές εξαρχής. Αυτές αποκάλυψαν τη σοβαρότητα της θέσης του Κρεμλίνου αλλά και την επιθυμία του Κρεμλίνου για συνομιλίες και διαπραγματεύσεις.

Βραχυπρόθεσμα κέρδη για το Κρεμλίνο-Μακροπρόθεσμα δεν ωφελεί κανέναν η ένταση

Βραχυπρόθεσμα σε επίπεδο τακτικής η πρόσφατη κρίση στην Ουκρανία, εκτιμά ότι δείχνει μια νίκη του Κρεμλίνου από την  άποψη της διατήρησης της αστάθειας, της αβεβαιότητας στα σύνορα με την Ουκρανία. Τέτοιες τακτικές επιτρέπουν στο Κρεμλίνο να συνεργαστεί με τη Δύση σε θέματα που θεωρεί σημαντικά, έχοντας και την εσωτερική νομιμοποίηση για αυτά βραχυπρόθεμα.  

Οι κινήσεις του Πούτιν στην Ανατολική Ευρώπη γίνονται επίσης έχοντας κατά νου την εσωτερική πολιτική σκηνή της Ρωσίας. Η οικονομία είναι στάσιμη εδώ και πολύ καιρό. Ο πληθωρισμός αυξάνεται, οι κοινωνικές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί και η δημοτικότητα του Πούτιν πέφτει. Βραχυπρόθεσμα, ο φόβος του πολέμου και η εικόνα του εξωτερικού εχθρού μπορεί να λειτουργήσουν υπέρ της εδραίωσης ορισμένων κοινωνικών ομάδων που «βρίσκονται» πίσω από το Κρεμλίνο.

Ωστόσο, μακροπρόθεσμα δεν νομίζω ότι αυτή η σύγκρουση μπορεί να ωφελήσει κανέναν. Η οικονομία της Ρωσίας παραμένει στάσιμη από το 2013. Η οικονομική και κοινωνική υποβάθμιση γίνεται όλο και περισσότερο αισθητή. Η σύγκρουση σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής δεν μπορεί να βοηθήσει τα οικονομικά δεινά της Ρωσίας. Η οικονομία της Ουκρανίας υποφέρει επίσης τρομερά.

Πιο κοντά στην Ευρώπη η Ουκρανία

Αναφερόμενη στον αντίκτυπο της ουκρανικής κρίσης τονίζει ότι μία από τις μεγαλύτερες συνέπειες αφορά το ίδιο το Κίεβο και την αυξανόμενη προσκόλληση και αφομοίωσή του από τη Δύση. 

Η ουκρανική κοινωνία για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμενε διχασμένη και ήταν χωρισμένη σε δύο ταυτότητες και δύο γεωπολιτικές κατευθύνσεις όπου η μια πλευρά είχε δυτικό προσανατολισμό και η άλλη, πιο φιλορωσικό. «Και νομίζω ότι η ουκρανική συνείδηση έχει γίνει ισχυρότερη ως αποτέλεσμα αυτής της πιθανής ρωσικής επιθετικότητας και απειλής».

Μέχρι που μπορεί να φτάσει όμως η Δύση;

Νομίζω ότι η Δύση σε αυτό το σημείο εκπέμπει ότι θα χρηματοδοτήσει οικονομικά την Ουκρανία ενώ την έχει ήδη υποστηρίξει όσον αφορά την στρατιωτική τεχνογνωσία και τον οπλισμό. Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει καμία προθυμία από τη Δύση να πολεμήσει για την Ουκρανία αν χειροτερέψουν τα πράγματα.

Σε ότι αφορά την Ευρώπη αν και έχει βρεθεί βραχυπρόθεσμα μια λύση μεταφοράς υγροποιημένου αερίου από τις ΗΠΑ, η ΕΕ εξακολουθεί να εξαρτάται μακροπρόθεσμα  από το ρωσικό αέριο και την συμφέρει να διατηρήσει την εμπορική σχέση μαζί της. Αντίστοιχα θα έλεγα ότι είναι και προς το συμφέρον της Ρωσίας η διατήρηση αυτής της εμπορικής σχέσης.