Ενέργεια: Ο ευρωπαϊκός συμβιβασμός Βορρά- Νότου και οι επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης

Με μικρά βήματα προχωρά η Ε.Ε. στο ενεργειακό, καθώς χρειάστηκε μια πολύωρη συνεδρίαση του Συμβουλίου Κορυφής για να βρεθεί κάποια φόρμουλα σε μια σειρά θεμάτων. Ωστόσο τα δυσκολότερα θέματα  πήραν απλά μετάθεση για αργότερα, ενώ για μια ακόμα φορά υπήρξε διαφορετική οπτική ανάμεσα στις χώρες του Βορά και του Νότου.

Πάντως αυτή τη φορά υπήρξε χωριστό «μοντέλο» για δύο κράτη του  ευρωπαϊκού Νότου, με την Ισπανία και την Πορτογαλία να είναι οι μόνες που εξασφαλίζουν ειδική άδεια να διαχειρίζονται τις δικές τους τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας είχε προηγηθεί μία θυελλώδης συνεδρίαση με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ να αποχωρεί για λίγο από την αίθουσα.

Ουσιαστικά χρειάστηκε μια μαραθώνια συνεδρίαση των Ευρωπαίων ηγετών για να συνταχθεί ένα κείμενο συμπερασμάτων, που αποτελεί ένα «μείγμα» προτάσεων αλλά με αρκετά περιθώρια διαφορετικών ερμηνειών. Για παράδειγμα γίνεται ρητή αναφορά αλλά χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη δέσμευση στη θέσπιση ανώτερης τιμής στο φυσικό αέριο, θέμα που καλείται να εξετάσει η Κομισιόν. Μάλιστα για το ζήτημα αυτό υπήρξε μια αναζωπύρωση  της κόντρας Βορά και Νότου, καθώς κράτη όπως η Γερμανία και η Ολλανδία δεν είδαν με θετικό μάτι τη σχετική πρόταση.

Στο τελικό κείμενο γίνεται αναφορά στην από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου - ένα τέτοιο μοντέλο είχε εφαρμοστεί για το εμβόλια για τον covid- ωστόσο αυτή τη φορά είναι σε «εθελοντική» βάση. Σχετικά με την αποσύνδεση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από αυτές του φυσικού αερίου υπήρξε  .. μετάθεση στη λήψη των τελικών  αποφάσεων  για το Μάιο.

Όσον αφορά στη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωστοποίησαν τη συμφωνία τους για επιπλέον προμήθειες αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).  Ειδικότερα θα εξασφαλιστούν  πρόσθετοι  όγκοι  LNG για την αγορά της Ε.Ε. κατά τουλάχιστον 15 δισ. κυβικά μέτρα το 2022, ενώ αναμένεται περαιτέρω αύξηση στο μέλλον.

«Φωτιές» άναψε η ειδική άδεια σε  Ισπανία και Πορτογαλία

Ειδική άδεια να διαχειρίζονται τις δικές τους τιμές ηλεκτρικής ενέργειας έχει δοθεί σε Ισπανία και Πορτογαλία. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτό ήταν εφικτό επειδή αυτές οι δύο χώρες έχουν σχετικά υψηλό μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό τους μείγμα και πολύ λίγες διασυνδέσεις με άλλα μέρη του δικτύου της ΕΕ. Για παράδειγμα το φυσικό αέριο καταλαμβάνει μόνο το 15% της ισπανικής αγοράς, αλλά καθορίζει την τιμή των πάντων.

Το θέμα «άναψε» πάντως πολιτικές φωτιές εντός συνόρων, με το ΣΥΡΙΖΑ να αναφέρεται στην ειδική άδεια που δόθηκε στις δύο χώρες του ευρωπαϊκού Νότου (δηλαδή στην Ισπανία και την Πορτογαλία) και  να χαρακτηρίζει «αποτυχία» την εξαίρεση της Ελλάδας από αυτή τη δυνατότητα. Την ίδια στιγμή το Κίνημα Αλλαγής σημείωσε πως είναι αξιοσημείωτο ότι Ισπανία και Πορτογαλία πέτυχαν να εξαιρεθούν και έθεσε το  ερώτημα : «γιατί δεν αξιοποιήθηκε ως επιχείρημα η χαμηλή ενεργειακή διασυνδεσιμότητα της χώρας μας για να τύχει και η Ελλάδα αντίστοιχης ευνοϊκής ρύθμισης;»

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επισημαίνεται μεταξύ άλλων πως πολλές από τις προτάσεις για την αποσύνδεση των ορυκτών καυσίμων από τον προσδιορισμό των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως σε περιοχές περιορισμένης διασύνδεσης με την κοινή ηλεκτρική αγορά (όπως η Ιβηρική Χερσόνησος) μεταφέρουν μεγαλύτερο οικονομικό βάρος στους κρατικούς προϋπολογισμούς και άρα στους φορολογούμενους. Και γίνεται αναφορά στην πρόταση που έχει καταθέσει o πρωθυπουργός και στις παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με στόχο να αντιμετωπιστεί η αιτία της κρίσης «δίχως να επωμίζονται επιπλέον βάρη οι κρατικοί προϋπολογισμοί και άρα οι φορολογούμενοι».

Ο ενεργειακός σχεδιασμός της κυβέρνησης

Παράταση των μέτρων στήριξης στο ενεργειακό πεδίο για όσο διάστημα χρειαστεί σχεδιάζει η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφύγουν το… ηλεκτροσόκ τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Πάντως οι φουσκωμένοι λογαριασμοί επηρεάζουν και μια σειρά βασικών προϊόντων, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα.

Στην κυβέρνηση αναζητούν εναλλακτικά μέτρα, προκειμένου να στηριχτούν τα νοικοκυριά χωρίς να τιναχθεί στον αέρα η δημοσιονομική ισορροπία. Πρόκειται για μια δύσκολη άσκηση ισορροπίας και όσο καθυστερούν οι ευρωπαϊκές αποφάσεις τόσο δυσκολότερο θα γίνεται το εγχείρημα.

Την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε πως τα υπερκέρδη από τις εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας - σε σχέση με τα προηγούμενα έτη-  θα φορολογηθούν εκτάκτως με συντελεστή 90%. Στο πλαίσιο αυτό έχει δοθεί εντολή στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας να αρχίσει να αναλύει τα στοιχεία όλων των εταιρειών ενέργειας από τον περασμένο Οκτώβριο έως σήμερα

Την ίδια στιγμή  εναλλακτικά σενάρια εξετάζονται για την αποθήκευση φυσικού αερίου για  να εξασφαλιστεί  η ασφάλεια εφοδιασμού τον επόμενο χειμώνα. Η Ελλάδα δεν διαθέτει αποθήκες φυσικού αερίου και μια λύση θα ήταν να προχωρήσει σε συμφωνίες, με χώρες που διαθέτουν όπως για παράδειγμα η Ιταλία και η Βουλγαρία. Επίσης για την ασφάλεια εφοδιασμού της ελληνικής αγοράς υπάρχει και η δυνατότητα του μακρόχρονου ελλιμενισμού πλοίου μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας.

Τέλος το επόμενο δεκαπενθήμερο αναμένονται οι ανακοινώσεις σχετικά με  δυνητικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στη χώρα, τα οποία να είναι εμπορικά αξιοποιήσιμα. «Η κατεύθυνση της κυβέρνησης είναι ότι θέλουμε να το μάθουμε. Και για να το μάθουμε το συντομότερο δυνατόν θα πρέπει, επειδή τις έρευνες δεν τις κάνει η κυβέρνηση, τις κάνουν εταιρείες, να σιγουρευτούμε ότι έχουμε το πλαίσιο εκείνο των εταιρειών που έχουν πραγματικό ενδιαφέρον να διερευνήσουν αν υπάρχουν οικονομικά αξιοποιήσιμα κοιτάσματα στη δυτική Ελλάδα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.