Το παρασκήνιο πίσω από τις ανακοινώσεις Μητσοτάκη: Τέσσερα μέτρα για τους «φουσκωμένους» λογαριασμούς

Οι αυξημένοι λογαριασμοί ρεύματος που έχουν οδηγήσει σε απόγνωση τα νοικοκυριά επιτάχυναν τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, με το ενεργειακό πακέτο να «ξεδιπλώνεται» σε διαφορετικά επίπεδα. Ειδικότερα υπάρχουν ρυθμίσεις που έχουν αναδρομική ισχύ με στόχο να περιοριστεί η οικονομική αιμορραγία της μεσαίας τάξης αλλά ανακοινώθηκαν και διατάξεις που θα μπουν σταδιακά σε εφαρμογή.

Από το κυβερνητικό στρατόπεδο αναγνωρίζεται πως όσο διαρκεί ο πόλεμος καμία εθνική στήριξη δεν θα μπορεί να απορροφήσει όλες τις αυξήσεις και να κρατήσει τις τιμές ενέργειας εκεί που ήταν πριν την κρίση. Ωστόσο, γίνεται λόγος για ένα σχέδιο που απορροφά το 70% έως 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας και παράλληλα είναι ρεαλιστικό.

Άλλωστε στόχος είναι να μην τεθεί σε κίνδυνο η δημοσιονομική ισορροπία αλλά και να διατηρηθούν χρήματα στον «κουμπαρά» σε περίπτωση που απαιτηθούν και νέα μέτρα. Για ένα «πολυεπίπεδο πρόγραμμα» που «ήταν μία σύνθετη άσκηση, με πολλές τεχνικές, οικονομικές, ακόμη και πολιτικές παραμέτρους» έκανε χθες λόγο ο πρωθυπουργός.

Το βασικό σημείο των νέων ρυθμίσεων είναι πως γίνεται μια προσπάθεια να περιοριστεί η δραματική επιβάρυνση που είχαν όσοι κατανάλωσαν περισσότερες από 300 κιλοβατώρες. Στο πλαίσιο αυτό υπό προϋποθέσεις μπορεί να επιστραφούν έως και 600 ευρώ, καθώς τα συγκεκριμένα νοικοκυριά είχαν βρεθεί αντιμέτωπα με λογαριασμούς αυξημένους τέσσερις ή ακόμα και πέντε φορές.

Ενδεικτικό της έκτασης που είχε πάρει το πρόβλημα είναι πως περίπου ένα εκατομμύρια νοικοκυριά θερμαίνονται το χειμώνα με ηλεκτρικό ρεύμα. Δηλαδή καταναλώνουν πολλή περισσότερη ενέργεια από αυτήν που μέχρι τώρα επιδοτούνταν, με αποτέλεσμα να εκτιναχθούν οι λογαριασμοί τους.

«Είναι αλήθεια πως όσοι χρησιμοποίησαν λίγο περισσότερο ρεύμα -γιατί έπρεπε, για παράδειγμα, να θερμανθούν με κλιματιστικό ή έχουν μία μικρή δεύτερη κατοικία- βλέπουν υπέρογκες αυξήσεις στους λογαριασμούς τους. Με την κρατική στήριξη, αν και μεγάλη, να αποδεικνύεται μικρή για να σηκώσει το βάρος τους» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός και προσέθεσε πως θα διορθωθούν οι αδικίες.

Αυτό που τονίζεται από την κυβερνητική πλευρά είναι πως παραμένει ο στόχος για την στήριξη των πλέον αδύναμων αλλά αυτή τη φορά προβλέπονται σημαντικά μέτρα και τη μεσαία τάξη. Παράλληλα στόχος είναι να στηριχτούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με υψηλή κατανάλωση

Η κυβέρνηση αποφάσισε την επίσπευση των ανακοινώσεων, καθώς ήταν ορατός ο κίνδυνος σημαντικής αύξησης των νοικοκυριών που δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς. Παράλληλα οι φουσκωμένοι λογαριασμοί έχουν και πολιτικό αντίκτυπο με μια σειρά δημοσκοπήσεων τους τελευταίους μήνες να δείχνουν πως η ακρίβεια επηρεάζει τα «γαλάζια» ποσοστά. Μάλιστα οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πως οι πολίτες ανέμεναν περισσότερα στην «μάχη» με την ακρίβεια, ενώ βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος γινόντουσαν αποδέκτες παραπόνων από τους ψηφοφόρους τους για τους υπέρογκους λογαριασμούς

Επομένως, δεν υπήρχαν περιθώρια για «μετάθεση» των αποφάσεων μετά την Σύνοδο Κορυφής - που θα γίνει στις 30 και 31 Μαΐου- και αποφασίστηκε να επιταχυνθεί η ανακοίνωση του εθνικού σχεδίου δράσης για την ενέργεια. Το timing των ανακοινώσεων είναι δεδομένο πως προκάλεσε ικανοποίηση και στα «γαλάζια» στελέχη, καθώς ξεκινά σήμερα το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας.

Το αργοκίνητο ευρωπαϊκό υπερωκεάνιο…

Μια ακόμα αιτία που επιτάχυνε τη λήψη των αποφάσεων είναι το ό,τι δεν φαίνεται να βγαίνει τώρα κοντά… λευκός καπνός σε επίπεδο Ε.Ε. για τα μέτρα στήριξης. Όπως ήδη αναφέρθηκε η επόμενη Σύνοδος Κορυφής θα γίνει στο τέλος Μαΐου και μένει να φανεί αν θα υπάρξουν τολμηρές αποφάσεις ή οι ευρωπαίοι απλά θα κλωτσήσουν πιο κάτω το τενεκεδάκι.

Σε αντίθεση με τις πρωτοβουλίες που πήρε για το Ταμείο Ανάκαμψης, εδώ η Ευρώπη εμφανίζεται -μέχρι σήμερα τουλάχιστον- κατώτερη των περιστάσεων σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός και σημείωσε «δυστυχώς, η λύση της αργεί». Για να προσθέσει πως την ευρωπαϊκή αυτή λύση η Ελλάδα συνεχίζει να την διεκδικεί αλλά δεν θα την περιμένει.

«Δεν πρόκειται να περιμένω μέχρι το αργοκίνητο ευρωπαϊκό υπερωκεάνιο να αλλάξει πορεία» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ουσιαστικά η κυβέρνηση βάζει σε εφαρμογή ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης και από εκεί και πέρα αναμένει να δει αν τελικά θα επιτευχθεί η πολυπόθητη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό).

Να σημειωθεί πως το αρχικό σενάριο που είχε επεξεργαστεί η κυβέρνηση προέβλεπε την ανακοίνωση των όποιων παρεμβάσεων μετά τη Σύνοδο Κορυφής, καθώς το Μάρτιο υπήρχε αισιοδοξία για μια ευρωπαϊκή λύση (π.χ. με πλαφόν στην χονδρική). Ωστόσο το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου φάνηκε πως δεν προχωρούσαν γρήγορα οι συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και έτσι αποφασίστηκε να προχωρήσει το εθνικό σχέδιο δράσης.

Το κουαρτέτο των κυβερνητικών παρεμβάσεων

Στο βασικό πλέγμα των μέτρων που θα μπουν σε εφαρμογή αναφέρθηκε χθες στο μήνυμα του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Τέσσερα είναι τα βασικά σημεία των παρεμβάσεων:

• Θα επιστραφεί στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά πολίτες με ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ. Ταυτόχρονα, για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 KWh. Η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες (για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης)
• Οι επιχειρήσεις παραγωγής ρεύματος θα κληθούν να καταβάλουν το δικό τους «μέρισμα αλληλεγγύης». Με βάση το τελικό πόρισμα της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας- που αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες- τα πρόσθετα συγκυριακά έσοδα θα φορολογηθούν με ένα ειδικό τέλος ύψους 90%.
• Δρομολογείται από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο.
• Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω - Aλλάζω συσκευή», που πριμοδοτεί την απόσυρση των παλιών, ενεργοβόρων κλιματιστικών και ψυγείων. Ενώ το φθινόπωρο δρομολογείται και το «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις» , που θα επιτρέπει μεταξύ άλλων την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες των κτηρίων τους.

Κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως με την παρέμβαση που ανακοινώθηκε : επανέρχονται οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά , κόβεται μαχαίρι η δημιουργία υπερεσόδων από τη χρηματιστηριακή αγορά και αναστέλλεται ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής. Οι ίδιες πηγές τονίζουν πως με τις προωθούμενες ρυθμίσεις καλύπτονται κατά 70% έως 80% οι αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος , ενώ εστιάζουν ιδιαίτερα στη διπλή παρέμβαση (στη λιανική και στη χονδρική) που θα τρέξει από τον Ιούλιο.