Στέβο Πενταρόφσκι στο ethnos.gr: Βαρόμετρο και για τα Βαλκάνια οι ελληνοτουρκικές σχέσεις - Τι λέει για τις καθυστερήσεις στη Συμφωνία των Πρεσπών

Τρία χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών οι πολέμιοί της έχουν μειωθεί, εκτιμά ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πενταρόφσκι, μιλώντας στο ethnos.gr και ευελπιστεί ότι όσο περνάει ο καιρός, πολλοί περισσότεροι θα συνειδητοποιήσουν ότι η συμφωνία ουσιαστικά σηματοδότησε ένα στρατηγικό άνοιγμα και για τις δύο χώρες. Πρωτοήρθε στην Ελλάδα ως τουρίστας με τους γονείς του το 1976 και έκτοτε επισκέπτεται τακτικά την χώρα είτε για διακοπές, είτε ως μέλος διπλωματικών αποστολών, ενώ αγαπημένο του μέρος παραμένει η Θάσος την οποία και θέλει να ξαναεπισκεφτεί.

Ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας υπογραμμίζει την ανάγκη τήρησης όλων των υποχρεώσεων που προβλέπονται από την Συμφωνία των Πρεσπών αλλά και την επικύρωση από το ελληνικό κοινοβούλιο των τριών μνημονίων που θα ανοίξουν το δρόμο για να τεθούν σε ισχύ πολλές ακόμη διμερείς συμφωνίες, όπως λέει. Εκτιμά ότι ο ρυθμός δραστηριότητας των επιτροπών για τα σχολικά βιβλία και τα εμπορικά σήματα πρέπει να ενταθεί και σχολιάζει ότι από ελληνικής πλευράς οι όποιες καθυστερήσεις συνδέονται με την εσωτερική πολιτική δυναμική που επικρατεί στην Ελλάδα.

Αναγνωρίζει ότι πολλοί άνθρωποι στη χώρα του συνειδητοποίησαν ότι η αλλαγή του ονόματος δεν υπονόμευσε την εθνική τους ταυτότητα. Και η σύνδεση φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη είναι μόνο το τελευταίο παράδειγμα κοινοπραξίας που αναμένεται να αποφέρει αμοιβαία οφέλη για τις δύο χώρες, συμπληρώνει.

Σε ό,τι αφορά τη συμβιβαστική πρόταση της Γαλλίας στη διένεξη με την Βουλγαρία τονίζει ότι υπάρχουν μικρές πιθανότητες για οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα στη χώρα του να μπορέσει να συγκεντρώσει τα δύο τρίτα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για να στηρίξει τις αλλαγές. Απαντώντας για το πως βλέπει τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας λέει ότι οι αρμονικές σχέσεις εντός Ελλάδας και Τουρκίας είναι κρίσιμες για τη σταθερότητα των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Τέλος, θεωρεί ότι η Ρωσία συνεχίζει να παράγει τις πιο σοβαρές υβριδικές απειλές στην περιοχή των Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής προπαγάνδας και των εκστρατειών παραπληροφόρησης.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Στέβο Πενταρόφσκι στο ethnos.gr

1.Την προηγούμενη εβδομάδα συμμετείχατε στη Σύνοδο του ΝΑΤO στη Μαδρίτη.  Πως βλέπετε να διαμορφώνονται οι ισορροπίες σε διεθνές επίπεδο λαμβάνοντας υπόψιν και τον πόλεμο στην Ουκρανία;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία  όρισε πλήρως την ατζέντα της Συνόδου Κορυφής. Ουσιαστικά, δύο βασικές αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής προκλήθηκαν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία: πρώτον, η νέα στρατηγική αντίληψη του ΝΑΤΟ όπου η Ρωσία ορίστηκε ως η μεγαλύτερη απειλή ασφαλείας για τη Συμμαχία και δεύτερον, μια πρόσκληση προς τη Σουηδία και τη Φινλανδία να ενταχθούν στον Oργανισμό. Εν ολίγοις ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει εντελώς το γεωπολιτικό τοπίο της Ευρώπης.

2. Φοβάστε μια ρωσική διείσδυση στα Βαλκάνια; Και τι θα σήμανε αυτό για ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων;

Η Ρωσία παράγει τις πιο σοβαρές υβριδικές απειλές στην περιοχή των Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής προπαγάνδας και των εκστρατειών παραπληροφόρησης. Συγκεκριμένα, στη Βόρεια Μακεδονία, η πολυπλοκότητα και η ένταση των υβριδικών απειλών είναι παρόμοια με αυτές του 2018 κατά την περίοδο του δημοψηφίσματός μας για το ζήτημα του ονόματος. Δεν έχω πληροφορίες για άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά είναι γνωστές μερικές ευαίσθητες περιοχές και η Μόσχα σίγουρα θα προσπαθήσει να διεισδύσει βαθύτερα σε αυτές.

3. Αν και έχουν περάσει τρία χρόνια από την υπογραφή της Συμφωνίας τω Πρεσπών μια σειρά από ζητήματα όπως τα σχολικά βιβλία και οι επιτροπές για τα εμπορικά σήματα δεν έχουν προχωρήσει. Που οφείλεται κατά τη γνώμη σας αυτή καθυστέρηση; Συμφέρει κάποιον η καθυστέρηση;

Στην πραγματικότητα, το κρίσιμο μέρος της συμφωνίας των Πρεσπών έχει ήδη εφαρμοστεί, αλλά συμφωνώ ότι τα σοβαρά κράτη και οι υπεύθυνοι πολιτικοί από κάθε πλευρά θα πρέπει να τηρήσουν όλες τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στο έγγραφο.

Εκ μέρους της χώρας μου, μπορώ να σας πω ότι μέλη δύο επιτροπών που συστάθηκαν από τις Πρέσπες είναι έτοιμα να συμμετάσχουν και έχουν ήδη συμμετάσχει σε όλες τις συναντήσεις που συμφωνήθηκαν αμοιβαία και από τις δύο πλευρές.

Συμφωνώ ότι ο ρυθμός της δραστηριότητας των επιτροπών πρέπει να ενταθεί, αλλά, μιλώντας για τα κίνητρα της ελληνικής πλευράς, εικάζω ότι συνδέονται με την εσωτερική πολιτική δυναμική στην Ελλάδα.

4. Ποια σημεία θα θέλατε να προχωρήσει η ελληνική πλευρά πιο γρήγoρα; Σας ανησυχεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει φέρει προς ψήφιση τα μνημόνια στη Βουλή;

Ελπίζω πολύ σύντομα να επικυρωθούν από το ελληνικό κοινοβούλιο τα τρία μνημόνια που θα ανοίξουν το δρόμο για να τεθούν σε ισχύ πολλές ακόμη διμερείς συμφωνίες. Όλα αυτά τα έγγραφα είναι σημαντικά προκειμένου να ενισχυθεί η νομική βάση της συνεργασίας μας, εκτός από την πολιτική, η οποία έχει βελτιωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια.

5. Εκτός, όμως, από καθυστερήσεις έχουν προχωρήσει και μια σειρά από ζητήματα στο πλαίσιο της Συμφωνίας. Θέλετε να μου μιλήσετε για την  θετική ατζέντα;

Το μεγαλύτερο επίτευγμά μας είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ ως άμεσο αποτέλεσμα από τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ως θετικό στοιχείο, πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι στη χώρα μου πολλοί άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι η αλλαγή του ονόματος δεν υπονόμευσε την εθνική μας ταυτότητα, η οποία ήταν το μεγαλύτερο μέλημά μας κατά τη διάρκεια των πολυετών διαπραγματεύσεων. Επιπλέον, η συμφωνία άνοιξε νέες δυνατότητες για οικονομικές και εμπορικές ανταλλαγές και άμεσες ξένες επενδύσεις και προς τις δύο κατευθύνσεις. Η σύνδεση φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη είναι μόνο το τελευταίο παράδειγμα κοινοπραξίας που αναμένεται να αποφέρει αμοιβαία οφέλη για τις δύο χώρες.

6.Πως βλέπετε σήμερα τις σχέσεις των δύο λαών. Υπάρχει ακόμη αντίθεση εντός της Βόρειας Μακεδονίας;

Η αντίθεση είναι ακόμα εκεί, αλλά όχι με το εύρος και το μέγεθος σε σχέση με την περίοδο των συνταγματικών αλλαγών. Περιμένω, όσο περνάει ο καιρός, ότι πολλοί περισσότεροι θα συνειδητοποιήσουν ότι η συμφωνία ουσιαστικά σηματοδότησε ένα στρατηγικό άνοιγμα και για τις δύο χώρες. Υποθέτω ότι όσον αφορά την αντίθεση στη Συμφωνία, η κατάσταση είναι αρκετά παρόμοια στη χώρα σας. 

7. Ο δρόμος προς το ευρωπαϊκό όνειρο έχει αποδειχτεί μακρύς για την Βόρεια Μακεδονία. Ποια είναι η άποψή σας για τη συμβιβαστική πρόταση της Γαλλίας στη διένεξη με την Βουλγαρία;

Το έχω ήδη ονομάσει ως ένα είδος μεταβατικού συμβιβασμού με έναν πιθανόν αποκλεισμό στον μέλλον. Δηλαδή, θα ανοίξουμε τις διαπραγματεύσεις, και αυτό είναι το μεγαλύτερο όφελος της τροποποιημένης γαλλικής πρότασης, ξεκινώντας τις διαπραγματεύσεις μετά από 17 χρόνια αναμονής. Ωστόσο, μετά τη διαδικασία ελέγχου, υπάρχει μια προϋπόθεση για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων, η οποία είναι η τροποποίηση του Συντάγματος για την ένταξη των Βουλγάρων σε αυτό. Έχοντας υπόψη τη βαθιά πολιτική μας πόλωση, υπάρχουν μικρές πιθανότητες οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα να μπορέσει να συγκεντρώσει τα δύο τρίτα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για να στηρίξει τις αλλαγές. 

8.Πως βλέπετε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Και οι δύο χώρες είναι στενοί σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ και έχουμε στενές ιστορικές σχέσεις και με τις δύο χώρες. Οι ισορροπημένες και αρμονικές σχέσεις εντός Ελλάδας και Τουρκίας είναι κρίσιμες για τη σταθερότητα των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, αλλά και για τη συνολική στάση της Συμμαχίας. Ως μέλος του ΝΑΤΟ, η Βόρεια Μακεδονία συμβάλλει στην καλύτερη συνεννόηση μεταξύ όλων των συμμάχων, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Τουρκίας.

9. Είστε θετικός σε μια δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας;

Από την πρώτη μέρα, το επίκεντρό μου ήταν πάντα να διαχειρίζομαι τα ταραγμένα νερά της εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής, για λογαριασμό της χώρας μου, και να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ. Και στην πορεία, υπάρχει μόνο ένα πράγμα που έχει πραγματικά σημασία για μένα - οι απόψεις και η υποστήριξη των συμπολιτών μου. Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας μου, δεν έχω σκεφτεί ποτέ μελλοντικές κινήσεις χωρίς την υποστήριξη του λαού μου.

10.Και κάτι πιο προσωπικό. Ποια είναι η σχέση σας με την Ελλάδα; Tαξιδεύτε στην Eλλάδα;  Έχετε φίλους εδώ; Ποιος είναι ο πιο συχνός συνομιλητής από την ελληνική πλευρά όλα αυτά τα χρόνια;

Επισκέφθηκα την Ελλάδα για πρώτη φορά το 1976, με τους γονείς μου για διακοπές. Έκτοτε, έχω βρεθεί πολλές φορές εκεί ως τουρίστας, ως μέλος κρατικών αντιπροσωπειών και ως ειδικός στα διεθνή συνέδρια. Όμως, το πιο αγαπημένο μέρος στην καρδιά μου είναι το νησί της Θάσου, όπου έχω γνωρίσει πολλούς φιλικούς ανθρώπους. Έχοντας κατά νου τις τρέχουσες υποχρεώσεις μου θα ήταν ωραίο να καταφέρω να ξαναπάω εκεί στο άμεσο μέλλον.

 Η συνέντευξη στα αγγλικά

1. Last week you participated in the NATO Summit in Madrid. How do you see the balance shaping up at the international level, taking into account the war in Ukraine?

The war in Ukraine fully dictated the Summit’s agenda. In essence, two key decisions of the Summit were provoked by the Russian invasion of Ukraine: first, the new strategic concept of NATO where Russia was defined as the biggest security threat to the Alliance and second, an invitation to Sweden and Finland to join the organization. In short: Russian war in Ukraine had completely changed the geopolitical landscape of the continent.

2. Do you fear further Russian incursions into the Balkans? And what would this mean for the entire Balkan region?

Russia is producing the most serious hybrid threats to the Balkan region, including political propaganda and disinformation campaigns. Specifically, in North Macedonia, the complexity and intensity of the hybrid threats is similar to the ones seen in 2018 during our referendum on the name issue. I do not have information about other Western Balkan countries, but, few fragile spots in the region are well known and Moscow will certainly try to penetrate deeper into them.

3. Three years have passed since the signing of the Prespa Agreement, yet a number of issues have not progressed; for example, changes have not been made in schoolbooks, the meeting of the Supreme Council between the two countries has not been held, and no concrete solution has been reached regarding commercial trademarks. What do you think is the reason for this delay? Does anyone benefit from the delay?

As a matter of fact, the crucial part of the Prespa agreement is already implemented, but I agree that serious states and responsible politicians from each side should stick to all the obligations stipulated in the document. On behalf of my country, I can tell you that members of two commissions established by Prespa are ready to participate and they have already participated on all the meetings mutually agreed by both sides.

I agree that the tempo of the commissions’ activity should be intensified, but, speaking on the motifs of the other side, my guessing is that they are connected to the internal political dynamic in Greece.

4. Which points would you like the Greek side to move on more quickly? Are you worried that Kyriakos Mitsotakis has not brought the three memoranda to Parliament for a vote?

I do hope that quite soon the three memoranda will be ratified by the Greek parliament that will pave the way for many more bilateral agreements to be put into force. All of these documents are important in order to strengthen the legal basis of our cooperation, apart from the political one, which has been much improved in the past few years.

5. Apart from delays, however, a number of issues have progressed within the framework of the Agreement. What is your view about the positive agenda?

Our biggest achievement is membership in NATO as direct effect from the Prespa Agreement. On a positive note, it should also be notified that in my country many people have come to realize that change of the name has not undermined our national identity, which was our biggest concern during the years-long negotiations. Additionally, the agreement opened new possibilities for economic and trade exchanges and foreign direct investments in both directions. The gas connector at Alexandroupoli is only the latest example of joint venture that is expected to bring mutual benefits for the two countries.

6. How do you see relations between the two societies today? Is there still opposition within North Macedonia regarding the Agreement?

Τhe opposition is still there, but not with the scope and magnitude compared to the period of the constitutional changes. I do expect, as the time passes by, that many more people will realize that the agreement in essence marked a strategic opening for both countries. I suppose that concerning the opposition to the Agreement, the situation is quite similar in your country.

7.The road to the European dream has proven to be long for North Macedonia. What is your opinion on France's compromise proposal in the conflict with Bulgaria?

I have already named it as a kind of a transitional compromise with one inborn blockade down the road. Namely, we will open the negotiations, and that is the biggest benefit of the modified French proposal, starting the negotiations after 17 years in waiting. However, after the screening process, there is one precondition to continue the negotiations, which is amendment to the Constitution to put Bulgarians into it. Having in mind our deep political polarization, there are slight chances that any political subject will be able to assemble two third of the parliamentary majority in order to support the changes.

8.What is your view on Greek-Turkish relations?

Both countries are our close allies within NATO, and we have close historical connections with both of them. Balanced and predictable relationships within Greece and Turkey are crucial for the stability of the Balkans, Mediterranean and the Middle East, but for the overall posture of the Alliance as well. As a member of NATO, North Macedonia is contributing towards better understanding within all the allies, including between Greece and Turkey.

9.Are you optimistic about a second term as the president of North Macedonia? 

Since day one, my focus has always been managing through the troubled waters of the domestic and international politics, on behalf of my country, the best I can. And along the way, there is only one thing that really matters to me - the views and support of my fellow citizens. During my entire carrier, I have never considered any future moves without the backing of my people.

10.And something more personal. What is your relationship with Greece? Do you travel to Greece? Do you have friends here? Who has been your most frequent contact person in Greece over the years?

I have visited Greece for the first time in 1976, with my parents for a vacation. Since, I have been many times there as a tourist, as part of state delegations and as an expert on the international conferences. But, the place dearest to my heart is the island of Thassos, where I have met many friendly people. Having in mind my current obligations it would be nice if I can manage to go there again in the near future.

Όλες οι ειδήσεις

Γιατί ο Μητσοτάκης έκαψε το σενάριο για πρόωρες εκλογές: Το ρίσκο και τα νέα σενάρια για αλλαγή εκλογικού νόμου

Καλοκαίρι μόνο στο... ημερολόγιο: Φθινοπωρινό το σκηνικό του καιρού την Κυριακή - Πού θα εκδηλωθούν βροχές - Σάρωσε τη Σκύρο η κακοκαιρία

«Βόμβα» από Times για τον Μπόρις Τζόνσον: Πίεζε για διορισμούς γυναικών για να συνάψει ερωτική σχέση μαζί τους

Αμαζόνιος ώρα μηδέν: Το πρώτο εξάμηνο του 2022 καταστράφηκε έκταση πενταπλάσια της Νέας Υόρκης