Τα 4 μηνύματα πριν «κλειδώσει» η Συνταγματική Αναθεώρηση

Οι ψήφοι πρέπει να ζυγίζονται, και όχι να μετριούνται, έλεγε ο Γερμανός συγγραφέας και φιλόσοφος Σίλερ. Και είναι αλήθεια ότι είναι διαφορετική η βαρύτητα των ψήφων, αν τουλάχιστον προσπαθήσει κανείς να ερμηνεύσει το μήνυμά τους σε συγκεκριμένο πλαίσιο.

Η πρώτη ψηφοφορία για τη συνταγματική αναθεώρηση, προτού ακόμη ανακοινωθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά με τη δημοσίευση όλων των ψηφοδελτίων όσων πήραν μέρος σε αυτή, έστειλε τα δικά της μηνύματα με βάση το πώς εγκρίθηκαν ή απορρίφθηκαν συγκεκριμένες διατάξεις, προκειμένου να περάσουν στη δεύτερη ψηφοφορία (έπειτα από έναν μήνα) με προοπτική να κριθούν αναθεωρητέες.

1) Ντεμί ωρίμανση για τη θρησκευτική ουδετερότητα

Από την οριακή πλειοψηφία των 151 βουλευτών με την οποία εγκρίθηκε το άρθρο 3 παρ. 1 για τη θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους κατέστη σαφές ότι η συγκεκριμένη ιδέα με τον τρόπο που προωθήθηκε μέσω της πρότασης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της κυβερνητικής πλειοψηφίας δεν έχει απολύτως ωριμάσει. H διατύπωση που προβλέπει η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την τροποποίηση του άρθρου 3 είναι ότι «η Ελληνική Πολιτεία είναι θρησκευτικά ουδέτερη.

Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία βρίσκεται αναπόσπαστα ενωμένη δογματικά με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και με κάθε άλλη Ορθόδοξη Εκκλησία και τηρεί απαρασάλευτα τους Κανόνες των Αποστόλων και των Οικουμενικών Συνόδων και την εκκλησιαστική παράδοση. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και διοικείται σύμφωνα με όσα ορίζουν ο Καταστατικός Χάρτης της, ο Πατριαρχικός Τόμος του 1850 και η Συνοδική Πράξη του 1928. Το εκκλησιαστικό καθεστώς της Κρήτης και των Δωδεκανήσων δεν αντίκειται στις παραπάνω διατάξεις».

Προβλέπεται, επίσης, ότι θα συνοδεύεται από την εξής ερμηνευτική δήλωση: «Ο όρος επικρατούσα θρησκεία δεν αποτελεί αναγνώριση επίσημης κρατικής θρησκείας και δεν επιφέρει καμία δυσμενή συνέπεια σε βάρος άλλων θρησκευμάτων και γενικότερα στην απόλαυση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας». Αναθεωρητέο το συγκεκριμένο άρθρο έλαβε από 151 βουλευτές, ενώ 101 το καταψήφισαν και 19 ψήφισαν «παρών».

2) Εκλογή ΠτΔ: ναι μεν, αλλά…

Τη δική της σημασία έχει, όμως, και η απόρριψη του άρθρου 30 παρ. 1, που έλαβε 148 ψήφους κατά την πρώτη ψηφοφορία. Το σαφές μήνυμα είναι ότι με βάση αυτό το αποτέλεσμα κάποιοι από τους βουλευτές που στήριξαν την αναθεώρηση του άρθρου 32 για αποσύνδεση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής δεν εγκρίνουν την απευθείας εκλογή του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα από τον λαό.

Αυτό γιατί, αν και μπαίνει στα αναθεωρητέα άρθρα το άρθρο 32 παρ. 4 και 5 που αφορά στην αποσύνδεση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής, το άρθρο 30 είναι αυτό που η αναθεώρησή του με βάση την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ προέβλεπε «εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή ή τον λαό». Η απόρριψή του σημαίνει, επομένως, πως στο εξής εξακολουθεί να ισχύει η εκλογή Προέδρου αποκλειστικά από τη Βουλή. Κατ’ επέκταση και με δεδομένο ότι καθένα από τα άρθρα αυτά που σχετίζονται μεταξύ τους και αφορούν επιμέρους διατάξεις παραπέμπουν το ένα στο άλλο, είναι σαφές ότι -εάν μη τι άλλο- θα χρειαστεί αναπροσαρμογή της πρότασης όσον αφορά την αναθεώρηση του 32 σε μια ενδεχόμενη διάδοχη αναθεωρητική προσέγγιση σύμφωνα με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ.

3) Κάθαρση

το βέβαιο αίτημα Με ευρύτατη πλειοψηφία 253 ψήφων, έναντι μόλις 17 κατά, εγκρίθηκε το άρθρο 86 παρ. 3 για τον «περιορισμό των προνομιακών ρυθμίσεων περί ποινικής ευθύνης υπουργών, ιδίως μετά την κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας», όπως αναφέρεται στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αποτυπώθηκε στο ψηφοδέλτιο. Η εκτίμηση του συγκεκριμένου αποτελέσματος δείχνει την ευρεία συναίνεση, στο πλαίσιο ενός πολιτικού περιβάλλοντος που αποζητά την κάθαρση, με αιχμή την εξίσου ισχυρή άσκηση πιέσεων από την πλευρά των πολιτών που έχουν περάσει με πολλούς τρόπους τα δικά τους μηνύματα-αιτήματα.

4) Μόνο δημόσιος ο χαρακτήρας των ΑΕΙ

Χαρακτηριστική, στον αντίποδα, είναι η απόρριψη του προβεβλημένου από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης άρθρου 16 παρ. 5 για την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ. Ενενήντα τρεις βουλευτές είπαν «ναι» στην αναθεώρηση του συγκεκριμένου άρθρου, έναντι 168 που την απέρριψαν. Αυτό σημαίνει ότι το άρθρο αυτό δεν περνά ως αναθεωρητέο και, άρα, ακόμη και στην περίπτωση που η επόμενη -αναθεωρητική Βουλή- δεν είναι πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά της ΝΔ, η προοπτική των ιδιωτικών πανεπιστημίων θα μπορούσε να τεθεί μόνο σε μια μελλοντική αναθεωρητική διαδικασία.

Μόλις 6 άρθρα

Με δεδομένο ότι μόλις 6 άρθρα, πέραν εκείνων που αφορούν μεταβατικές διατάξεις και συμπληρωματικές προτάσεις περί αναθεώρησης εφαρμοστικών παραγράφων συγκεκριμένων άρθρων, κρίθηκαν αναθεωρητέα με πλειοψηφία άνω των 180 ψήφων -και, βεβαίως, χωρίς να προκαταλαμβάνουμε το αποτέλεσμα της επαναληπτικής ψηφοφορίας-, αρχίζει να σχηματίζεται μια εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο θα ανοίξει η διαδικασία της αναθεώρησης στην επόμενη Βουλή. Γενικότερα, 11 άρθρα εγκρίθηκαν με πάνω από 180 ψήφους και 17 έλαβαν μεταξύ 151 και 179 ψήφων. Εάν προσθέσει κάποιος τον παράγοντα της διαφορετικής κυβέρνησης, προφανώς θα είναι διαφορετική η αντιμετώπιση ακόμη και αυτής της ίδιας της αναθεώρησης.