Έρευνα ΑΠΘ: Πού θα κριθούν οι εθνικές εκλογές - Τι ψάχνουν οι ψηφοφόροι

Ψάχνουν αλλά δεν βρίσκουν αμιγώς κεντρώο κόμμα να στηρίξουν, σήμερα οι ψηφοφόροι στην Ελλάδα. Οι διαχωριστικές γραμμές δεξιάς-αριστεράς παραμένουν ενώ για πρώτη φορά η Ευρώπη αρχίζει και μετράει στην ψήφο των Ελλήνων πολιτών.

Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι περισσότερο αριστερόστροφο και δεν ταυτίζεται με τους ψηφοφόρους του που είναι πιο κεντρώοι ενώ κάτι αντίστοιχο δεν παρατηρείται στο εκλογικό σώμα με τα υπόλοιπα κόμματα. Η ΝΔ κυριαρχεί αυτή τη στιγμή γιατί  ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταφέρνει και παίρνει μερίδα των ψηφοφόρων της δεξιάς, όλη την κεντροδεξιά αλλά αντλεί ψήφους και από την δεξαμενή της κεντροαριστεράς. Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα της επιστημονικής Ημερίδας, με θέμα «Το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα 2019-2021: σύγκριση θέσεων κομμάτων και ψηφοφόρων» που διοργάνωσαν το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Πολιτικής Ανάλυσης του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Γραφείο του Friedrich Ebert Stiftung στην Ελλάδα (FES) το βράδυ της Τρίτης (11.10). Η μελέτη του ΑΠΘ εστιάζει στην αποτύπωση του ιδεολογικού χώρου στην Ελλάδα μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2019 και μέχρι την περίοδο της πανδημίας.

Έλλειμμα αντιπροσώπευσης στο μεσαίο χώρο

«Υπάρχει έλλειμμα αντιπροσώπευσης στο μεσαίο χώρο. Η τάση είναι ότι ένα μικρό κεντρώο φιλελεύθερο κόμμα ή ένας νέος μεγάλος κεντροαριστερός σχηματισμός λείπει αυτήν την στιγμή από την ελληνική πολιτική σκηνή. Υπάρχει αυτό το κενό» εξήγησε στο ethnos.gr η Ευτυχία Τεπέρογλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ η οποία και παρουσίασε στο κοινό την έρευνα. Σύμφωνα με αυτήν, το εκλογικό σώμα έχει πολύ κεντρώες θέσεις αυτή τη στιγμή και οι ψηφοφόροι αυτού του χώρου αναμένεται να παίξουν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος των εκλογών που έρχονται. 

Η στρατηγική της ΝΔ και το δίλημμα ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για τους ψηφοφόρους του κέντρου

«Στις προσεχείς εκλογές θα δοθεί, κυρίως, έμφαση στο ποιος θα καταφέρει να κερδίσει αυτόν τον κεντρώο χώρο. Αυτή τη στιγμή ο Μητσοτάκης δείχνει να τον κερδίζει. Το ζητούμενο από τη μια είναι κατά πόσο ακόμη θα τον συσπειρώσει και από την άλλη προς ποια κατεύθυνση θα πάει η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και του ΣΥΡΙΖΑ. Αν θα θέλουν πρακτικά να γυρίσουν στο προφίλ που είχαν αυτά τα δύο κόμματα. Σε ένα κόμμα δηλ. ριζοσπαστικής αριστεράς (όπως είναι ο ΣΥΡΙΖΑ) ή ένα κόμμα σοσιαλδημοκρατικό όπως είναι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Ή αν θα μπουν στη λογική να πάρουν τις χαμένες ψήφους που τις έχει πάρει η ΝΔ και ο Μητσοτάκης αυτή τη στιγμή από τον κεντρώο χώρο.

Παραμένουν οι διαχωριστικές γραμμές Δεξιάς-Αριστεράς στο πολιτικό σκηνικό- Για πρώτη φορά αναδεικνύεται ο ευρωπαϊκός άξονας

Ο άξονας αριστεράς-δεξιάς παραμένει πολύ προσδιοριστικός στον πολιτικό ανταγωνισμό στη χώρα μας και ο ιδεολογικός χώρος με βάση αυτήν την ιδεολογική τομή παραμένει ισχυρός ακόμη και σήμερα. Οι τοποθετήσεις δηλαδή και οι προτιμήσεις του ελληνικού εκλογικού σώματος, όπως εξηγεί στο ethnos.gr η καθηγήτρια του ΑΠΘ, προσδιορίζονται με βάση το αν είσαι αριστερός ή δεξιός. Παράλληλα, όμως, για πρώτη φορά αναδεικνύεται και ο ευρωπαϊκός άξονας. Τα ευρωπαϊκά θέματα αποτυπώνονται  στο εκλογικό σώμα και αποτελούν ένα σημαντικό γνώρισμα. 

«Η Ευρώπη αρχίζει και μετράει στην ψήφο των Ελλήνων πολιτών που αυτό δεν υπήρχε καθόλου πριν. Πόσο Ευρώπη θέλουμε, τι είδους Ευρώπη θέλουμε, πιο κοινωνική Ευρώπη κτλ. Συνολικά υπάρχει η τάση ότι θέλουμε να παραμείνουμε στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη. Από την άλλη πλευρά αναδεικνύεται αυτή η πολύ ωφελιμιστική στάση ως προς το τι είναι προς το συμφέρον μας, με ποιους όρους και προϋποθέσεις θα είμαστε στην Ευρώπη»

Δεν ταυτίζεται το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ με τους ψηφοφόρους του-Κεντρώοι οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, αριστερόστροφο το πρόγραμμα του κόμματος

Συγκρίνοντας η έρευνα τα πολιτικά προγράμματα με τις θέσεις των ψηφοφόρων κάθε κόμματος καταλήγει ότι υπάρχουν υψηλά επίπεδα ταύτισης στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ και λιγότερο υψηλά στο κυβερνών κόμμα. Η ΝΔ είναι πιο ακραίο κόμμα στις θέσεις της και εμφανίζεται πιο δεξιό σε σχέση με το εκλογικό σώμα που το υποστηρίζει.

Το ενδιαφέρον, ωστόσο, γνώρισμα, σύμφωνα με την έρευνα, είναι ότι στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν είναι ταυτόσημες οι θέσεις κόμματος-ψηφοφόρων. «Είναι χαμηλό το επίπεδο της σύγκλησης των θέσεων του κόμματος με την εκλογική του βάση. Το πολιτικό πρόγραμμα του κόμματος και οι θέσεις του είναι πολύ πιο αριστερόστροφες απ' ότι η εκλογική του βάση, η οποία δείχνει να είναι πιο κεντρώα. Υπάρχει μια απόκλιση» παρατηρεί η κ. Τεπέρογλου. Σε κάθε περίπτωση, όπως προκύπτει, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν έχει ανακτήσει τις δυνάμεις του. «Δεν ευνοήθηκε βέβαια από τις υποκλοπές γιατί τελικά με αυτές ασχολήθηκαν περισσότερο ψηφοφόροι αριστεροί με δημοκρατικά ιδεώδη αλλά και λόγω της ακρίβειας λόγω της κρίσης λόγω των ελληνοτουρκικών το θέμα δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ατζέντας».

Γιατί κυριαρχεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης-Η στρατηγική τριγονοποίησης

Η ΝΔ κυριαρχεί αυτή τη στιγμή γιατί σύμφωνα με την έρευνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταφέρνει και παίρνει μερίδα των ψηφοφόρων της δεξιάς, όλης της κεντροδεξιάς αλλά αντλεί ψήφους και από την δεξαμενή της κεντροαριστεράς. ‘Ετσι αν και από την έρευνα προκύπτει ότι ο Μητσοτάκης έχει μια κεντρώα γενικά τάση, ακολουθεί μια στρατηγική τριγονοποίησης.

«Παίρνει ψηφοφόρους και από τη δεξιά και από την αριστερά. Και με θέματα νόμου και τάξης καταφέρνει να μονοπωλεί το εκλογικό σώμα αυτών των κεντρώων ψηφοφόρων».

Η έρευνα δείχνει ότι η τριγονοποίηση Μητσοτάκη επιτυγχάνεται και μέσα από διάφορα μέτρα της κυβέρνησης προς τα μικρομεσαία και χαμηλά στρώματα. Παράλληλα, το καταφέρνει μέσα από τα εθνικά θέματα και ιδίως τα ελληνοτουρκικά. «Το κόμμα της ΝΔ κερδίζει πάρα πολύ έδαφος από αυτό όπως θα κέρδιζε και κάθε δεξιό κόμμα. Είναι εθνικά θέματα, ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και 'κει παίζει μόνο του το κόμμα της ΝΔ. Και κερδίζει όλους αυτούς τους ψηφοφόρους».

Η ατζέντα της προεκλογικής εκστρατείας κρίνει το αποτέλεσμα των εκλογών

Ανάλογα με το που θα κινηθεί η προεκλογική εκστρατεία θα κριθεί και το αποτέλεσμα των εκλογών. Για παράδειγμα στην ατζέντα των εθνικών θεμάτων πάει καλά η ΝΔ, σε θέματα πιο κοινωνικά και αξιακά πάει καλύτερα ο ΣΥΡΙΖΑ και αμέσως μετά το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. «Το επόμενο διάστημα θα φανεί που θα κινηθεί η προεκλογική εκστρατεία. Αλλά μέχρι στιγμής δείχνει ότι τα οικονομικά θέματα θα μονοπωλήσουν την προεκλογική μάχη. Και κει πέρα τα πάει πολύ καλύτερα η ΝΔ συνολικά» σημειώνει η επίκουρη καθηγήτρια του ΑΠΘ.

Λείπουν από την ατζέντα των κομμάτων θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας και γυναικεία ζητήματα

Η έρευνα παρατηρεί ότι θέματα περιβάλλοντος, ισότητας γυναικείας αντιπροσώπευσης λείπουν από την ατζέντα των ελληνικών κομμάτων και θα έπρεπε αυτά να τα λάβουν υπόψιν τους.

«Είναι λυπηρό που δεν τοποθετούνται σε θέματα περιβάλλοντος. Δεν τοποθετούνται ξεκάθαρα στο ενεργειακό θέμα το οποίο είναι ένα τεράστιο ζήτημα. Τα πράσινα θέματα σύμφωνα με τις έρευνες θα κυριαρχήσουν το επόμενο διάστημα και στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν πράσινο κόμμα. Δεν έχουμε έναν ισχυρό πράσινο χώρο» σημείωσε η κ. Τεπέρογλου.

Περιορισμένη είναι η ατζέντα των κομμάτων σε ό,τι αφορά και τα γυναικεία θέματα και κυρίως αυτά θίγονται από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ. «Η γυναίκα είναι ένα εκλογικό σώμα. Και αυτήν τη στιγμή κανένα κόμμα δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για την μέση Ελληνίδα που πλήττεται και βλάπτεται λόγω των έμφυλων ταυτοτήτων και των προβλημάτων και της βίας».

ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ αντιπαρατίθενται ακόμη με μνημονιακούς όρους

Σύμφωνα με την κ. Τεπέρογλου ένα ενδιαφέρον θέμα που συνολικά τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να σκεφτούν είναι ο στρατηγικός σχεδιασμό τους. Ειδικά για το ΣΥΡΙΖΑ ακόμα προσδιορίζεται το debate και η αντιπαράθεση με τη ΝΔ με όρους της περιόδου μνημονίων.  «Η πόλωση δηλ. που έχει δημιουργηθεί στην περίοδο των μνημονίων υπάρχει και στην μεταμνημονιακή Ελλάδα.  Αλλά και η ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα και η αντιπαράθεση που έχει με τον Μητσοτάκη είναι ακόμη σε αυτή την στρατηγική. Αυτό όμως είναι στο παρελθόν» προσθέτει η κ. Τεπέρογλου.

Χαρτογράφηση του πολιτικού ανταγωνισμού-Σε 3 επίπεδα χωρίζεται ο πολιτικός χώρος

Η έρευνα τέλος σκιαγραφεί τον πολιτικό ανταγωνισμό και τον πολιτικό χώρο που υπάρχει στην Ελλάδα, χωρίζοντάς τον σε 3 επίπεδα.

Υπάρχει ένας χώρος που είναι κεντρώος χώρος. Είναι φιλοευρωπαϊκός με στοιχεία αντιλαϊκισμού που είναι ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ΝΔ λιγότερο. Αυτός είναι ο πρώτος χώρος

Υπάρχει ένας χώρος που είναι αριστερός που έχει μέσα και γνωρίσματα ελευθεριακής αριστεράς, κρατισμού κτλ που είναι ΣΥΡΙΖΑ πάρα πολύ, ΚΚΕ και λίγο το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.

Και υπάρχει και ένας χώρος με ΝΔ και Ελληνική Λύση μαζί που προσδιορίζεται στην πατριωτική δεξιά. «Bάζουμε τη ΝΔ με τη Ελληνική Λύση πολύ κοντά σ’ αυτήν την περίπτωση όταν φεύγουν τα ευρωπαϊκά θέματα. Όταν μπαίνουν στην ανάλυση μας τα θέματα της Ευρώπης η ΝΔ είναι πολύ φιλοευρωπαϊκό κόμμα. Αν απομονωθούν τα ευρωπαϊκά θέματα, η ΝΔ πάει και γίνεται πάρα πολύ πατριωτική και εθνικιστική δεξιά» εξηγεί στο ethnos.gr η κ. Τεπέρογλου.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν το βράδυ της Τρίτης (11.10)στο ΑΠΘ και σχολιάστηκαν από τον Επίκουρο Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και Βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χριστόφορο Βερναρδάκη. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε στρογγυλή τράπεζα με εκπροσώπους πολιτικών κομμάτων, υπό τον συντονισμό του Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ Θεόδωρου Χατζηπαντελή. Σ’ αυτήν συμμετείχαν οι: Άννα Ευθυμίου (Βουλευτής ΝΔ Α’ Θεσσαλονίκης), Κατερίνα Νοτοπούλου (Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Α’ Θεσσαλονίκης) και Θανάσης Γλαβίνας (Διευθυντής Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ).