Η διπλή ατζέντα Ερντογάν, η εκλογική «μάχη» και οι βαλβίδες αποσυμπίεσης

Αντικρουόμενα μηνύματα στέλνει ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που εφαρμόζει μια αμφιλεγόμενη στρατηγική στον δρόμο προς τις κάλπες στη γειτονική χώρα. Από τη μία πλευρά συντηρεί μια εμπρηστική ρητορική απέναντι στην Ελλάδα, καθώς θέλει να συσπειρώσει ένα σκληροπυρηνικό ακροατήριο. Από την άλλη πλευρά το τετ α τετ των διπλωματικών συμβούλων και στενών συνεργατών του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανοίγει ένα «παράθυρο» για την επόμενη ημέρα.

Αυτό που μένει να φανεί είναι αν θα διατηρηθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, που θα λειτουργεί ως βαλβίδα «αποσυμπίεσης». Με τον Τούρκο πρόεδρο, πάντως, λίγα μόλις 24ωρα μετά τη συνάντηση των διπλωματικών συμβούλων να επιστρέφει στις απειλές. Μάλιστα, χθες ακολούθησε ένα πρωτοφανές μπαράζ παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου και σε 20 περιπτώσεις, η διαδικασία αναχαίτισης των τουρκικών από αντίστοιχα ελληνικά μαχητικά εξελίχθηκε σε εμπλοκή.

Ουσιαστικά ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να πραγματοποιήσει μια δύσκολη άσκηση ισορροπίας. Στο εσωτερικό θέλει να κρατήσει τους υψηλούς τόνους απέναντι στην Αθήνα, καθώς αυτό αυξάνει τα ποσοστά της συσπείρωσης στο δρόμο προς τις κάλπες του 2023. Ωστόσο, δεν θέλει να εμφανιστεί στη διεθνή κοινότητα πως έχει την ευθύνη για το αδιέξοδο και ανοίγει ένα παράθυρο διαλόγου.

«Επιβεβαιώνω τη συνάντηση στις Βρυξέλλες» απάντησε ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης και της Καγκελαρίας στο Βερολίνο Στέφεν Χέμπεστραϊτ. «Τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός, όσο και ο Τούρκος πρόεδρος είχαν εκφραστεί θετικά στο ερώτημα, εάν θα βοηθούσε μία μεσολάβηση της Γερμανίας. Στη βάση αυτή πραγματοποιήθηκε η συνάντηση στις Βρυξέλλες και θα ακολουθήσουν και άλλες επαφές» πρόσθεσε ο Γερμανός εκπρόσωπος, χωρίς ωστόσο να πει οτιδήποτε για το περιεχόμενο των συζητήσεων.

Την ίδια στιγμή, μηνύματα έρχονται και από τις άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εκφράζουν την λύπη τους για τη συνέχιση της προκλητικής ρητορικής σημείωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με τις νέες δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας. Όσον αφορά στη συνάντηση των διπλωματικών συμβούλων και στενών συνεργατών των δύο ηγετών, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν αυτές τις συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα.

Κάλπες και στις δύο χώρες

Το σκηνικό περιπλέκεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως τόσο η Τουρκία όσο και η Ελλάδα οδηγούνται σε εκλογές το 2023. Στον δρόμο προς τις κάλπες ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατεβάσει τους τόνους, καθώς έχει εντάξει την αναθεωρητική ρητορική στο προεκλογικό του αφήγημα.

Την ίδια στιγμή, στην Αθήνα είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας διπλής εκλογικής αναμέτρησης αν δεν προκύψει κυβέρνηση στις πρώτες κάλπες της απλής αναλογικής. Επομένως, είναι ορατό το ενδεχόμενο να υπάρξει μια μακρόσυρτη προεκλογική περίοδος και σε αυτό το διάστημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μην υπάρξουν απρόβλεπτες κινήσεις από την γείτονα.

Μάλιστα, στην Αθήνα υπάρχουν και φωνές που λένε πως είναι καλύτερο οι εκλογές να γίνουν κοντά στις κάλπες της Τουρκίας (για παράδειγμα το Μάιο), καθώς αυτό δεν θα δώσει μεγάλα περιθώρια στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αιφνιδιάσει. Αυτό που μένει να φανεί είναι αν ο Τούρκος πρόεδρος θα επιστρέψει στην οδό του ρεαλισμού και θα αποφύγει σπασμωδικές κινήσεις σε μια προσπάθεια να αυξήσει τα ποσοστά του και να αποφύγει μια εκλογική ήττα.

Πώς «διαβάζει» τις εξελίξεις η Αθήνα

Ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των διπλωματών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως βαλβίδα αποσυμπίεσης, αν χρειαστεί, εκτιμούν στην Αθήνα. Υπογραμμίζουν βέβαια πως αυτό δεν σημαίνει πως η ελληνική πλευρά υπαναχωρεί από τις θέσεις της αλλά δείχνει πως η χώρα μας διαθέτει ισχυρά επιχειρήματα.

Χθες, μιλώντας σε κοινοβουλευτικούς συντάκτες, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιώτοπουλος σημείωσε πως είναι λογικό και επιβεβλημένο να ανοίξει ξανά ο δίαυλος επικοινωνίας Αθήνας και Άγκυρας. Άλλωστε το μήνυμα που έχει εκπέμψει επανειλημμένα η κυβέρνηση είναι πως οι πόρτες είναι κλειστές στις προκλήσεις αλλά τα παράθυρα του διαλόγου ανοιχτά.

Στην εμπρηστική ρητορική της τουρκικής πλευράς η Αθήνα απαντά με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. «Η Ελλάδα θα συνεχίσει να υπερασπίζεται την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στη βάση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας και δεν θα παραιτηθεί των προσπαθειών για την υπεράσπιση αυτών των δικαιωμάτων της» ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια.