Εκλογές 2023: Σχεδόν… παράλληλες κάλπες σε Ελλάδα και Τουρκία – Γιατί είναι κρίσιμος ο Απρίλιος

Σε σχεδόν… παράλληλες κάλπες φαίνεται πως οδηγούνται Ελλάδα και Τουρκία και τα σενάρια για τον χρόνο των εκλογών έχουν πάρει φωτιά και στις δύο χώρες.

Το ενδεχόμενο εκλογών τον Απρίλιο παραμένει το επικρατέστερο στο Μέγαρο Μαξίμου, προκειμένου να ακολουθήσει - σε περίπτωση μη σχηματισμού κυβέρνησης - δεύτερη κάλπη τον Μάιο. Την ίδια στιγμή σε επιτάχυνση των εκλογών στην Τουρκία - με πιθανότερη  ημερομηνία την 30η Απριλίου - προσανατολίζεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος βλέποντας πως η οικονομία είναι η Αχίλλειος πτέρνα του επιδίδεται σε ένα κρεσέντο παροχών σε μια ύστατη προσπάθεια να αυξήσει τα δημοσκοπικά ποσοστά. Μεταξύ άλλων έχει ανακοινώσει την αύξηση του κατώτατου μισθού, την αύξηση μισθών και συντάξεων στο δημόσιο αλλά και τη δυνατότητα για συνταξιοδότηση 2,5 εκατομμυρίων εργαζόμενων! Και σκοπεύει να φέρει πιο κοντά τις κάλπες για να αξιοποιήσει το momentum των παροχών.

Σε αυτή την μακρόσυρτη προεκλογική περίοδο θέλει παράλληλα να ενεργοποιήσει  τα αντανακλαστικά του εθνικιστικού ακροατηρίου στη χώρα του και δεν είναι τυχαίο πως συντηρεί το κλίμα έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια ξεδιπλώνει μια αναθεωρητική ατζέντα - με χαρακτηριστικές τις αναφορές περί «Γαλάζιας Πατρίδας»- την οποία δεν είναι εύκολο πλέον να μαζέψει. 

Μάλιστα η τουρκική πλευρά συνεχίζει να ρίχνει λάδι στη φωτιά τόσο με μία κλιμακούμενη εμπρηστική ρητορική όσο και με ένα συνεχιζόμενο μπαράζ παραβιάσεων πάνω από τον εθνικό μας εναέριο χώρο. Ενδεικτικό του ολισθηρού δρόμου τον οποίο είναι αποφασισμένη να ακολουθήσει η τουρκική πλευρά είναι πως επαναφέρει στο προσκήνιο το  casus belli σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, βάζοντας μάλιστα στη συζήτηση και την Κρήτη.

Πάντως ο Τούρκος πρόεδρος παρά το ό,τι συντηρεί το κλίμα έντασης στις σχέσεις με την Αθήνα  την ίδια στιγμή επιχειρεί να κλείσει μέτωπα στη διεθνή σκηνή. Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλουτ Τσαβούσογλου θα συναντηθεί στην Ουάσινγκτον στις 18 του μήνα με τον αμερικανό ομόλογο του Άντονι Μπλίνκεν και εκεί αναμένεται μεταξύ άλλων να θέσει και το θέμα των F 16. Στο μεταξύ χθες ο κ. Τσαβούσογλου συναντήθηκε με ηγέτες της συριακής αντιπολίτευσης, μετά τις πρώτες απευθείας επαφές σε επίπεδο υπουργών μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού που έγιναν από το 2011.

Πάντως η τουρκική ρητορική δεν φαίνεται να βρίσκει ευήκοα ώτα στην διεθνή σκηνή, όπως φαίνεται και από μια σειρά δημοσιευμάτων στον τύπο. Αφού κατέστρεψε την τουρκική οικονομία και εξαθλίωσε τη μεσαία τάξη που ο ίδιος είχε στηρίξει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σέρνει τώρα τη χώρα του σε έναν περιττό πόλεμο και χειραγωγεί τα δικαστήρια εναντίον των αντιπάλων του, αναφέρει σε άρθρο του το Politico.

Πώς απαντά η Αθηνά

Με αποφασιστικότητα και με διεθνοποίηση της εμπρηστικής ρητορικής της Άγκυρας  απαντά η Αθήνα.  Αυτό που τονίζεται σε συμμάχους και εταίρους είναι πως την ίδια στιγμή που η Τουρκία εμμένει σε μια αδιέξοδη ρητορική για την αποστρατικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου εκτοξεύει απειλές πολέμου σε περίπτωση που η χώρα μας ασκήσει τα δικαιώματα της, όπως αυτά περιγράφονται από το διεθνές δίκαιο. Να σημειωθεί εδώ πως μια επίσκεψη που έχει έντονο  συμβολικό χαρακτήρα θα πραγματοποιήσει τα Φώτα ο πρωθυπουργός, καθώς πρόκειται να μεταβεί στη Γαύδο. 

Η εκτίμηση που υπάρχει σε αναλυτές είναι πως η έξαρση των επιθετικών δηλώσεων  από Τούρκους αξιωματούχος συνδέεται με τις επικείμενες εκλογές στην γειτονική χώρα  και μένει να φανεί αν ο κ. Ερντογάν στο δρόμο προς τις κάλπες θα τραβήξει ακόμα περισσότερο το σχοινί. Με την Αθήνα να καθιστά σαφές πως «οι απειλές δεν μας πτοούν» και ότι «στην απειλή πολέμου αντιτάσσουμε την τεκμηριωμένη παράθεση των επιχειρημάτων μας, τα οποία εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο και στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας».

Από την κυβέρνηση τονίζεται  πως η πόρτα στις προκλήσεις είναι κλειστή αλλά το παράθυρο του διαλόγου παραμένει ανοιχτό. Ωστόσο εποικοδομητικός διάλογος με την Τουρκία μπορεί να γίνει υπό έναν απαράβατο όρο: ότι θα διεξαχθεί στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας για τη μοναδική διαφορά, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Αυτό που επισημαίνεται  από την ελληνική πλευρά είναι πως ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε πως αναθεωρητικές πρακτικές  δεν μπορεί να γίνουν δεκτές. Το μήνυμα που εκπέμπεται είναι πως η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν πυλώνες ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, ως υπεύθυνες δυνάμεις προσηλωμένες στο Διεθνές Δίκαιο και στους κανόνες που απορρέουν από αυτό.

Την ίδια στιγμή - παρά τις απόπειρες που έχουν γίνει να υπάρξει ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας Ελλάδας και Τουρκίας-  τα μηνύματα από την γειτονική χώρα είναι αντικρουόμενα. Πάντως, παρά τις δυσκολίες στις σχέσεις των δύο χωρών, υπήρξε μια ανταλλαγή μηνυμάτων ανάμεσα στους υπουργούς Άμυνας, καθώς ο Χουλουσί Ακάρ επικοινώνησε με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο για να τον συλλυπηθεί για τον θάνατο της μητέρας του.