Τα βασικά σηµεία της πρότασης αναθεώρησης του Συντάγματος

Επιμέλεια:Κατερίνα Τζαβάρα, Γεράσιμος Λιβιτσάνος

Θρησκεία

Η φράση «επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού» αντικαθίσταται µε τη διατύπωση «η Ελληνική Πολιτεία είναι θρησκευτικά ουδέτερη. Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία» καθώς και την ερµηνευτική δήλωση σύµφωνα µε την οποία «ο όρος επικρατούσα θρησκεία δεν αποτελεί αναγνώριση επίσηµης κρατικής θρησκείας και δεν επιφέρει καµία δυσµενή συνέπεια σε βάρος άλλων θρησκευµάτων».

Καθιέρωση πολιτικού όρκου

Προβλέπεται µεταξύ άλλων πως «η ορκωµοσία κρατικών αξιωµατούχων και δηµοσίων λειτουργών και υπαλλήλων γίνεται µε πολιτικό όρκο» ενώ ορίζεται ως πολιτικός και ο όρκος του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας που ξεκινά µε την φράση: «∆ιαβεβαιώνω στην τιµή και τη συνείδησή µου ότι θα φυλάσσω το Σύνταγµα και τους νόµους...». Αντίστοιχα διατυπώνεται και ο όρκος των βουλευτών.

Κοινωνική προστασία

Κατοχυρώνεται η εγγύηση του κράτους στο δικαίωµα της καθολικής πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και «αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης» µε ειδική αναφορά «στην οικογένεια, τον γάµο, τη µητρότητα, στα παιδιά, τους νέους και τους ηλικιωµένους, στα άτοµα µε αναπηρία και τους άπορους». Αντικαθίσταται µε αυτήν τη διατύπωση το άρθρο που ανέφερε την οικογένεια ως «θεµέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Εθνους». Επίσης ορίζεται πως «βασικά κοινωνικά αγαθά, όπως το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια, και τα δίκτυα διανοµής τους υπόκεινται σε καθεστώς δηµόσιας υπηρεσίας και τελούν σε δηµόσιο έλεγχο».

Εργασιακά δικαιώµατα

Προτείνεται η διατύπωση «µε νόµο τίθενται οι γενικοί, ελάχιστοι όροι προστασίας των εργαζοµένων, µε σεβασµό των ορίων των διεθνών συµβάσεων και της αρχής της ανθρώπινης αξίας. Ειδικότεροι όροι εργασίας και ο ελάχιστος µισθός ρυθµίζονται µε συλλογικές συµβάσεις εργασίας που συνάπτονται µε ελεύθερες συλλογικές διαπραγµατεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, µε διαιτητικές αποφάσεις που εξοµοιώνονται πλήρως µε συλλογικές συµβάσεις.

Η µονοµερής προσφυγή στη διαιτησία είναι δικαίωµα των µερών της συλλογικής διαφοράς». Επίσης ότι «σε περίπτωση σύγκρουσης ή σώρευσης συλλογικών ρυθµίσεων ή νοµοθετικών ή κανονιστικών πράξεων ισχύει η αρχή της εύνοιας». Παράλληλα «η επίταξη υπηρεσιών απαγορεύεται ως µέτρο αντιµετώπισης των συ-
νεπειών απεργίας» ενώ «η κοινωνική ασφάλιση αποτελεί δικαίωµα. Το κράτος υποχρεώνεται να εξασφαλίζει αποτελεσµατική προστασία έναντι όλων των ασφαλιστικών κινδύνων µέσω ενός ενιαίου συστήµατος καθολικής κάλυψης, στο πλαίσιο δηµόσιου αναδιανεµητικού συστήµατος, που λειτουργεί βάσει των αρχών της αλληλεγγύης και της ανταποδοτικότητας».

Εκλογή Πτ∆

Προβλέπεται πως µετά την ισχύουσα διαδικασία µε τις 3 ψηφοφορίες, αυτές «επαναλαµβάνονται ανά µήνα µέχρις ότου επιτευχθεί η πλειοψηφία των τριών πέµπτων ή µέχρι τη συµπλήρωση εξαµήνου από την έναρξη της διαδικασίας εκλογής. Μετά την παρέλευση του εξαµήνου, ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας εκλέγεται µεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν στην τελευταία ψηφοφορία, µε άµεση, καθολική και µυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωµα.
Αιρετός πρωθυπουργός Ορίζεται πως είναι υποχρεωτικά αιρετός ο πρωθυπουργός της χώρας και το να έχει τη βουλευτική ιδιότητα. Προβλέπεται εξαίρεση µόνο στην περίπτωση που προκύψει κυβέρνηση µέσω διερευνητικών εντολών που παρέχει ο Πτ∆. Στις περιπτώσεις πρότασης δυσπιστίας «η Βουλή µπορεί µε απόφασή της να αποσύρει την εµπιστοσύνη της από την κυβέρνηση, µόνο αν µε την ίδια απόφαση προτείνει προς διορισµό νέο πρωθυπουργό».

∆ηµοψηφίσµατα

Προτείνεται διενέργεια δηµοψηφίσµατος για κρίσιµο εθνικό θέµα «µετά από αίτηση πεντακοσίων χιλιάδων πολιτών που έχουν το εκλογικό δικαίωµα». Επίσης δηµοψήφισµα για ψηφισµένο νοµοσχέδιο «µετά από αίτηση ενός εκατοµµυρίου πολιτών που έχουν το εκλογικό δικαίωµα». Η Βουλή αποφασίζει για το «αν η αίτηση δηµοψηφίσµατος µε λαϊκή πρωτοβουλία αφορά κρίσιµο εθνικό θέµα ή νοµοσχέδιο που ρυθµίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτηµα» µε απόλυτη πλειοψηφία. Επίσης: «Νόµους µπορούν επίσης προτείνουν εκατό χιλιάδες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωµα, µε τη διαδικασία και τους όρους που ορίζει ο νόµος».

Αναλογικό εκλογικό σύστηµα

Προτείνεται η διατύπωση «για την εκλογή βουλευτών εφαρµόζεται αναλογικό εκλογικό σύστηµα», ενώ µπορεί «να ορίζεται ότι έως πέντε βουλευτές εκλέγονται σε ευρύτερες εκλογικές περιφέρειες µόνιµης εγκατάστασης απόδηµου Ελληνισµού». Για να θεωρείται αναλογικό το σύστηµα, «το τελικό ποσοστό κατανοµής των βουλευτικών εδρών δεν αποκλίνει περισσότερο από δέκα τοις εκατό από το αντίστοιχο ποσοστό ψήφων που έλαβε κάθε συνδυασµός στο σύνολο της Επικράτειας», επίσης «επιτρέπεται η θέσπιση ελάχιστου ορίου ποσοστού ψήφων για την εκλογή βουλευτών, εφόσον αυτό δεν υπερβαίνει το τρία τοις εκατό». Το αναλογικό σύστηµα προτείνεται και για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Βουλευτική θητεία - ασυλία

Προτείνεται: «Οσοι έχουν διατελέσει βουλευτές σε τρεις διαδοχικές βουλευτικές περιόδους δεν µπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές στις αµέσως επόµενες εκλογές». Από τη ρύθµιση «εξαιρούνται οι πρόεδροι κοινοβουλευτικών οµάδων και όσοι έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί».
Για τη βουλευτική ασυλία προτείνεται να αφορά «αδικήµατα που σχετίζονται άµεσα µε την άσκηση των καθηκόντων του» βουλευτή, ενώ «για τα λοιπά αδικήµατα, καθώς και για τα αυτόφωρα κακουργήµατα, δεν απαιτείται άδεια της Βουλής».

Ευθύνη υπουργών

∆εν απαιτείται η µεσολάβηση της Βουλής για τυχόν διώξεις µελών κυβέρνησης αφού, σύµφωνα µε τη διατύπωση που προτείνεται, «στα αδικήµατα της παραγράφου 1 (σ.σ. αφορά αδικήµατα κατά την άσκηση καθηκόντων) δεν περιλαµβάνονται όσα τελέστηκαν απλώς επ’ ευκαιρία της άσκησης υπουργικών καθηκόντων».
Εκλογή Ανεξάρτητων Αρχών Προτείνεται «οι Ανεξάρτητες Αρχές που δεν προβλέπονται στο Σύνταγµα ιδρύονται µόνο µε νόµο που ψηφίζεται µε την πλειοψηφία των τριών πέµπτων του όλου αριθµού των βουλευτών». Η διάταξη δεν αφορά Αρχές που έχουν ήδη εκλεγεί.