Σεισμός στην Τουρκία: Μπορεί να λειτουργήσει η «διπλωματία των σεισμών»; Ο καθηγητής Υφαντής εξηγεί στο ethnos.gr

Χρειάστηκε 1,5 λεπτό. Τόσο, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, κράτησε ο σεισμός που τα ξημερώματα της Δευτέρας ισοπέδωσε μεγάλο τμήμα της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Ώρες αργότερα η ελληνική βοήθεια ήταν η πρώτη που έφτανε στο αεροδρόμιο του Ιντζιρλίκ και οι διασώστες μας έτρεξαν αμέσως να απεγκλωβίσουν κόσμο από τα κτίρια που είχαν καταρρεύσει, ξαναζωντανεύοντας μνήμες από την λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών».

Η τελευταία προέκυψε μετά τον τρομακτικό σεισμό των 7,6 Ρίχτερ που έπληξε το Ιζμίτ στις 17 Αυγούστου του 1999 και τον φονικό σεισμό των 5,9 Ρίχτερ που ακολούθησε στην Αθήνα, στις 7 Σεπτεμβρίου, οδηγώντας στην απρόσμενη αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε μια εξαιρετικά τεταμένη και τότε περίοδο. Ήταν τρία χρόνια μετά την κρίση των Ιμίων, και μόλις λίγους μήνες μετά την υπόθεση Οτσαλάν που είχε φέρει τις δύο χώρες στα πρόθυρα σύρραξης.

Μπορεί όμως να ενεργοποιηθεί και πάλι η «διπλωματία των σεισμών», λειτουργώντας ως βαλβίδα εκτόνωσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κώστας Υφαντής μιλώντας στο ethnos.gr εκτιμά ότι μπορεί να λειτουργήσει και πάλι αλλά χρειάζεται μια πρωτοβουλία από την Ελλάδα. «Ξέρω ότι αυτό μπορεί να ακουστεί ενοχλητικό γιατί η Τουρκία  είναι αυτή που απειλεί όλο αυτόν τον καιρό και προσβάλει. Αλλά αν πραγματικά θέλουμε, θα πρέπει εμείς να 'τρέξουμε' όπως τρέξαμε να βοηθήσουμε. Να αναλάβουμε την πρωτοβουλία για μια προσέγγιση πολιτική, να ανοίξουν οι δίαυλοι επικοινωνίας και να συζητήσουμε με την Τουρκία σε συγκεκριμένα πλαίσια. Το πρώτο βήμα πρέπει να το κάνει ο Έλληνας πρωθυπουργός» λέει ο κ.  Υφαντής.

Ήδη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός μίλησαν τηλεφωνικώς με τον Ταγίπ Ερντογάν, το ίδιο έπραξαν και οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών με τους ομολόγους τους. Οι υπουργοί Άμυνας των δύο χωρών έδωσαν μάλιστα ραντεβού να τα πουν στις Βρυξέλλες στις 14 Φεβρουαρίου. Από την άλλη ο εγκέλαδος έδιωξε και τα τουρκικά αεροπλάνα από το Αιγαίο καθώς ελαχιστοποιήθηκε η πτητική δραστηριότητα τις τελευταίες μέρες. 

«Σε πολιτικό επίπεδο είμαστε σε αχαρτογράφητα νερά»

Ωστόσο, παρά τις κινήσεις αυτές σε πολιτικό επίπεδο είμαστε σε αχαρτογράφητα νερά λέει ο κ. Υφαντής, ενώ παρομοιάζει την κατάσταση με ένα μαύρο κύκλο. «Είναι ένα γεγονός που κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει ή να φανταστεί ότι μπορούσε να συμβεί. Για την επόμενη μέρα στην Τουρκία τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η συζήτηση στη δημόσια σφαίρα έχει αλλάξει τελείως. Όλα τα υπόλοιπα πια μπαίνουν στο περιθώριο μέχρι το επόμενο επεισόδιο αλλά αυτή τη στιγμή τίποτα άλλο δεν μετράει παρά μόνο η καταστροφή και η διαχείρισή της».

Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις από το σφοδρό χτύπημα του εγκέλαδου η εκτίμηση που μπορεί να γίνει εν θερμώ είναι ότι αλλάζουν τα πάντα λέει ο κ. Υφαντής. «Έχουμε 20.000 νεκρούς, ενδεχομένως, το νούμερο αυτό να πολλαπλασιαστεί τις επόμενες μέρες. Έχουμε μια βιβλική καταστροφή της οποίας η αποκατάσταση δεν μπορεί παρά να αποτιμηθεί σε δεκάδες δισεκατομμύρια. Τα 4 δις είναι αστεία νούμερα που έχουν ειπωθεί. Δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Πιο κοντά θα ήταν τα 40 δις ή και πολύ παραπάνω από αυτά. Και ο σεισμός έρχεται σε μία συγκυρία που η τουρκική οικονομία είναι σε δύσκολη κατάσταση εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού με ένα διογκούμενο έλλειμα τρεχουσών συναλλαγών το οποίο βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα μεγαλώσει λόγω της ανάγκης χρηματοδότησης της κάλυψης, της περίθαλψης και της αποκατάστασης. Μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα η ανοικοδόμηση θα αυξήσει και την ανάπτυξη αλλά αυτό πολύ αργότερα».

Τι αλλάζει προεκλογικά στην Τουρκία

«Κλειδί» για τον Ερντογάν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου είναι η διαχείριση της κρίσης και της ανθρωπιστικής κρίσης που είναι ήδη σε εξέλιξη.

«Ότι ίσχυε πριν για τις εκλογές δεν μπορεί να ισχύει τώρα. Μόνο δεδομένο είναι ότι οι σκληροπυρηνικοί ψηφοφόροι και από τις δύο πλευρές θα συνεχίσουν και δεν θα αλλάξει η αφοσίωσή τους. Το πώς θα συμπεριφερθεί,όμως, ο μέσος Τούρκος ο οποίος δεν είχε αποφασίσει τι θα ψηφίσει-και αυτό αφορά ένα μεγάλο κομμάτι το οποίο και κάνει την εκλογική διαδικασία τόσο αμφίρροπη-αποτελεί ακόμη ζητούμενο. Η απόφασή του θα κριθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από το πως η κυβέρνηση  θα καταφέρει να δώσει ένα μήνυμα κανονικότητας και μια ελπίδα». 

Ο Καθηγητής του Παντείου δεν αποκλείει το χτύπημα του εγκέλαδου να ενισχύσει τον Ερντογάν όχι μόνο γιατί σε στιγμές κρίσης όλοι κοιτούν την κυβέρνηση που ήδη υπάρχει- γιατί και η σταθερότητα παίζει ρόλο- αλλά και γιατί εκπροσωπεί και είναι μια φιγούρα που μετά από 20 χρόνια  έχει την εικόνα του 'πατερούλη'. Στη ζυγαριά υπέρ του Ερντογάν μπαίνει και το δεδομένο ότι ακόμη δεν έχει υποψήφιο η αντιπολίτευση.

Εκτιμά, τέλος, ο κ. Υφαντής ότι προσφυγικό ζήτημα άμεσα δεν θα δούμε. Αυτό εξαρτάται με το μέγεθος της καταστροφής, από την καθοδήγηση και την ασφάλεια που θα μπορέσει να εμπνεύσει η κυβέρνηση. Αν αποτύχει τότε η εσωτερική μετανάστευση είναι δεδομένη.