Εκλογές 2023: Μοντέλο του ΑΠΘ «διαβάζει» τα tweets και… βγάζει κυβέρνηση - Τι αποκαλύπτει η σύγκριση με τις δημοσκοπήσεις

Μετά τις αμερικανικές εκλογές του 2016 επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και ερευνητές από το ΑΠΘ,  προσπάθησαν να αποκωδικοποιήσουν πολιτικά τα tweets των χρηστών για τον Ντόναλντ Τράμπ και τη Χίλαρι Κλίντον. Επτά χρόνια μετά το ΑΠΘ δημιούργησε το πρώτο διεθνώς λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης το οποίο συγκεντρώνει καθημερινά περισσότερα από 2.000 tweets που αναφέρονται στα πολιτικά κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου, αποκρυπτογραφεί το συναισθηματικό τους νόημα και εν συνεχεία προβλέπει όπως οι δημοσκοπήσεις τις εκλογικές προτιμήσεις της κοινής γνώμης. Πρόκειται για την πλατφόρμα «Πολιτικό Βαρόμετρο» η οποία, χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα συναισθηματικής νοημοσήνης κατατάσσει τα tweets σε θετικά, αρνητικά και ουδέτερα και μετά με βάση αυτά τα νούμερα κάνει πρόβλεψη των εκλογικών αποτελεσμάτων.

«Εμείς αναλύουμε τι γίνεται στο twitter και προσπαθούμε να το αναγάγουμε στο δημοσκοπικό σώμα. Μπορούμε να μιμηθούμε τις δημοσκοπήσεις χωρίς να κάνουμε δημοσκοπήσεις» δήλωσε στο ethnos.gr ο Διευθυντής του Εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών, Καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, Ιωάννης Πήτας.

Το εργαλείο Υπολογιστικής Πολιτικής για την πρόβλεψη εκλογικών αποτελεσμάτων και εκτίμηση της πολιτικής κοινής γνώμης, «τρέχει» από τον περασμένο Μάιο από το τμήμα του ΑΠΘ. Αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών του Πανεπιστημίου. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιείται η αυτόματη ανάλυση των tweets των πολιτών που αναφέρονται μέσω hashtags σε πολιτικά κόμματα της Βουλής των Ελλήνων, τα οποία συλλέγονται και αναλύονται καθημερινά. Η ανάλυση γίνεται με μεθόδους Τεχνητής Νοημοσύνης (συναισθηματική ανάλυση κειμένων).

Σύμφωνα με τους δημιουργούς του, το εργαλείο μπορεί να υποκαταστήσει τις δημοσκοπήσεις, καθώς η ανάλυση της κοινής γνώμης είναι καθημερινή, με άμεση απόκριση στα πολιτικά γεγονότα. «Το κόστος είναι σχεδόν μηδενικό. Δεν υπάρχει σοβαρή απόκλιση από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αναλύσεις (5/2022-2/2023). Οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει καθημερινά στο «Πολιτικό Βαρόμετρο» για να δει την τρέχουσα πρόθεση ψήφου και τις τάσεις της για τις επερχόμενες εθνικές εκλογές» τονίζει ο κ. Πήτας.

Η πρόσβαση στα αποτελέσματα των αναλύσεων είναι ανοιχτή σε όλους, ενώ παρέχει και άλλες πληροφορίες που δεν μπορούν να τις δώσουν οι δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ η ανάλυση των tweets φαίνεται ότι κουβαλάει πολύ πληροφορία. Για παράδειγμα μπορείς να χαρακτηρίσεις τι είναι πολιτικό γεγονός. Μπορείς να δεις πότε έχεις σημαντικά πολιτικά γεγονότα σε μια προεκλογική περίοδο. «Δημιουργείται ηχώ  στο twitter και αυτό φάνηκε πχ και στην υπόθεση της Καϊλή με τον αριθμό και την ένταση των tweets».

Η μεθοδολογία

Η διαδικασία είναι πλήρως αυτόματη. Μεθοδολογικά, στην πρώτη μέθοδο, τα θετικά/αρνητικά και ουδέτερα tweets ανάγονται σε εκλογικές προτιμήσεις του γενικού εκλογικού σώματος, χρησιμοποιώντας αποτελέσματα παλαιότερων δημοσκοπήσεων (πχ πριν τον Νέμβριο 2022). Από εκεί και μετά η αναγωγή είναι καθημερινή, αυτόματη και χρησιμοποιεί μόνον πληροφορία από tweets.

Στην δεύτερη μέθοδο χρησιμοποιείται πληροφορία αποκλειστικά και μόνον από tweets:  τα αρνητικά tweets κάθε κόμματος μοιράζονται στα υπόλοιπα κόμματα με βάση την δημοφιλία τους (όπως μετριέται καθημερινά από τον άθροισμα του αριθμού των θετικών και ουδέτερων tweets). Δεν χρησιμοποιείται άλλη πληροφορία, ούτε γίνεται αναγωγή στο σύνολο του εκλογικού σώματος. Η εκτίμηση αυτή παρουσιάζει αξιοσημείωτη χρονική ευαισθησία και άμεση ανταπόκριση σε πολιτικά συμβάντα. «Πρέπει να τονιστεί όμως ότι το τμήμα του πληθυσμού που παράγει πολιτικά tweets δεν είναι κατ ανάγκην και αντιπροσωπευτικό του γενικού εκλογικού σώματος. Χρησιμοποιώντας τα βελάκια μπορείτε να αλλάξετε χρονική περίοδο παρουσίασης: α) όλη την περίοδο ανάλυσης (από 5/2022 και μετά), β) τελευταία εβδομάδα, γ) τελευταίος μήνας, δ) τελευταίο τρίμηνο».

Τι δείχνει η ανάλυση των tweets

Όπως εξηγεί ο κ. Πήτας, η μέχρι σήμερα ανάλυση των tweets δείχνει ότι η ΝΔ στο σύνολο είναι μπροστά 6 με 7 μονάδες από το δεύτερο κόμμα που είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. «Στο εκλογικό σώμα των νεότερων ηλικιών που είναι ενεργά πολιτικά στο twitter, η ΝΔ δεν τα πάει τόσο καλά στις νεότερες γενιές σε σχέση με τις μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα δικά μας τα νούμερα. Η νέα γενιά συμπεριφέρεται διαφορετικά σε σχέση με τις υπόλοιπες γενιές. Εκεί πέρα δεν υπάρχει κυριαρχούσα θέση της ΝΔ. Τέλος, ελαφρά πτωτική πορεία δείχνουν τα tweets και για το ΚΙΝΑΛ.»

Μικρά κόμματα δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν ακόμη από την εφαρμογή στο twitter. «Υπάρχουν λίγα tweets και όσο πιο λίγα υπάρχουν τόσο πιο αναξιόπιστα είναι τα νούμερα. Για αυτό και δενμπορούμε να αναφερθούμε σε πολύ μικρά κόμματα» εξηγεί ο κ. Πήτας. Τα αποτελέσματα από την ανάλυση των tweets μπορούν να αξιοποιηθούν από τα πολιτικά κόμματα. Για παράδειγμα σε αυτό το ενεργό κομμάτι δηλ. των πολιτών της ηλικίας 15-35 που υστερεί ένα κόμμα θα μπορούσε να επικεντρωθεί για να δει το μπορεί να κάνει για να ανέβει η απήχησή τους, γιατί αυτή η γενιά επηρεάζει και τους υπόλοιπους μετά».

Αγκάθι οι ψεύτικοι λογαριασμοί και τα τρολς 

Αγκάθι για την νέα εφαρμογή αποτελούν και οι ψεύτικοι λογαριασμοί και τα τρολς. «Προς το παρόν δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους ψεύτικους λογαριασμούς. Δεν μας δημιουργούν πρόβλημα αυτή τη στιγμή αλλά είναι κάτι το οποίο θα θέλαμε να το μελετήσουμε γιατί μας ενδιαφέρει η αντικειμενικότητα της πλατφόρμας». H έρευνα και ανάπτυξη του Πολιτικού Βαρόμετρου έχει πραγματοποιηθεί από την ερευνητική ομάδας Υπολογιστικής Πολιτικής (τμήματα του AIIA.CVML) του Εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών (AIIA Lab) του Τμήματος Πληροφορικής, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.