Οι εκλογές σε Κύπρο, Τουρκία και Ελλάδα και ο παράγοντας Κιλιτσντάρογλου

Η σπάνια συγκυρία των τριών εκλογικών διαδικασιών σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, είναι πιθανό να δημιουργήσει ένα νέο σκηνικό στο τρίγωνο Αθήνας, Άγκυρας, Λευκωσίας.

Η πρόσφατη επίσκεψη του νέου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, στην Αθήνα πιστοποίησε τη νέα πολιτική της Λευκωσίας σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες επίτευξης λύσης στο Κυπριακό. Ο κ. Χριστοδουλίδης κατέστησε σαφές σε όλους τους τόνους ότι επιδίωξή του είναι η ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις προσπάθειες επανέναρξης του διαλόγου. Τόσο κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, όσο και σε αυτές με τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων, ο κ. Χριστοδουλίδης εξέφρασε την πεποίθηση ότι μια ενεργότερη συμμετοχή των Βρυξελλών είναι ικανή να ξεμπλοκάρει τη διαδικασία για το Κυπριακό. Στο διάλογο, μάλιστα, που είχε μπροστά στις κάμερες με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, υπογράμμισε ότι η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην τελευταία διαδικασία διαπραγματεύσεων λειτούργησε ευεργετικά –τόσο στη Διεθνή Διάσκεψη του Κρανς Μοντανά όσο και πριν– καθώς έγινε για πρώτη φορά εφικτή η σύγκλιση των δύο πλευρών σε μια σειρά από ζητήματα.

Εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό θέλει η Λευκωσία

Ο Κύπριος Πρόεδρος παρουσιάζεται πρόθυμος να εντάξει το Κυπριακό σε ένα «πάρε-δώσε» της Τουρκίας με την ΕΕ, το οποίο αφορά μια σειρά από ζητήματα, όπως η τελωνειακή ένωση και η χορήγηση βίζας σε Τούρκους πολίτες.  Μάλιστα, ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα διεξαχθεί στις 23-24 Μαρτίου, ο κ. Χριστοδουλίδης αναμένεται να συζητήσει τη συγκεκριμένη πρόταση τόσο με τον Σαρλ Μισέλ, όσο και με ξένους ηγέτες. Θα ζητήσει, παράλληλα, από τις Βρυξέλλες να διορίσουν ειδικό απεσταλμένο για το Κυπριακό, επισημαίνοντας ότι πρέπει να είναι πρόσωπο με αναγνωρισμένο κύρος στο διεθνές πολιτικό στερέωμα.

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Χριστοδουλίδης γνωρίζει καλά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η πρότασή του. Πρώτον, αυτή τη στιγμή το Κυπριακό δεν είναι ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων των Βρυξελλών. Όλο το διπλωματικό κεφάλαιο της ΕΕ ασχολείται με την αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής στην Ρωσία. Επιπλέον, οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις δεν μοιάζουν ευοίωνες, με τους Ευρωπαίους να είναι πιθανόν να κληθούν να μπουν σύντομα σε νέο γύρο συζητήσεων σχετικά με την οικονομική πολιτική των κρατών-μελών. Παράλληλα, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι Βρυξέλλες επιθυμούν να εμπλακούν ενεργά σε μια διαδικασία διαπραγματεύσεων που, όπως έχει αποδειχθεί  στο παρελθόν, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα καταλήξει σε επιτυχία. Η πρόθεση του κ. Χριστοδουλίδη, πάντως, είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά να είναι έτοιμη για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων αμέσως μετά τις τουρκικές εκλογές της 14ης Μάϊου.

Ο παράγοντας Κιλιτσντάρογλου αλλάζει τα δεδομένα

Αν και οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις δείχνουν σταθερό προβάδισμα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση τους επόμενους δύο μήνες. Αν ο επικεφαλής των Κεμαλιστών καταφέρει να αναρριχηθεί στην εξουσία, το γεωπολιτικό σκηνικό θα αλλάξει άρδην. Ο Κιλιτσντάρογλου αναμένεται να κάνει άμεση φιλοδυτική στροφή. Αυτό πιθανότατα θα συνεπάγεται εντυπωσιακές και άμεσες κινήσεις. Όπως επισημαίνουν αναλυτές και γνώστες της τουρκικής πολιτικής σκηνής, μια από τις πρώτες κινήσεις του ενδέχεται να είναι η άρση του βέτο για ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, είναι πιθανόν να «κλείσει» το μάτι στις Βρυξέλλες, με κινήσεις που θα αφορούν τόσο τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα στο εσωτερικό της Τουρκίας, όσο και τις σχέσεις του τουρκικού κράτους με τους Κούρδους.

Μια τέτοια στροφή είναι πολύ πιθανό να ενεργοποιήσει φιλικά αντανακλαστικά κυρίως από τις ΗΠΑ, οι οποίες θα δουν μια χώρα που σήμερα παρουσιάζεται ως προνομιακός συνομιλητής της Μόσχας και του Πούτιν να κινείται προς τη Δύση. Με δεδομένη, μάλιστα, την «ψυχροπολεμική» διάθεση που κυριαρχεί στην Ουάσιγκτον, μια τέτοια αλλαγή πολιτικής στην Άγκυρα δεν θα μείνει αναξιοποίητη. «Και F-16 και F-35 και F-50 θα πουλήσουν οι ΗΠΑ στην Τουρκία σε μια τέτοια περίπτωση», λέει στο ethnos.gr πηγή με άριστη γνώση των διπλωματικών διεργασιών. Παράλληλα, ο Κιλιτσντάρογλου είναι πολύ πιθανόν να ενεργοποιήσει τους διαύλους επικοινωνίας με τις Βρυξέλλες, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει προϋποθέσεις για εξελίξεις σε μια σειρά από ζητήματα, περιλαμβανομένων των ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού.

Με παραμονή του Ερντογάν στην εξουσία, Αθήνα και Λευκωσία ξέρουν λίγο ή πολύ τι έχουν να αντιμετωπίσουν. Μια αλλαγή, όμως, στην Άγκυρα είναι πολύ πιθανόν να θέσει τις δύο πρωτεύουσες ενώπιον νέων πραγματικοτήτων. Ίσως, μάλιστα, χρειαστεί να ληφθούν αποφάσεις που έχουν να κάνουν τόσο με το Κυπριακό, όσο και με τα ελληνοτουρκικά και κυρίως την προσφυγή Ελλάδας και Τουρκίας στη Χάγη. Ωστόσο, το γεγονός ότι η Ελλάδα μπαίνει σε εκλογική διαδικασία διπλής αναμέτρησης θα επιφέρει μια ρευστότητα στο πολιτικό σκηνικό της χώρας που ενδεχομένως δεν θα επιτρέψει τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για εθνικά θέματα, το αμέσως επόμενο διάστημα.