«Ο Μακάριος γλίτωσε επειδή δεν είχε κυκλωθεί το Προεδρικό»

Τον µύθο που ήθελε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να γλιτώνει τη ζωή του κατά τη διάρκεια της δολοφονικής επίθεσης εναντίον του από τη χούντα των Αθηνών επειδή αφέθηκε επίτηδες αφύλακτη µια δίοδο πίσω από το γραφείο του, ώστε να µπορέσει να δραπετεύσει, έρχονται να καταρρίψουν τα νέα πρακτικά του Φακέλου τη Κύπρου που έδωσε χθες στη δηµοσιότητα η Βουλή των Ελλήνων.

Σε αυτά υπάρχουν εκατοντάδες νέες σελίδες µε απόρρητες µέχρι σήµερα καταθέσεις µαρτύρων που εµπλέκονταν τόσο στο πραξικόπηµα κατά του Αρχιεπισκόπου της Μεγαλονήσου το πρωινό της 15ης Ιουλίου 1974 όσο και στην επταετή δράση των δικτατόρων της Αθήνας. Μία από αυτές είναι και του Γεωργίου Κούρτη, που υπηρέτησε στη µονάδα πληροφοριών της ΚΥΠ στην Κύπρο, από τις 10/08/1972 έως και τις 14/08/1974 (αποστρατεύτηκε το 1982 µε τον βαθµό του ταξίαρχου).

Τον ήθελαν νεκρό

Στην κατάθεση που έδωσε τον Σεπτέµβριο του 1986 στην αρµόδια κοινοβουλευτική επιτροπή αποκαλύπτει ότι ο Μακάριος κατάφερε να σωθεί γιατί πολύ απλά δεν είχε ολοκληρωθεί η κύκλωση του Προεδρικού Μεγάρου της Κύπρου από τις δυνάµεις της Εθνικής Φρουράς, της ΕΛ∆ΥΚ (Ελληνικής Δύναµης Κύπρου) και της ΕΟΚΑ Β’, που υπάκουαν στις εντολές του αρχιπραξικοπηµατία των Αθηνών, ταξίαρχου ∆ηµήτριου Ιωαννίδη, ο οποίος ήθελε τον Αρχιεπίσκοπο νεκρό! Πριν φτάσει στην περιγραφή της απόπειρας δολοφονίας, ο Κούρτης µιλάει µε τα χειρότερα λόγια στην κατάθεσή του για τον Μακάριο. ∆ηλώνει ότι ήταν «ένας αρχοµανής, φιλόδοξος, τα ξέρετε αυτά υποθέτω όλοι σας, και δεν διστάζω να πω ότι µπορεί να ήθελε στο βάθος να ενώσει την Ελλάδα µε την Κύπρο, για να γίνει Πρόεδρος της Ελληνικής ∆ηµοκρατίας!

Ηταν πραγµατικός άρχων στο νησί και όλοι εξηρτώντο απ’ αυτόν». Σύµφωνα µε τον ίδιο, λίγες µέρες πριν γίνει το πραξικόπηµα, «µας ήρθε ένα σήµα από την ΚΥΠ που έλεγε πως είναι πιθανό ένα πραξικόπηµα κατά του Μακάριου». Το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 ο Κύπριος Πρόεδρος είχε δεχθεί κάποιους Αιγύπτιους νεολαίους. «Ηταν 8.15 περίπου και κατά τις 8.45 βγήκε έξω στα σκαλιά του Μεγάρου να φωτογραφηθεί» καταθέτει ο Κούρτης. Τότε άρχισαν να πέφτουν οι ριπές των αυτόµατων όπλων. Ο Αρχιεπίσκοπος αντελήφθη αµέσως πως κάτι συµβαίνει, µπήκε µέσα, βεβαιώθηκε ότι γίνεται πραξικόπηµα και παίρνει ένα τµήµα της προσωπικής του φρουράς και βγαίνει πίσω στη δυτική πλευρά, όπου προφανώς υπήρχε ελεύθερη διάβαση, βρήκε ένα αυτοκίνητο, απ’ ό,τι έµαθα της ειρηνευτικής δύναµης, και από το Τρόοδος πήγε στην Πάφο. Μεγάλη διαδροµή. Εν συνεχεία έµαθα ότι από εκεί µ’ ένα ελικόπτερο της βάσεως του Ακρωτηρίου πήγε στη Μάλτα και από κει στο Λονδίνο».

Πρόεδρος (Χρίστος Μπασαγιάννης): Αν µου επιτρέπετε µια διακοπή, έφυγε από µια δίοδο, µια έξοδο αφύλακτη;

Μάρτυς: Ναι.

Πρόεδρος: Την άφησαν επίτηδες αφύλακτη για να φύγει ή συνέπεσε να µην έχει ολοκληρωθεί η κύκλωση του Προεδρικού Μεγάρου;

Μάρτυς: Αυτό φυσικά δεν µπορώ να το ξέρω. Υποθέτω όµως το δεύτερο.

Πρόεδρος: Είχατε ακούσει ποτέ µέχρι σήµερα τον ισχυρισµό ότι αυτή η δίοδος αφέθη ελευθέρα επίτηδες για να διαφύγει;

Μάρτυς: Αυτό το έχω ακούσει, αλλά δεν το πιστεύω. Το έχω ακούσει εδώ στην Ελλάδα, όχι στην Κύπρο. [...] Δεν πιστεύω ότι η δίοδος αφέθη επί τούτω ελεύθερη. Περισσότερο πιστεύω ότι ήταν τυχαίο γεγονός. ∆ηλαδή δεν είχε ολοκληρωθεί η ενέργεια και αυτό φαίνεται και από τα µετέπειτα γεγονότα.

«Πολύ παλικάρι ο Πανταζής»

Ο µάρτυρας εκθειάζει στην κατάθεσή του και τη γενναία αντίσταση του πιστού φρουρού του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τον οποίο και παραδέχεται για τον τρόπο που έδωσε τη µάχη του. Οπως τονίζει χαρακτηριστικά: «Το Προεδρικό Μέγαρο το υποστήριζε ισχυρή δύναµη επικουρικού, µια Αστυνοµία που είχε φτιάξει ο Μακάριος πολύ δυναµική, πολύ πιστή σε αυτόν, πάνοπλη, µε επικεφαλής έναν ταγµατάρχη Πανταζή, πολύ παλικάρι, ο οποίος προέβαλε τόση αντίσταση που στο τέλος αναγκάστηκαν οι πραξικοπηµατίες, όπως πληροφορήθηκα, να χρησιµοποιήσουν µια µοίρα πυροβολικού για να προσβάλουν το Μέγαρο και άρµατα. Και έγινε στάχτη [...]

Και ο Πανταζής δεν θα παρεδίδετο εάν δεν εχρησιµοποιήτο το εξής τέχνασµα: Λίγη ώρα πριν, είχε καταληφθεί το ραδιοφωνικό ίδρυµα της Κύπρου και εκεί ανακοίνωσαν οι πραξικοπηµατίες ότι ο Μακάριος είναι νεκρός. Αυτό το πίστεψε ο Πανταζής και θεώρησε ότι είναι µαταιοπονία πλέον να αµύνεται και παρεδόθη. Και όχι µόνο αυτό, αλλά αφού παρεδόθη, τον πήραν και τον έβαλαν στο ραδιοφωνικό ίδρυµα της Κύπρου και έλεγε διαγγέλµατα ότι “αγωνιστές, συνάδελφοι, παραδοθείτε, δεν υπάρχουν πλέον λόγοι να αµύνεσθε”».