Ανάλυση: Ποιος θα μας υπερασπιστεί απέναντι σε τυχόν τουρκικές «εισβολές»;

Εξωτερική πολιτική με ψευδαισθήσεις δεν γίνεται. Ας πούμε, λοιπόν, τα πράγματα με το όνομά τους, πέρα από ψηφοθηρικούς τακτικισμούς (προσανατολισμένους στο εσωτερικό), εμμονικούς μεγαλοϊδεατισμούς (που κινδυνεύουν να γυρίσουν μπούμερανγκ) και εντυπώσεις μειονεξίας ή υπεραξίας (που θολώνουν την κρίση).

Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν πια στην Ελλάδα σημαντικά αναβαθμισμένο στρατηγικό ρόλο - αυτό είναι σαφές - αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα πάρουν αναφανδόν το μέρος μας ενάντια στην Τουρκία στην περίπτωση ενός νέου θερμού επεισοδίου.

Η ιστορική εμπειρία, από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και μετά, έχει να επιδείξει μόνο εμπάργκο (προσανατολισμένα μάλιστα όχι μόνο προς την Τουρκία αλλά και προς την Κυπριακή Δημοκρατία), ίσες αποστάσεις και κινήσεις πυροσβεστικές («no ships, no troops, no flags»), στην σκιά των οποίων όμως έχει παγιωθεί ένα καθεστώς γκρίζων τουρκικών αμφισβητήσεων από το Αιγαίο έως και τα νερά της Κύπρου.

Ένα καθεστώς γκρίζο απέναντι στο οποίο η ελληνική αποτρεπτική ισχύς υψώνει αναχώματα, τα οποία όμως χάνουν… ισχύ όσο απομακρύνονται από το Αιγαίο προς το Καστελόριζο και τα δυτικά της Κύπρου (ειδικά χωρίς εκείνες τις νέες φρεγάτες για τις οποίες γίνεται τόσο πολύς ντόρος).

Το ερώτημα είναι απλό: Ποιοι θα υπερασπιστούν την Ελλάδα και την Κύπρο απέναντι σε επαπειλούμενες νέες τουρκικές «εισβολές»; Και πως;

Τα δεδομένα στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τη Γαλλία έχουν επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, θα αντιτείνουν πολλοί αφήνοντας να εννοηθεί ότι η στάση της Δύσης απέναντι στην Άγκυρα πλέον είναι και θα συνεχίσει να είναι πιο σκληρή από ό,τι στο παρελθόν.

Δεκτό, πλην όμως Ελλάδα και Τουρκία παραμένουν αμφότερες μέλη του ΝΑΤΟ, όπερ σημαίνει ότι μια ενδεχόμενη μεταξύ τους σύγκρουση δεν υπόκειται σε κανένα Άρθρο 5. Και αν ο Ερντογάν προχωρήσει τελικώς σε απόπειρες γεωτρήσεων ή επιθετικές κινήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ το προσεχές διάστημα, τότε τι θα κάνει η Δύση; Στην περίπτωση της ιταλικής ΕΝΙ τον Φεβρουάριο του 2018 δεν έκανε απολύτως τίποτα.

Οι Αμερικανοί (ExxonMobil) και οι Γάλλοι (TOTAL) δεν είναι Ιταλοί, θα αντιτείνουν πολλοί αφήνοντας να εννοηθεί ότι Αμερικανοί και Γάλλοι θα αντιδράσουν εάν προκληθούν, σε αντίθεση με τους Ιταλούς που απλώς τα μάζεψαν και έφυγαν. Δεκτό, πλην όμως οι Αμερικανοί συνεχίζουν, προς το παρόν, να κρατούν ανοιχτά παραθυράκια (ακόμη και ενεργειακά) προς την πλευρά της Τουρκίας.

Στις επίσημες ανακοινώσεις του, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υποστηρίζει ότι οι ενεργειακοί πόροι της Κύπρου «θα πρέπει να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης», ενώ πίσω στη Λευκωσία ήδη διαμορφώνεται ένα ταμείο υδρογονανθράκων προς μελλοντική χρήση και αξιοποίηση.

Δρώντες προσκείμενοι στις αμερικανικές θέσεις (Atlantic Council) συνεχίζουν να μιλούν για την πιθανότητα ενός αγωγού από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου προς την Τουρκία ή ακόμη και για την πιθανότητα μελλοντικής διασύνδεσης του EastMed με την Τουρκία, πράγμα που έκανε για παράδειγμα ο Χάρης Σαχίνης (μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Atlantic Council) από το βήμα του συνεδρίου «Ελληνική Ενεργός Πολιτική στον 21^ο αιώνα» που πραγματοποιήθηκε το διήμερο 15-16 Μαρτίου στο υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα.  

Την ίδια ώρα, άλλοι (American Foreign Policy Council) μας υπενθυμίζουν με νόημα ότι οι ΗΠΑ… δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) «που οριοθετεί τα δικαιώματα των κρατών στην αποκλειστική οικονομική τους ζώνη», αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι θα είναι «νομικά δύσκολο για τις ΗΠΑ να πουν στην Τουρκία ότι δεν έχει το δικαίωμα να παρέμβει στην περιοχή», όπως σημειώνει ο Στίβεν Μπλανκ του American Foreign Policy Council σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Και εδώ έρχεται να «κουμπώσει» ακόμη ένα ερώτημα: Υπάρχει περίπτωση στην πράξη η Τουρκία να αποκλειστεί πλήρως από τα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου; Υπάρχει κάποιο κράτος που να επιθυμεί πραγματικά κάτι τέτοιο;

Εάν κρίνουμε, πάντως, από την πρόσφατη συνέντευξη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στο τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Anadolu» (υπό τον τίτλο «Greece rules out Turkey's exclusion in East Med. Energy»), η Ελλάδα δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Και είναι λογικό. Το ζητούμενο, άλλωστε, προς το παρόν για τη Δύση γενικώς (αλλά και για την Ελλάδα και το Ισραήλ ειδικώς) δεν είναι να απομονωθεί πλήρως η Τουρκία, αλλά αντιθέτως, να μην μετατραπεί εκείνη σε ένα νέο «Ιράν» ή «Πακιστάν». Το «ματς» ακόμη δεν έχει κριθεί. Η μπάλα, ωστόσο, βρίσκεται στο γήπεδο του Ερντογάν. Και ο χρόνος μετράει αντίστροφα.