Κρίση στη Μέση Ανατολή: Η πρόταση τεσσάρων σημείων της Αθήνας, η συμφωνία στις Βρυξέλλες και οι υψηλοί τόνοι Ερντογάν

Έκδηλη είναι η ανησυχία για τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή καθώς δεν είναι εύκολο να γίνουν προβλέψεις για την διάρκεια της κρίσης αλλά και το πως θα εξελιχθεί ευρύτερα η κατάσταση. «Υποχρέωση μας είναι να εξασφαλίσουμε να μην επεκταθεί αυτή η σύγκρουση, έτσι ώστε να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και να επηρεάσει τη Μέση Ανατολή» σημείωσε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.

Μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες οι ηγέτες των 27 κρατών συμφώνησαν σε ένα κοινό κείμενο συμπερασμάτων. Σε αυτό μεταξύ άλλων επισημαίνεται πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία της για την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα και καλεί για συνεχή, ταχεία, ασφαλή και απρόσκοπτη ανθρωπιστική πρόσβαση και βοήθεια για να φτάσει σε όσους έχουν ανάγκη μέσω όλων των απαραίτητων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων ανθρωπιστικών διαδρόμων και παύσεων για ανθρωπιστικές ανάγκες». Αυτό που υπογραμμίζεται είναι πως είναι αναγκαίο να αποφευχθεί η περιφερειακή κλιμάκωση, ενώ επισημαίνεται πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να συμβάλει στην αναβίωση μιας πολιτικής διαδικασίας στη βάση της λύσης των δύο κρατών.

Χθες στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στη θέση της Ελλάδας - που συνοψίζεται σε τέσσερα κεντρικά σημεία - αναφέρθηκε κατά την άφιξη του στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο πρωθυπουργός. Ειδικότερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης:

• Πρώτον σημείωσε πως το Ισραήλ έχει το δικαίωμα στη νόμιμη αυτοάμυνα, πάντα σύμφωνα με το Διεθνές και το Ανθρωπιστικό Δίκαιο.
• Δεύτερον αναφέρθηκε στη Γάζα και στην ανάγκη να ανοίξουν ανθρωπιστικοί διάδρομοι και, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο, να υπάρξει και μία «ανθρωπιστική παύση», έτσι ώστε να μπορέσουν οι άμαχοι να προστατευθούν και να φτάσουν οι απαραίτητες προμήθειες.
• Τρίτον υπογράμμισε πως υποχρέωσή μας είναι να εξασφαλίσουμε να μην επεκταθεί αυτή η σύγκρουση, έτσι ώστε να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και να επηρεάσει τη Μέση Ανατολή.
• Τέταρτον τόνισε πως η Ελλάδα παραμένει σταθερά προσηλωμένη σε μία λύση δύο κρατών για να αντιμετωπιστεί το παλαιστινιακό πρόβλημα. «Μόνο, τελικά, μία πολιτική λύση θα μπορέσει να δημιουργήσει συνθήκες μακροπρόθεσμης ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ποια είναι η θέση της Αθήνας

Στην Αθήνα ανησυχούν για την έκβαση της κρίσης στη Μέση Ανατολή αλλά και για τις επιπτώσεις που αυτή μπορεί να έχει σε τομείς, όπως η οικονομία και το μεταναστευτικό. Μια σειρά κινήσεων έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα, με την κυβέρνηση να εστιάζει στο ρόλο που διαδραματίζει η χώρα ως παράγοντας σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.

Το προηγούμενο Σάββατο ο πρωθυπουργός συμμετείχε στη Σύνοδο Ειρήνης στο Κάιρο, ενώ τη Δευτέρα επισκέφθηκε το Ισραήλ. Ωστόσο το γεγονός πως δεν είχε υπάρξει συνομιλία με την Παλαιστινιακή Αρχή είχε προκαλέσει κριτική από την αντιπολίτευση.

Η επικοινωνία με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής πραγματοποιήθηκε χθες και ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη σταθερής ροής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα. Επίσης επανέλαβε το μήνυμα που απηύθυνε και στη Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη στο Κάιρο για την καταδίκη των τρομοκρατικών επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου και τη θέση της Ελλάδας ότι η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση και δεν εκπροσωπεί τον Παλαιστινιακό λαό.

Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι ο μόνος νόμιμος εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού είναι η Παλαιστινιακή Αρχή. Τόνισε ακόμα τη διαχρονική στήριξη της Ελλάδας στη λύση δύο κρατών και υπογράμμισε ότι μόνο μια πολιτική λύση σε αυτή τη βάση μπορεί να εγγυηθεί την ειρήνη ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους και τη σταθερότητα στην περιοχή.

Πως κινείται ο Τούρκος πρόεδρος

Από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανεβάζει όλο και περισσότερο τους τόνους απέναντι στη Δύση, θέλοντας να μιλήσει στο εσωτερικό του κοινό αλλά και στο μουσουλμανικό κόσμο. Μάλιστα κατηγόρησε την Δύση για αδράνεια, ενώ αναφέρθηκε σε «μουσουλμανικό αίμα που ρέει». Και δεν είναι μόνο αυτό αλλά και οι πρόσφατες δηλώσεις του για την Χαμάς έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στη Δύση.

O Τούρκος πρόεδρος αρχικά επεχείρησε να παίξει ένα ρόλο μεσολαβητή (για παράδειγμα για το θέμα των ομήρων), ωστόσο τις τελευταίες ημέρες στρέφεται σε μια ρητορική έντασης. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανατρέπονται οι κινήσεις που είχαν γίνει τους προηγούμενους μήνες για προσέγγιση με το Ισραήλ και φυσικά μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα δεν μπορεί να προχωρήσουν τα ενεργειακά σχέδια της Άγκυρας.

Με αυτά τα δεδομένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και πως θα κινηθεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αν και δείχνει να επιθυμεί την διατήρηση των ήρεμων νερών. Οι συνομιλίες που έγιναν αυτό το μήνα - με έμφαση στη λεγόμενη θετική ατζέντα - ήταν σε καλό κλίμα, οι δύο χώρες βρίσκουν σημεία επαφής στο μεταναστευτικό, ενώ το Δεκέμβριο θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας.