Πώς κλείδωσαν στο Μαξίμου οι αποφάσεις για την επιστολική ψήφο: Oι συσκέψεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και τα επόμενα βήματα

Ένα μέτρο έκπληξη -την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου για όποιον το επιθυμεί εντός και εκτός Ελλάδος- ανακοίνωσε στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Το μέτρο θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές του Ιουνίου και με βάση το χρονοδιάγραμμα το σχετικό νομοσχέδιο θα ψηφιστεί στην αρχή του νέου έτους.

Να σημειωθεί πως η κυβέρνηση είχε καταφέρει να κρατήσει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας τη σχετική συζήτηση και δεν είχαν υπάρξει διαρροές από τις συσκέψεις που έγιναν. Το θέμα γνώριζε μόνο ένας στενός πυρήνας των συνεργατών του πρωθυπουργού στο Μαξίμου και η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών και όλο το προηγούμενο διάστημα έγινε αθόρυβα η σχετική προετοιμασία.

Ανάλογες συζητήσεις για την επιστολική ψήφο είχαν γίνει και στο παρελθόν στην κυβέρνηση, ωστόσο, κρίθηκε πως τώρα είναι το κατάλληλο timing. Σε αυτό μπορεί να έπαιξε ρόλο και η αυξημένη αποχή στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, κυρίως στο δεύτερο γύρο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε προβληματισμό για το ενδεχόμενο ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων να μην δείξει ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Με την προωθούμενη ρύθμιση ηλικιωμένοι, όσοι εργάζονται (π.χ. νέοι που έχουν πάει σε τουριστικούς προορισμούς για τη σεζόν) και άλλες ομάδες ψηφοφόρων που δεν είναι εύκολο να φτάσουν μέχρι τις κάλπες θα έχουν την δυνατότητα της επιστολικής ψήφου.

Κρίσιμο είναι πως με το νέο σύστημα αναμένεται να έχουν περισσότεροι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό την δυνατότητα να ψηφίσουν. Υπενθυμίζεται πως την προηγούμενη τετραετία δόθηκε υπό προϋποθέσεις στους απόδημους η δυνατότητα να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους αλλά ήταν εξαιρετικά μικρή η συμμετοχή. Το γεγονός πως τα εκλογικά τμήματα δεν ήταν για ένα μεγάλο μέρος των αποδήμων κοντά στην κατοικία φαίνεται πως έπαιξε αρνητικό ρόλο. Να επισημανθεί εδώ πως το νέο σύστημα στις ευρωεκλογές θα υπάρχει μόνο επιστολική ψήφος, άρα δεν θα στηθούν εκλογικά τμήματα εκτός Ελλάδας.

Ένας ακόμα λόγος που το Μαξίμου αποφάσισε να «τρέξει» την συγκεκριμένη ρύθμιση είναι πως το επόμενο διάστημα στόχος είναι να δοθεί έμφαση σε μια μεταρρυθμιστική ατζέντα. Με καθαρή εντολή από τις πρόσφατες κάλπες και με μεγάλη διαφορά - σε όλες τις δημοσκοπήσεις -από τα κόμματα της αντιπολίτευσης στο κυβερνών κόμμα θέλουν να αξιοποιήσουν το momentum για να περάσουν μια σειρά από αλλαγές. Είναι χαρακτηριστικό πως μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο για την επιστολική ψήφο ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε πως πρόκειται για μία «ιστορική τομή», που αποτελεί μία «γενναία θεσμική μεταρρύθμιση».

Τι θα γίνει με τις εθνικές εκλογές

Αυτό που έχει γίνει γνωστό είναι πως η επιστολική ψήφος θα εφαρμοστεί αρχικά στις ευρωεκλογές και σε περιπτώσεις δημοψηφισμάτων. Ωστόσο, η εφαρμογή του μέτρου στις ευρωεκλογές του Ιουνίου θα αποτελέσει και μία «πρόβα» για επιστολική ψήφο και στις εθνικές εκλογές. Σε περίπτωση που όλα προχωρήσουν κανονικά θα ανοίξει η συζήτηση για την εφαρμογή ανάλογης ρύθμισης στις κάλπες το 2027 και θα αναζητηθούν ευρύτερες συναινέσεις.

Είναι χαρακτηριστικό πως μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο για την επιστολική ψήφο ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε πως «όσο πιο δυνατή ακούγεται η φωνή της κοινωνίας, τόσο πιο υπεύθυνη πρέπει να γίνεται και η επιλογή της κάθε ηγεσίας, ενισχύοντας τη δημοκρατική έκφραση η οποία απομονώνει αδιέξοδες ακραίες συμπεριφορές, αλλά κάνοντας και το πρώτο βήμα ώστε το νέο αυτό δικαίωμα να ισχύσει και στις επόμενες εθνικές εκλογές».

Με σταυρό προτίμησης οι ευρωεκλογές

Διατηρείται ο σταυρός προτίμησης στις ευρωεκλογές, καθώς εδώ και καιρό έχει εγκαταλειφθεί από την κυβέρνηση οποιαδήποτε σκέψη για επιστροφή στη λίστα. Το επιχείρημα που προβάλλεται είναι πως θα πρέπει οι πολίτες να επιλέξουν τους ευρωβουλευτές και όχι ο αρχηγός της κάθε παράταξης. Βέβαια, υπάρχει και ένας ακόμα λόγος: οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές θα …τρέξουν περισσότερο όταν υπάρχει σταυρός προτίμησης, γεγονός που αυξάνει και τα ποσοστά συσπείρωσης των κομμάτων.

Παράλληλα, εγκαταλείφθηκαν οι σκέψεις να δημιουργηθούν χωριστές περιφέρειες στις ευρωεκλογές και θα διατηρηθεί το ισχύον σύστημα. Βέβαια, αυτό έχει το μειονέκτημα πως οι πολίτες επιλέγουν κυρίως αναγνωρίσιμα πρόσωπα, ενώ δυσκολεύονται να εκλεγούν υποψήφιοι που έχουν την ικανότητα για την ευρωβουλή αλλά δεν είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό. Ωστόσο, τελικά επικράτησε η άποψη πως είναι καλύτερα να μην υπάρξουν αλλαγές στο θέμα αυτό και το βάρος τώρα θα δοθεί στην επιλογή των κατάλληλων προσώπων.