Η χρονιά που έφυγε ο Τσίπρας και ήρθε ο Κασσελάκης: Ο ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρετά το ιστορικό 2023 και υποδέχεται το δίσεκτο 2024

Απόψε το βράδυ στην Κουμουνδούρου θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά ποιος θα κάνει… ποδαρικό. Σε κάθε περίπτωση ας αποφύγουν να το κάνει όποιος το έκανε πέρυσι. Το 2023 που αποχαιρετάμε σε μερικές ώρες ήταν ένα έτος ορόσημο για τον ΣΥΡΙΖΑ, μια χρονιά που πολλοί θα θέλουν να ξεχάσουν, ας είμαστε όμως ειλικρινείς, κανείς δεν θα ξεχάσει.

Το έτος που θα γινόταν “η χρονιά της αλλαγής”

“Η χρονιά που ανατέλλει όμως μπορεί πράγματι να είναι μια χρονιά ελπίδας, γιατί θα είναι η πρώτη χρονιά της αλλαγής”, έλεγε πέρυσι μια μέρα σαν σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας στο πρωτοχρονιάτικο του μήνυμα. Αν συζητούσε κανείς με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές του 2023 θα αντιλαμβανόταν πως η πεποίθηση των περισσοτέρων, σε πείσμα των δημοσκοπικών αποτελεσμάτων, ήταν ότι στις επερχόμενες εκλογές του Μαΐου θα έφερναν την πολιτική αλλαγή με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και την συγκρότηση προοδευτικής κυβέρνησης με την αξιοποίηση του “όπλου” της απλής αναλογικής. Υπήρχαν όμως κι εκείνοι που κρατούσαν μια πιο επιφυλακτική τάση και οι οποίοι ιδιωτικώς εξέφραζαν φόβους για το ύψος του πήχη, χωρίς να ξεφεύγουν από την γενικότερη ατμόσφαιρα μιας δεδομένης αποδοκιμασίας των πολιτικών της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη η οποία δεν θα μπορούσε παρά να εκφραστεί με θετική ψήφο στον ΣΥΡΙΖΑ.

Η παρολίγον διαγραφή Πολάκη

Οι πρώτοι μήνες του 2023 κύλησαν σε προεκλογικούς ρυθμούς για την αξιωματική αντιπολίτευση χωρίς να λείψουν οι εντάσεις. Πιο χαρακτηριστική στιγμή η κρίση με πρωταγωνιστή τον Παύλο Πολάκη με αφορμη την κατάρτιση του ψηφοδελτίου των Χανίων. Ο Αλέξης Τσίπρας μάλιστα εισηγήθηκε την διαγραφή του βουλευτή Χανίων ο οποίος είχε δηλώσει πως δεν θα κατέβαινε υποψήφιος εαν δεν έμπαινε στο ψηφοδέλτιο ένας έτερος Χανιώτης, ο Μιχάλης Χαιρετάκης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΠΓ που συνεδρίασε με αντικείμενο την διαγραφή Πολάκη, στελέχη της Ομπρέλας και ο ίδιος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είχαν ταχθεί κατά της διαγραφής προτείνοντας την αναστολή ιδιότητας ή την αποπομπή από τα ψηφοδέλτια Η εθνική τραγωδία, το τρομερό δυστύχημα των Τεμπών έβαλε στον “πάγο” τις προεκλογικές δραστηριότητες και ως εκ τούτου σε δεύτερη και σε τρίτη μοίρα τις εντάσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Η πολιτική αντιπαράθεση περιστράφηκε για περισσότερο από ένα μήνα σχεδόν αποκλειστικά γύρω από το έγκλημα στα Τέμπη, για τις ευθύνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη, του υπουργού υποδομών Καραμανλή, τις διαχρονικές ευθύνες της Πολιτείας για την κατάσταση στο σιδηροδρομικό δίκτυο και την ασφάλεια.

Η προοδευτική διακυβέρνηση έμεινε στα χαρτιά

Στην τελική ευθεία για τις εκλογές του Μαΐου ο ΣΥΡΙΖΑ επέμεινε στην γραμμή της προοδευτικής διακυβέρνησης χωρίς να μπορεί να δώσει πειστική απάντηση στο “πως και με ποιους θα συγκροτήσετε κυβέρνηση”, την ώρα που το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης που σε κάθε ευκαιρία απέρριπταν το κάλεσμα του Αλέξη Τσίπρα. Με μια καμπάνια βασισμένη στον “βούρκο” και στο “σκοτάδι” της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να επικοινωνήσει τις προτάσεις και το δικό του σχέδιο για την χώρα. Σε συνδυασμό με μια σειρά φάλτσων στο παρα πέντε της κάλπης με highlight την δηλωση Κατρούγκαλου που τον οδήγησε εκτός ψηφοδελτίου, δυο μόλις μέρες πριν τις εκλογές. Το βράδυ της Κυριακής 21 Μαΐου ήρθε το πρώτο σοκ. Όχι μόνο δεν δικαιώθηκε η ενθουσιώδης αισιοδοξία εντός και πέριξ της Κουμουνδούρου για την πολύφερνη προοδευτική πολιτική αλλαγή αλλά η Ν.Δ. όχι μόνο δεν αποδοκιμάστηκε αλλά κέρδισε με 21 μονάδες διαφορά τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος από το 31,5% του 2019 βρέθηκε στο 20%. Πρωτοφανές στην σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας η αντιπολίτευση να αποδοκιμάζεται και να τιμωρείται στις κάλπες σε τέτοιο βαθμό.

Η εκλογική συντριβή και η παραίτηση Τσίπρα για να περάσει “το νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ”

Το βράδυ της Κυριακής 21 Μαΐου έμελλε να λειτουργήσει ως καταλύτης για το τέλος ενός κύκλου που άνοιξε το 2012. Η ΝΔ παρά την μεγάλη ψαλίδα δεν πέτυχε την αυτοδυναμία λόγω της απλής αναλογικής. Έτσι οδηγηθήκαμε σε δεύτερες εκλογές στις 25 Ιουνίου. Ο ένας μήνας ανάμεσα στις δύο κάλπες κύλησε βασανιστικά για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ήττα ήταν προδιαγεγραμμένη, το ζητούμενο ήταν ο περιορισμός της. Η απογοήτευση, η ηττοπάθεια και η αμηχανία ήταν έκδηλες τόσο δημόσια όσο και πίσω από κλειστές πόρτες. Η ιστορία θα γράψει τι συνέβη εκείνες τις ημέρες,τι είπε ο Αλέξης Τσίπρας συνομιλητές του, τι κράτησε για τον εαυτό του. Το βέβαιο είναι ότι η επόμενη μέρα είχε έρθει και ο ίδιος άρχισε να την προετοιμάζει. Το σίγουρο είναι ότι ο πρώην πρωθυπουργός είχε λάβει τις αποφάσεις του πριν την δεύτερη κάλπη. Εκεί η ζημιά δεν περιορίστηκε. Η ΝΔ διατήρησε το 41% και ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε 18%. Τέσσερις μέρες μετά, Πέμπτη 29 Ιουνίου, οι συντάκτες ΣΥΡΙΖΑ ενημερώνονται να μεταβούν στο Ζάππειο Μέγαρο. Ο Αλέξης Τσίπρας φεύγει από την Κουμουνδούρου και φτάνει στο Ζάππειο. “Είναι ορισμένες στιγμές που καλείσαι να πάρεις κρίσιμες αποφάσεις. Που καλείσαι να σταθείς απέναντι στην Ιστορία. Απέναντι σε όσους πορευτήκατε μαζί, απέναντι σε όσους σε πίστεψαν και στήριξαν προσδοκίες σε σένα. Απέναντι στον εαυτό σου. Αλλά και απέναντι σε όσους πολέμησες και σε πολέμησαν”. Έτσι ξεκίνησε την δήλωση του που κατέληγε στην απόφαση του να “παραμερίσω για να περάσει το νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ”. Έπειτα από 15 χρόνια, από τον Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ του 4%, στην κυβέρνηση της Πρώτης Φοράς Αριστερα το 2015 στην εκλογική συντριβή του 2023, ο Αλέξης Τσίπρας δεν βρίσκεται πια στο τιμόνι του κόμματος το οποίο στην ουσία ίδρυσε και οδήγησε από τα χαμηλά ποσοστά στην διακυβέρνηση της χώρας στην πιο κρίσιμη σύγχρονη ιστορική στιγμή της. Ένα σοκ που μέχρι και σήμερα ταλανίζει τον ΣΥΡΙΖΑ.

«Με λένε Στέφανο και θα κερδίσω τον Μητσοτάκη»

Οι εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη της νέας ηγεσίας ορίστηκαν για τις 17 Σεπτεμβρίου. Υποψήφιοι οι Έφη Αχτσιόγλου, που θεωρείτο το φαβορί, ο Νίκος Παππάς, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο Στέφανος Τζουμάκας. Τελευταία, ανακοινώθηκε μια υποψηφιότητα που προκάλεσε έκπληξη. “Είμαι ο Στέφανος και μπορώ να κερδίσω τον Μητσοτάκη”. Με αυτές τις λέξεις κλειδιά ενάς νέος ομογενής από το Τέξας, με βιογραφικό που περιλάμβανε σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, θητεία στην Goldman Sachs, ιδιοκτήτη επιχειρήσεων γύρω από τη ναυτιλία και μεγάλη περιουσία. Ήταν ο Στέφανος Κασσελάκης, 34χρονος επιχειρηματίας που βρέθηκε ως υποψήφιος της ομογένειας στην ένατη μη εκλόγιμη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ. Βρέθηκε στην Ελλάδα για διακοπές και για να “τρέξει” στις ευρωεκλογές, έγινε viral για την απάντηση του σε ομοφοβικό σχόλιο υποψηφίου της Ελληνικής Λύσης, “δεν είναι άποψη μου, είναι η ζωή μου” είχε πει. Το σχέδιο του ήταν μετά τις ευρωεκλογές να επιστρέψει στις ΗΠΑ και στην καριέρα του στο επιχειρείν. Τα πράγματα ήρθαν όμως αλλιώς. Βρέθηκε υποψήφιος πρόεδρος, με καμπάνια βασισμένη κατεξοχήν στα Social Media τα οποία χειρίστηκε υποδειγματικά και κατάφερε αυτό που θα περίμεναν λιγότεροι απ’όσους “έβλεπαν” τις 20 μονάδες διαφορά στις εθνικές εκλογές. Για όλη την προεκλογική περίοδο των εσωκομματικών εκλογών επικράτησε πανζουρλισμός γύρω από τον νέο από την Αμερική. Πολλοί είδαν έναν νέο Αλέξη Τσίπρα, άλλοι είδαν ένα φρέσκο πρόσωπο που θα αναζωογονήσει ένα γερασμένο κόμμα, άλλοι είδαν έναν σταρ. Και πράγματι, τα ΜΜΕ τον αντιμετώπισαν σαν ροκ σταρ, με δημοσιογράφους και τηλεοπτικά συνεργεία να ακολουθούν τον ίδιο και τον σύντροφο του κατά πόδας. Στον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 24 Σεπτεμβρίου ο Στέφανος Κασσελάκης επικράτησε της Έφης Αχτσιόγλου με 56% έναντι 44%. Στον Στέφανο Κασσελάκη πιστώθηκε, σε μεγάλο βαθμό δικαίως, η αναζωογόνηση μιας διαδικασίας που κινδύνευε να γίνει αδιάφορη καθώς 140.000 άνθρωποι πήγαν στις κάλπες.

Προαναγγελθείσα ρήξη

Οι προσδοκίες για μια νέα αρχή και ανατροπή της διαφοράς με τη Ν.Δ. δεν δικαιώθηκαν. Για την ακρίβεια δικαιώθηκαν όσοι θεωρουσαν την εσωκομματική αντιπολίτευση και την γενιά των σαραντάρηδων υπεύθυνους για την εκλογική ήττα και την αποχώρηση Τσίπρα. Ο Στέφανος Κασσελάκης είπε το βράδυ της εκλογής του ότι νίκησε το φως. Οι υποστηρικτές του ζήτησαν από την πρώτη στιγμή σκληρή στάση έναντι όσων θεωρούσαν “υπονομευτές”, Λογική “εκκαθάρισης” εφαρμόστηκε πολύ σύντομα στα μέσα του ΣΥΡΙΖΑ, Αυγή και Κόκκινο. Τα στελέχη της Ομπρέλας και των 6+6 αρνήθηκαν να δεχτούν θέσεις ευθύνης. Η ένταση πυροδοτούταν διαρκώς. Η κριτική στις δηλώσεις, τις θέσεις και στο ίδιο το πρόσωπο του Στέφανου Κασσελάκη υπήρξε σκληρή. Με χαρακτηρισμούς και βαριές αναφορές που σε ορισμένες περιπτώσεις ξέφυγαν από την πολιτική κριτική. Εξίσου σκληρές υπήρξαν και οι τοποθετήσεις, οι διαρροές και οι δηλώσεις από το στρατόπεδο της νέας ηγεσίας με τις εκκλήσεις προς τον πρόεδρο για διαγραφές να πυκνώνουν. Το γυαλί είχε ραγίσει από νωρίς. Έγινε όμως θρύψαλα παραμονή της Κεντρικής Επιτροπής. Στις 10 Νοεμβρίου με ένα διαδικτυακό “διάγγελμα” ο Στέφανος Κασσελάκης προανήγγειλε δημοψήφισμα για την διαγραφή των Σκουρλέτη, Φίλη, Βίτσα και Τζουμάκα. Την πρώτη ημέρα μιας επεισοδιακής Κεντρικής Επιτροπής, έπειτα από αντεγκλήσεις και διαφωνίες τα μέλη της Ομπρέλας, των 6+6, η ομάδα Τεμπονέρα, τα μέλη της ΔΗΜΑΡ και άλλοι αποχώρησαν από την διαδικασία με βαριές καταγγελίες. Αυτή ήταν και η τελευταία πράξη της Ομπρέλας στον ΣΥΡΙΖΑ. Με ανακοίνωση τους, η ομάδα υπό τον Ευκλείδη Τσακαλώτο έκανε γνωστή την αποχώρηση της από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δέκα σχεδόν ημέρες αργότερα το ίδιο έπραξε και η ομάδα των 6+6 των Χαρίτση, Αχτσιόγλου, Ηλιόπουλου. Σε αυτό το διάστημα η σύγκρουση συνεχίζε να μαίνεται με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να ρίχνει διαρκώς το γάντι προς οσους σκέφτονταν να αποχωρήσουν, να το πράξουν.

Φινάλε στο 2023 με νέες φωτιές που άναψε το “δάνειο Κασσελάκη”

11 βουλευτές ανεξαρτητοποιήθηκαν συγκροτώντας νέα Κοινοβουλευτική Ομάδα που έμελλε να πάρει τον όνομα “Νέα Αριστερα”. Λίγο πριν το τέλος του 2023 η διάσπαση ήταν πια γεγονός. Στο μεταξύ, η δημοσκοπική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να μην έχει τέλος, καθώς αυτή τη στιγμή μπαίνοντας στο νέο έτος μοιάζει παγιωμένη η τρίτη θέση πίσω από το ΠΑΣΟΚ με ποσοστά κοντά στο 10%. Και πάνω που τα πράγματα έμοιαζαν κάπως να ηρεμούν για τον ΣΥΡΙΖΑ με την διαμόρφωση νέων δομών, ηγετική ομάδα, think tanks κλπ, κι ενώ ο πρόεδρος Κασσελάκης βρίσκεται στις ΗΠΑ για τις γιορτές, η διαρροή για την απόφαση του να δανείσει 230.000 ευρώ στο κόμμα έφερε νέα αναταραχή στο εσωτερικό, πολλά ερωτήματα εκτός. Εταιρία του Κασσελάκη, δανείζει τα μέσα του κόμματος που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα οικονομικής επιβίωσης, είναι η επίσημη απάντηση κύκλων της ηγεσίας. Τα ερωτήματα σε σχέση με τη νομιμότητα και το πόθεν των χρημάτων θα απαντηθούν λογικά το επόμενο διάστημα. Η οικονομική δυσπραγία με την κατά 3 εκατομμύρια λιγότερη χρηματοδότηση είναι μια συνθήκη δεδομένη για τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια χρονιά με πολλές απαιτήσεις όπως το συνέδριο, τα περιφερειακά συνέδρια και οι ευρωεκλογές. Μια εκλογική αναμέτρηση που θα είναι καθοριστική για το μέλλον του κόμματος, πιθανότατα για το πολιτικό μέλλον του ίδιου του Στέφανου Κασσελάκη και σίγουρα για την ανασύνθεση του ευρύτερου προοδευτικού και αριστερού χώρου στην Ελλάδα. Οι πιο προληπτικοί πάντως στην Κουμουνδούρου, σημειώνουν οτι το 2024 είναι δίσεκτο έτος, ξορκίζοντας την παράδοση που θέλει τα δίσεκτα έτη να φέρνουν κακή τύχη.