Ο Ερντογάν βγάζει από το κάδρο των ελληνοτουρκικών το Κυπριακό - Η αντίδραση Αθήνας και Λευκωσίας

Τα ήρεμα νερά των ελληνοτουρκικών σχέσεων τάραξε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επανήλθε -μετά από ένα διάλειμμα- στην εμπρηστική ρητορική του, λέγοντας αυτή τη φορά με εμπρηστικές δηλώσεις για τα γεγονότα του 1974 στην Κύπρο και την παράνομη τουρκική εισβολή στο νησί. 

Πρόκειται για δήλωση που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στην Αθήνα και τη Λευκωσία και έρχεται μάλιστα λίγο καιρό πριν το προγραμματισμένο ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στη χώρα, τον Μάιο.

«Πριν από μισό αιώνα, οι Τουρκοκύπριοι επέστρεψαν από το χείλος της γενοκτονίας. Στην Ειρηνευτική Επιχείρηση του 1974, 498 στρατιώτες μας από όλες τις γωνιές της χώρας μας, συμπεριλαμβανομένων αξιωματικών, υπαξιωματικών και οπλιτών, μαρτύρησαν. Παρ' όλες τις πιέσεις, αν δεν υπήρχε η παρέμβαση της Τουρκίας, δεν θα υπήρχε σήμερα ούτε η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, ούτε οι Τουρκοκύπριοι. Στην πραγματικότητα, ίσως αν είχε δοθεί περισσότερο βάρος προς το νότο, δεν θα υπήρχε πια νότος και βορράς και η Κύπρος θα ήταν εντελώς δική μας», υποστήριξε ο Τούρκος πρόεδρος, ξεσηκώνοντας θύελλα.

Γιατί τώρα;

Ο Ερντογάν έξυσε τις πληγές της Κύπρου σε μια περίοδο που δεν είναι τυχαία. Σύμφωνα με την ανταποκρίτρια του ethnos.gr στην Τουρκία, Μαρία Ζαχαράκη,  οι δημοτικές εκλογές και ο φόβος μη χάσει την Κωνσταντινούπολη πιέζουν πολύ τον Τούρκο πρόεδρο και έτσι σηκώνει τους εθνικιστικούς τόνους, κατηγορώντας τους κεμαλιστές καθώς ο αντίπαλός του, ο Εκρέμ Ιμάμογλου προέρχεται από το κεμαλικό κόμμα. Όπως είχε δηλώσει και ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης στο OPEN: «Εάν καταφέρει ο Ιμάμογλου και επικρατήσει, πολλοί θεωρούν πως θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Τουρκίας το 2028. (Ο Ερντογάν) θέλει να του κόψει τον δρόμο. Η συμμαχία του Ιμάμογλου έχει διασπαστεί και εκεί έρχεται τώρα ο Ερντογάν, όπως έχει κάνει κατ΄ επανάληψη, την τελευταία δεκαετία, να προσεταιριστεί τις ψήφους των πιο ακραίων εθνικιστών».

Η δήλωση του αυτή υπενθυμίζει επίσης ότι το Κυπριακό είναι ένα διαφορετικό ζήτημα για την Τουρκία, ξεχωριστό από την ελληνο-τουρκική προσέγγιση και πως εκεί δεν χωρά καμία υποχώρηση από την Άγκυρα. Ο Ερντογάν λοιπόν σκληραίνει την στάση του, θεωρώντας ότι η ελληνική αντίδραση θα είναι ίσως χλιαρή για να μην χαλάσει το κλίμα.

Πώς σχολιάζει η Αθήνα τις προκλήσεις του Ερντογάν

Η απάντηση στον Τούρκο πρόεδρο δόθηκε μέσω διπλωματικών πηγών που ανέφεραν πως: «Οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου σχετικά με την παράνομη εισβολή στην Κύπρο το 1974 συνιστούν πρόδηλη στρέβλωση της ιστορικής αλήθειας και προσβολή στην μνήμη των θυμάτων. Πολλώ δε μάλλον όταν γίνονται σε χρόνο κατά τον οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την επανεκκίνηση των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

Στην Αθήνα περιμένουμε να δουν πώς θα κινηθεί το επόμενο διάστημα ο Τούρκος πρόεδρος, που τον τελευταίο χρόνο με μια σειρά κινήσεων δείχνει πως επιθυμεί να διατηρηθούν ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας (π.χ. Διακήρυξη των Αθηνών).  Αναλυτές εκτιμούν άλλωστε  πως ο κ. Ερντογάν δεν θέλει να εγκαταλείψει το τραπέζι του διαλόγου αφού συνεχίζει την προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων του με τη Δύση.

Όπως έγραψε νωρίτερα και η Κατερίνα Κοκκαλιάρη στο ethnos.gr, στην κυβέρνηση δεν έχουν βέβαια αυταπάτες και γνωρίζουν πως η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν μπορεί να επετεύχθη από τη μία στιγμή στην άλλη.

Ωστόσο, στόχος είναι οι όποιες διαφωνίες υπάρχουν να μην παράγουν εντάσεις, ενώ με σαφήνεια έχουν τεθεί και οι  κόκκινες γραμμές της χώρας. Ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη συνέντευξη του  αναφέρθηκε στο μεγάλο αγκάθι, που δεν είναι άλλο από την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και σημείωσε «αλλά και να μην το λύσουμε αυτό το θέμα, 40 χρόνια δεν έχουμε μπορέσει να το λύσουμε, μπορούμε τουλάχιστον να συμφωνήσουμε πολιτισμένα ότι διαφωνούμε...».

 Έντονη η αντίδραση της Λευκωσίας

Έντονη ήταν η αντίδραση της Λευκωσίας στις δηλώσεις για την Κύπρο με τον εκπρόσωπο της κυπριακής κυβέρνησης, Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη να τις χαρακτηρίζει ως καταδικαστέες, απαράδεκτες και προκλητικές σημειώνοντας ότι εδώ και 50 χρόνια η Κύπρος, πλήρες μέλος της ΕΕ, βρίσκεται υπό παράνομη κατοχή μετά την βάρβαρη εισβολή του '74.

«Το απαράδεκτο των λεγόμενων και η χρονική συγκυρία που επιλέγηκε από τον Πρόεδρο Ερντογάν καταδεικνύουν την έλλειψη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο, το ευρωπαϊκό κεκτημένο, προς τα ψηφίσματα του ΣΑ των ΗΕ, αλλά και προς τον ίδιο τον ΓΓ, η προσωπική απεσταλμένη του οποίου βρισκόταν πριν λίγα 24ωρα στην χώρα μας, με αποστολή τη δημιουργία προϋποθέσεων για επανέναρξη των συνομιλιών εντός του συμφωνημένου πλαισίου».

Ο Τούρκος πρόεδρος, είπε ο κ. Λετυμπιώτης μετά την συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, επιλέγει να στέλνει μήνυμα διχασμού έμπρακτα παραβιάζοντας και αγνοώντας τα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ.

«Οι απαράδεκτες δηλώσεις Ερντογάν αποδεικνύουν για άλλη μια φορά το αυτονόητο: δεν χωρούν αναχρονιστικές εγγυήσεις σε ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό κράτος. Δεν νοείται κανένα κράτος να είναι έρμαιο των ορέξεων και των επεκτατικών διαθέσεων ξένων κρατών. Αυτό επιβάλλει το διεθνές δίκαιο. Αυτό επιτάσσει η δικαιοσύνη και η λογική».

Ως Κυπριακή Δημοκρατία, προσέθεσε, «θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε το σύνολο των δυνάμεών μας στην προσπάθεια επανέναρξης των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έχουν διακοπεί με στόχο την οριστική επίλυση του κυπριακού προβλήματος, στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, πλήρως ευθυγραμμισμένοι και συνεπείς με τα ψηφίσματα του ΣΑ των ΗΕ. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη και αυτή είναι η ύψιστη εθνική μας προτεραιότητα».