Πέτρος Κόκκαλης: «Προτεραιότητά η κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών»

«Για απουσία δικαίου» και «συγκάλυψη» έκανε λόγο στη συζήτηση που διοργάνωσε το κόμμα «Κόσμος», ο ευρωβουλευτής και Γραμματέας του, Πέτρος Κόκκαλης. Η συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στην ΕΣΗΕΑ είχε θέμα την ποινική ευθύνη υπουργών, με την συμμετοχή τριών έγκριτων συνταγματολόγων.

«Η αναθεώρηση του Άρθρου 86 αποτελεί για εμάς το ελάχιστο δείγμα πολιτικής αξιοπρέπειας από το πολιτικό σύστημα»

Ειδικότερα, ο κ. Κόκκαλης είπε στην εισήγησή του: «Η επί της αρχής ορθή πρόβλεψη της ασυλίας πολιτικών για την πολιτική τους δράση, στον απόηχο σωρείας πολιτικών διώξεων στο παρελθόν της χώρας μας κακοποιήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες της δημοκρατικότερης περιόδου από σύστασης του ελληνικού κράτους.

Σε όποια περίπτωση υπήρξε ποινικό ζήτημα για τη δράση ενός υπουργού, οι πολίτες ήταν βέβαιοι πως έπρεπε να περιμένουν τις εκλογές, την αλλαγή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας προκειμένου ο πολιτικός να βρεθεί μπροστά στον φυσικό του δικαστή και να κριθεί. Υπήρξε μία μόνο, καθόλα κραυγαλέα περίπτωση, στα 50 χρόνια δημοκρατικής μεταπολίτευσης.

Η εικόνα συγκάλυψης σε κάθε μεγάλη υπόθεση απαξίωσε το πολιτικό σύστημα και το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών, ενώ σήμερα αποτελεί πλέον απειλή για τη Δημοκρατία, αφού οι πολίτες έχουν βεβαιότητα για την απουσία δικαίου, όποτε εμπλέκεται πολιτικός.

Την ίδια ώρα, ο μέσος πολίτης βιώνει καθημερινά απουσία δικαίου σε ό,τι τον αφορά. Αγωγές τύπου SLAPP για όποιον και όποια τολμήσει να κινηθεί εναντίον ισχυρών, μακρό χρόνο εκδίκασης που κανείς δεν αντέχει οικονομικά αν χρειαστεί να αναζητήσει το δίκιο του, ενώ ο πολίτης κινδυνεύει για μικροποσά, κινδυνεύει το σπίτι του από το νομικό καθεστώς που διέπει πλέον τα κόκκινα δάνεια, κινδυνεύει επιχειρηματικά σε όποια υπόθεση απαιτεί δικαστική λύση. Το αποτέλεσμα; 77% των πολιτών πιστεύουν πως υπάρχει συγκάλυψη και 88% θεωρεί ότι εδώ και 12 μήνες δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος στην απόδοση ευθυνών.

Πολλά πρέπει να αλλάξουν. Σήμερα, προτού αφήσουμε την απουσία δικαίου να τροφοδοτήσει περαιτέρω την απελπισία και έτσι τον κάθε πολιτικό τυχοδιώκτη - ακροδεξιό ή μη - να βρει πάτημα σε αυτό και να ανελιχτεί σε θέσεις εξουσίας πλήττοντας περαιτέρω την Δημοκρατία μας με τη ρητορική του “όλοι ίδιοι είναι”.

Στις 28 Φεβρουαρίου του 2023 είχαμε 57 νεκρούς. Είχαμε έναν υπουργό ο οποίος από τα υπουργικά έδρανα επιτέθηκε λίγες μέρες πριν την σύγκρουση σε όσους έθεσαν ζήτημα ασφαλείας. Είχαμε άλλον υπουργό που είπε πως ορθώς ο πρώτος ψεύδονταν, παρότι τα προβλήματα ήταν γνωστά, γιατί αλλιώς “κανείς δεν θα έμπαινε στα τρένα”. Είχαμε τους εργαζόμενους στα τρένα που υπερβαίνοντας εαυτόν προειδοποιούσαν λέγοντας πως η σύγκρουση ήταν βέβαιη - το μόνο που δεν ήξεραν ήταν το πότε. Και κάποιοι από αυτούς απειλήθηκαν νομικά, από όσους είχαν τη βεβαιότητα πως δεν θα βρεθούν ποτέ ενώπιον της Δικαιοσύνης. Και μόλις προχθές το ΒΗΜΑ της Κυριακής έκανε μια αποκάλυψη που τεκμηρίωνε μια ακόμη πτυχή της μηχανής συγκάλυψης που στήθηκε από την κυβέρνηση λίγες ώρες μετά το τραγικό δυστύχημα και πριν ακόμα ξεκινήσει η περισυλλογή των θυμάτων.

Σήμερα, ο ΚΟΣΜΟΣ, ζητάει την αναθεώρηση του Άρθρου 86 του Συντάγματος και δεσμεύεται πως θα παλέψει με όλες του τις δυνάμεις για την κατάργησή του, καθιστώντας το όρο για κάθε συνεργασία - πολιτική, ή κυβερνητική. Για εμάς, η κατάργηση του Άρθρου 86 καθίσταται από σήμερα η πρώτη προτεραιότητα στο πρόγραμμα και την πολιτική μας δράση.

Η παρουσία της κας Μαρίας Καρυστιανού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδεικνύει τις πληγές μιας χώρας που θεωρείται λειτουργούσα Δημοκρατία, μία χώρα του αναπτυγμένου κόσμου, ουσιαστικά μια χώρα που κάποτε ήταν στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής κανονικότητας. Όσοι την παρακολουθήσαμε ζωντανά στη συγκλονιστική κατάθεση ψυχής της, με σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας και της απόδοσης ευθυνών, δεν μπορούμε να μείνουμε αδρανείς. Είναι η ώρα για τη δική μας έμπρακτη αρωγή στον βαθμό των δυνατοτήτων μας. Η αναθεώρηση του Άρθρου 86 αποτελεί για εμάς το ελάχιστο δείγμα πολιτικής αξιοπρέπειας από το πολιτικό σύστημα».

Το πρόβλημα με το Άρθρο 86

Το άρθρο 86 του Συντάγματος προβλέπει ότι για την άσκηση ποινικής δίωξης των Υπουργών αρμόδια είναι η Βουλή. Όπως έχει αποδείξει η πρόσφατη ελληνική ιστορία η απόφαση της Βουλής για την άσκηση ποινικής δίωξης εξαρτάται από το αν ο εκάστοτε Υπουργός είναι πολιτικός φίλος ή πολιτικός αντίπαλος της εκάστοτε κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Ο «ΚΟΣΜΟΣ» προτείνει με αφορμή το δυστύχημα των Τεμπών και τη συγκέντρωση σχεδόν ενάμιση εκατομμυρίου υπογραφών για την αλλαγή του τρόπου ποινικής δίωξης των Υπουργών, στην επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος να αφαιρεθεί η συγκεκριμένη αρμοδιότητα από τη Βουλή και να ανατεθεί στη δικαστική εξουσία. Επίσης, προτείνει να αναθεωρηθεί η διαδικασία επιλογής της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων προκειμένου να ενισχυθεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

Σημεία εισηγήσεων:

Ξενοφών Κοντιάδης, Συνταγματολόγος, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου: «Να αποσυνδεθεί η ποινική δίωξη πολιτικών προσώπων από τη Βουλή»

Σε λιγότερο από οκτώ μήνες μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Σήμερα θέτουμε στον προαναθεωρητικό διάλογο την πρόταση να αποσυνδεθεί η ποινική δίωξη πολιτικών προσώπων από τη Βουλή και να παραπέμπονται στον φυσικό δικαστή τους. Η κρίση για το αν κάποιος παραβίασε το ποινικό δίκαιο αποτελεί μια αμιγώς νομική κρίση και όχι πολιτικό ζήτημα. Ταυτόχρονα πρέπει να ξεκινήσει ο διάλογος για την αλλαγή του τρόπου επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης από την κυβέρνηση, καθώς και για την αποσύνδεση του πειθαρχικού ελέγχου των δικαστών από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, όπως συστήνει μεταξύ άλλων η πρόσφατη έκθεση GRECO για την Ελλάδα.

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΕΚΠΑ: 

Το τραγικό δυστύχημα/έγκλημα των Τεμπών είναι εξαιρετικά πολυσήμαντο γεγονός, που επιβάλλει όχι μόνο πολιτικό αλλά και συνταγματικό αναστοχασμό, με πρώτη προτεραιότητα την ολοκλήρωση της  αναθεώρησης του άρθρου 86 του Συντάγματος. Η κατάργηση της παραγραφής, που αποφασίσθηκε το 2019, προδήλως δεν αρκεί. Είναι πλέον επιτακτικό να γίνει και το επόμενο βήμα, δηλαδή η πλήρης κατάργηση της ανάμιξης της Βουλής στην άσκηση ποινικής δίωξης κατά υπουργών. Πρέπει να προβλεφθεί, παράλληλα, ως ασφαλιστική δικλείδα, η ειδική δωσιδικία των υπουργών, ώστε η  αρμοδιότητα για την άσκηση ποινικής δίωξης να περιέλθει σε ένα συλλογικό δικαστικό σώμα με μείζονες εγγυήσεις, (όπως, πχ, η Ολομέλεια των Εφετών της Αθήνας), που θα αποκλείουν εξ υπαρχής μη σοβαρές  κατηγορίες.