Δημοσκοπήσεις: Ποιοι και γιατί απαντούν «ΣΥΡΙΖΑ» – Τα αδιέξοδα του ΠΑΣΟΚ στο δρόμο προς την κάλπη

Τα ευρήματα των πρόσφατων δημοσκοπήσεων προκαλούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όχι μόνο στα επιτελεία των προοδευτικών κομμάτων, αλλά και στους ίδιους τους δημοσκόπους.

Το γεγονός πως ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να επανακάμπτει δημοσκοπικά και το ΠΑΣΟΚ να περιορίζει τις δυνάμεις του στα επίπεδα των εθνικών εκλογών, γεννά ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα: Ποιοι λένε ότι θα εμπιστευτούν το κάθε κόμμα; Ποια τα κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά τους;

Ο ΣΥΡΙΖΑ προσεγγίζει κοινά «εκτός των τειχών»

Η συσπείρωση των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή, βρίσκεται σύμφωνα με δημοσκόπους, στην ζώνη πέριξ του 60%, αριθμός που θεωρείται ικανοποιητικός για ένα κόμμα που υπέστη μία διάσπαση ύστερα από σφοδρές αντιπαραθέσεις που συνήθως προκαλούν απογοήτευση. Ωστόσο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις εκτιμήσεις εκλογικού αποτελέσματος δείχνει να συγκεντρώνει ποσοστά περίπου 15%. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να εμπιστεύεται περίπου 4 με 5% των πολιτών του κάθε δείγματος, που στις εθνικές εκλογές δεν τον ψήφισε.

Δημοσκόποι που παρακολουθούν όλες τις τρέχουσες έρευνες θεωρούν ότι αυτές οι 4-5 μονάδες αποτελούνται κατά κύριο λόγο από πολίτες δεν ψήφισαν καν στις τελευταίες εκλογές. Πρόκειται για πολίτες που βρίσκονταν «εκτός των τειχών» ή στην «γκρίζα ζώνη», δηλαδή ένιωθαν ότι δεν εκφράζονται πολιτικά και κοινωνικά από κάποιο κόμμα, αλλά τώρα θεωρούν ότι μπορεί να δοθεί μια ευκαιρία σε ένα άγνωστο μέχρι πρότινος πρόσωπο, που δεν έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν.

Ιδιαίτερη σημασία έχει, όμως, ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά όσων κινούνται εντός αυτής της ομάδας. Οι δημοσκόποι απαντούν πως πρόκειται για ένα ετερογενές σύνολο: Κάποιοι έλκονται από σενάρια -για παράδειγμα- περί πιθανής νοθείας των εκλογών. Άλλοι είναι θρήσκοι. Και άλλοι είναι απλά άτομα νεότερης ηλικίας που δεν ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές.

Κασσελάκης και Βελόπουλος κινούνται στα αχαρτογράφητα νερά

Οι δημοσκόποι αποφεύγουν να πουν με βεβαιότητα ποια θα είναι η τελική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, ακριβώς επειδή είναι δύσκολο να ανιχνευτεί η εκλογική συμπεριφορά των «εκτός των τειχών». Αδυνατούν, κυρίως, να εκτιμήσουν εάν τελικά αυτοί οι πολίτες θα πάνε στην κάλπη στις 9 Ιουνίου ή εάν όσοι δηλώνουν ακόμα αναποφάσιστοι και σκεπτικοί θα κατευθυνθούν τελικά στα εκλογικά κέντρα.

Βασικός λόγος για αυτή την αδυναμία είναι το γεγονός ότι αυτά τα κοινά δύσκολα απαντούν στις δημοσκοπήσεις. «Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά» λένε δημοσκόποι και θεωρούν ότι ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από άλλες ποιοτικές έρευνες και κυρίως από έρευνες με τη μέθοδο των focus groups. Εκεί πολίτες συμμετέχουν σε σχετικά ελεύθερες συζητήσεις σχετικά με την επικαιρότητα, αξιολογούν πρόσωπα και δίνουν ενδείξεις για τις εκλογικές τους κινήσεις.

Σε αρκετές τέτοιες έρευνες δημοσκόποι έχουν διαπιστώσει ότι πολίτες με παραπλήσιες θεωρήσεις, δείχνουν συμπάθεια για δυο «ξένους»: Τον Στέφανο Κασσελάκη και τον Κυριάκο Βελόπουλο. Τα κριτήρια για το ποιόν τελικά επιλέγουν είναι πολλά: Παίζει ρόλο το φύλο, η περιοχή που διαμένουν, οι κοινωνικές αναφορές και το πολιτικό προφίλ του περιγύρου των πολιτών. Για παράδειγμα στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν μεγαλύτερη συμπάθεια οι γυναίκες από την Αθήνα, ενώ στον Κυριάκο Βελόπουλο οι άνδρες από τη Βόρεια Ελλάδα.

«Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κασσελάκης τελευταία έχει εγκαταλείψει τα περί ανοίγματος στο Κέντρο και προβάλλει πολύ τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις ή επενδύει πολιτικά πολύ σε πτυχές της τραγωδίας των Τεμπών. Προφανώς το επιτελείο του “μέτρησε” κοινά που ήταν άσχετα με την Αριστερά και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να τα προσεγγίσει με εντυπωσιακές κινήσεις. Αυτή τη στιγμή του “βγαίνει”» λέει χαρακτηριστικά δημοσκόπος με μακρά εμπειρία. Συμπληρώνει δε, ότι αν ο Στέφανος Κασσελάκης συνεχίσει αυτήν την τακτική με την ίδια αυξανόμενη ένταση τότε πιθανόν να δούμε ακόμα και μετακινήσεις από την ακροδεξιά στον ΣΥΡΙΖΑ.

Η θεσμικότητα δεν «βγαίνει» στο ΠΑΣΟΚ

Την ίδια ώρα, το ΠΑΣΟΚ δημοσκοπικά προσεγγίζει τα ποσοστά των εθνικών εκλογών, ενώ έχει σημειώσει καθοδική πορεία τους τελευταίους μήνες. Στελέχη δίπλα στον Νίκο Ανδρουλάκη διαμηνύουν ότι το ΠΑΣΟΚ θα παλέψει -και τελικά πιθανότατα να πετύχει- να βρεθεί στη δεύτερη θέση. Ωστόσο δημοσκόποι εμφανίζονται σκεπτικοί απέναντι σε αυτό το σενάριο.

Οι λόγοι που προβάλλουν σχετίζονται με δύο ευρήματα: Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τον ΣΥΡΙΖΑ στην μάχη των «κεντρώων», ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι αυτοί είναι αρκετοί για να υπερκαλύψουν την διαφορά μεταξύ τους, που εμφανίζεται αυτή τη στιγμή στις δημοσκοπήσεις. Φαίνεται μάλιστα ότι οι σχετικά «χαμηλές πτήσεις» της Χαριλάου Τρικούπη στις δημοσκοπήσεις, αλλά και η επαμφοτερίζουσα στάση του σε σημαντικά ζητήματα (γάμοι ομόφυλων, ιδιωτικά πανεπιστήμια), προκαλούν απογοήτευση σε ένα τμήμα των ψηφοφόρων του, που μπορεί τελικά να επιλέξουν την αποχή.

Αυτό που είναι όμως πιο ενδιαφέρον από όλα είναι πως δημοσκόποι διακρίνουν πλέον μετακίνηση ψηφοφόρων από το ΠΑΣΟΚ στην Ελληνική Λύση. Βασική αιτία αποτελεί, όπως λένε, η επιλογή της ηγεσίας της Χαριλάου Τρικούπη να αποθεώνει την «θεσμικότητά» του ΠΑΣΟΚ, κάτι που ερμηνεύεται ως ατολμία ή έλλειψη διάθεσης, αλλά και η παραδοσιακή έχθρα του κόμματος με τον ΣΥΡΙΖΑ.