Μητσοτάκης: Προκλητική, παράνομη και ανεπίτρεπτη η στάση της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας

Αυστηρό μήνυμα έστειλε μέσα από ανάρτηση που έκανε το πρωί της Δευτέρας ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την στάση της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, η οποία αναφέρθηκε στη «Βόρεια Μακεδονία», χρησιμοποιώντας τον όρο «Μακεδονία», προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.

Ο πρωθυπουργός έγραψε ειδικότερα:

Η προκλητική επιλογή της νέας Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας να παραβεί το επίσημο κείμενο του όρκου της και να αποκαλέσει τη χώρα της με διαφορετικό όνομα αποτελεί πρωτοβουλία παράνομη και ανεπίτρεπτη. Πράξη, η οποία παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών και το ίδιο το Σύνταγμα του κράτους της. Ναρκοθετώντας, όμως, και το μέλλον του, όπως ήδη δήλωσαν η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Είναι γνωστό ότι, ως αντιπολίτευση, η Νέα Δημοκρατία καταψήφισε τη Συμφωνία του 2019. Προειδοποιώντας, μάλιστα, τότε, για τα προβλήματα που θα δημιουργούσαν οι αστοχίες της. Ως κυβέρνηση, ωστόσο, σεβαστήκαμε την ελληνική υπογραφή σε μία διεθνή συνθήκη, δεσμευτική για τη χώρα. Δυστυχώς, η πρόσφατη εξέλιξη δικαιώνει τη σταθερά επιφυλακτική θέση μας.

Η Ελλάδα απορρίπτει χειρισμούς όπως αυτούς με τους οποίους εγκαινιάζει τη θητεία της η κυρία Σιλιάνοφσκα. Την καλεί να επανέλθει στα νόμιμα καθήκοντά της και στις συμπεριφορές που απορρέουν από τον ρόλο της. Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν θα δεχτούμε παρόμοια ολισθήματα. Και επαναλαμβάνουμε ότι κάθε πρόοδος στις διμερείς σχέσεις, όπως και κάθε βήμα των Σκοπίων προς την Ευρώπη εξαρτώνται από την ειλικρινή τήρηση των συμφωνηθέντων. Από τη σωστή χρήση της συνταγματικής ονομασίας της γειτονικής χώρας. Και, ασφαλώς, από την αποφυγή προκλήσεων.

To χρονικό της σύγκρουσης

Με το… καλημέρα της ορκωμοσία της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα άρχισαν και τα διπλωματικά επεισόδια μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων καθώς η νέα πρόεδρος της χώρας ορκίστηκε σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής και κατά την ορκωμοσία της αποκάλεσε τη χώρα «Μακεδονία» παρά το γεγονός ότι στο κείμενο του όρκου, το οποίο ανάγνωσε ο πρόεδρος της απερχόμενης Βουλής, Γιόβαν Μίτρεσκι καλώντας τη νέα Πρόεδρο να το επαναλάβει, αναφερόταν ως «Βόρεια Μακεδονία».

Η κίνησή της αυτή προκάλεσε την αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών το οποίο τόνισε ότι «η πράξη αυτή παραβιάζει κατάφωρα τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλά και το Συντάγμα της γείτονος χώρας» ενώ πρόσθεσε πωςη περαιτέρω πρόοδος στις διμερείς σχέσεις της με τη Βόρεια Μακεδονία καθώς και η ευρωπαϊκή πορεία της τελευταίας εξαρτώνται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και κυρίως από τη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας.

Νωρίτερα και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έστειλε σαφές μήνυμα προς τη γειτονική χώρα χαρακτηρίζοντας την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενταξιακή πορεία προς την ΕΕ.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ

«Κατά τη σημερινή ορκωμοσία της στη Βουλή και παρά το γεγονός ότι στο επίσημο κείμενο του όρκου που της υπαγορεύθηκε η χώρα αναφερόταν ως «Βόρεια Μακεδονία», η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, κυρία Σιλιάνοφσκα-Ντάβκοβα, επέλεξε να αποκαλέσει τη χώρα της «Μακεδονία».

Η πράξη αυτή παραβιάζει κατάφωρα τη Συμφωνία των Πρεσπών αλλά και το Συντάγμα της γείτονος χώρας, το οποίο έχει εναρμονιστεί με τις διεθνείς της υποχρεώσεις. Η ελληνική κυβέρνηση, παρά τις αντιρρήσεις που είχε εκφράσει ως αντιπολίτευση κατά την κύρωση της συμφωνίας, τη σεβάστηκε ως επικυρωθείσα διεθνή συνθήκη που υπερέχει κάθε άλλης διάταξης νόμου.

Η Ελλάδα, στο πλαίσιο αυτό, δηλώνει κατηγορηματικά ότι η περαιτέρω πρόοδος στις διμερείς σχέσεις της με τη Βόρεια Μακεδονία καθώς και η ευρωπαϊκή πορεία της τελευταίας εξαρτώνται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και κυρίως από τη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας».

Φον ντερ Λάιεν: Απαραίτητη προϋπόθεση η συμφωνία των Πρεσπών για να μπει στην ΕΕ

Αυστηρό και παράλληλα ξεκάθαρο μήνυμα προς τη νέα ηγεσία της Βόρειας Μακεδονίας αποστέλει η πρόεδρος της ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά τις δηλώσεις ορκωμοσίας της προέδου της χώρας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, η οποία  αποκάλεσε τη χώρα ως «Μακεδονία», δημιουργώντας διπλωματικό ζήτημα με την Ελλάδα.

Στην ουσία η πρόεδρος της Κομισιόν καλέι την κυβέρνηση της χώρας αφενώς να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και μα τηρήσεις τις συμφωνίες της, κάνοντας ονομαστική αναφορά σε εκείνη της Συμφωνίας των Πρεσπών. Διαφορετικά δεν θα μπορέσει να συνεχίσει την ενταξιακή της πορεία προς την ΕΕ.

«Προκειμένου η Βόρεια Μακεδονία να συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία της στην ένταξη στην ΕΕ, είναι υψίστης σημασίας η χώρα να συνεχίσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων και τον πλήρη σεβασμό των δεσμευτικών συμφωνιών της, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών», έγραψε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν στο X (πρώην Twitter).

Αποχώρησε η πρέσβης της Ελλάδας

Η πρώτη ελληνική αντίδραση ήρθε από την πρέσβη της Ελλάδας στη Βόρεια Μακεδονία, Σοφία Φιλιππίδου, η οποία είχε προσκληθεί στη συνεδρίαση της Βουλής για την ορκωμοσία της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα. Συγκεκριμένα, μόλις αποκάλεσε η νέα πρόεδρος της χώρα της με τον όρο «Μακεδονία» η κ. Φιλιππίδου αποχώρησε ως ένδειξη διαμαρτυρίας.

Η Συμφωνία των Πρεσπών παραμένει «ανοιχτή»

Η νέα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας θεωρούσε από την προεκλογική περίοδο πως το θέμα με τη Συμφωνία των Πρεσπών παραμένει «ανοιχτό» ενώ η ίδια από την αρχή ξεκαθάρισε πως δεν θα χρησιμοποιεί τη νέα ονομασίας της χώρας, Βόρεια Μακεδονία.

Ακόμα και στο επίσημο πρόγραμμα της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα για τις προεδρικές εκλογές, που παρατίθεται στην ιστοσελίδα του VMRO-DPMNE, οι θέσεις της υποψήφιας του κόμματος αυτού για τη Συμφωνία των Πρεσπών ήταν οι εξής:

«Η Συμφωνία των Πρεσπών, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών τροποποιήσεων, εγκρίθηκε κατά παράβαση του εθνικού δικαίου και συνιστά επίμαχο θέμα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, ιδίως σε σχέση με το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, την αρχή της ισότητας των κρατών, την παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις ενός κυρίαρχου κράτους, ενώ η παρείσφρηση στην ταυτότητα, συνιστά επιπλέον και σοβαρή παραβίαση των συλλογικών και ατομικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών της Μακεδονίας. Τόσο από νομικής όσο και από πολιτικής άποψης εξακολουθώ να θεωρώ ότι το θέμα παραμένει ανοιχτό.

Σεβόμενη την ξεκάθαρα εκπεφρασμένη βούληση των μακεδόνων πολιτών τον Σεπτέμβριο του 1991 (στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της χώρας), καθώς και τον Σεπτέμβριο του 2018 (στο δημοψήφισμα για τη Συμφωνία των Πρεσπών), αλλά και ως πολίτης, στις δημόσιες δηλώσεις μου δεν θα χρησιμοποιώ τον επιθετικό προσδιορισμό βόρεια».

Στα κάγκελα η Αθήνα

Οι «φωτιές» στη γειτονική χώρα άναψαν μετά τη νίκη των εθνικιστών του VMRO που αμφισβητούν τη Συμφωνία των Πρεσπών. Κι αυτό γιατί εξελέγησαν με «σημαία» ότι δεν θα την υλοποιήσουν ειδικά το βασικότερο σημείο της συμφωνίας που αφορά την ονομασία, καθώς θα συνεχίσουν χρησιμοποιούν σκέτο τον όρο «Μακεδονία». Ο πρωθυπουργός της χώρας προειδοποίησε τώρα τη νέα πολιτική ηγεσία της χώρας να μην συνεχίσει αυτή την προεκλογική ρητορική, κυρίως σε ότι αφορά την ονομασία της χώρας, αλλιώς, όπως είπε θα δημιουργηθούν ζητήματα. Στην ουσία κάλεσε το VMRO να σεβαστεί στο ακέραιο τη Συμφωνία των Πρεσπών.