Ελληνοτουρκικά: Η ατζέντα και το παρασκήνιο στο τετ α τετ Μητσοτάκη - Ερντογάν

Τις γέφυρες επικοινωνίας θέλουν να ενισχύσουν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν, που συναντήθηκαν χθες στην Άγκυρα. Το ραντεβού των δύο ηγετών κράτησε περίπου μιάμιση ώρα, ενώ  στις κοινές τους δηλώσεις φάνηκαν τα σημεία σύγκλισης αλλά και τα «αγκάθια».

Κλείστηκαν ήδη τα επόμενα ραντεβού

Ο πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος διαφώνησαν ανοιχτά για την Χαμάς, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε στις αναφορές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την μειονότητα και εξέφρασε  δημοσίως τη δυσαρέσκεια για την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τέμενος. Πάντως παρά τις εστίες διαφωνίας οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν έδειξαν πως θέλουν να παραμείνουμε στο τραπέζι του διαλόγου και μάλιστα έχουν ήδη κλείσει τα επόμενα ραντεβού τους, με στόχο να διατηρηθεί η «νηνεμία» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ειδικότερα οι δύο ηγέτες θα συναντηθούν στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη και πιθανότατα το καλοκαίρι στην Ουάσιγκτον όπου θα βρεθούν για την σύνοδο του ΝΑΤΟ. Επίσης όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές η επόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα περί το τέλος του έτους.

«Και σήμερα δείξαμε ότι δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας» επεσήμανε  ο κ. Μητσοτάκης.  «Μοιράστηκα την πεποίθησή μου ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας που να μην μπορεί να επιλυθεί » σημείωσε από την πλευρά του ο κ. Ερντογάν και επικεντρώθηκε στη θετική ατζέντα.

Σε αυτή την χρονική συγκυρία για να διατηρηθούν τα ήρεμα νερά μεταξυ των δυο χωρών επιχειρείται να τρέξουν τα … εύκολα θέματα, με την πιο βαριά ατζέντα να πηγαίνει για αργότερα. Άλλωστε μέσα σε ένα ρευστό σκηνικό στη γεωπολιτική σκηνή στόχος είναι να μην ανοίξουν νέα μέτωπα και να αποφευχθούν περιττές εντάσεις. 

Από εκεί και πέρα βέβαια οι διαφωνίες παραμένουν σε μια σειρά θεμάτων. Ο πρωθυπουργός απάντησε σε αναφορά του Τούρκου προέδρου στη μουσουλμανική μειονότητας της Θράκης (την οποία ο κ. Ερντογάν επιμένει να αποκαλεί «τουρκική»). Όπως υπογράμμισε  ο Κυριάκος Μητσοτάκης ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη συνθήκη της Λωζάνης. Μάλιστα σημείωσε πως  «θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε και  ο, δυστυχώς, διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία».

Παράλληλα στις δηλώσεις του ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε πως «είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τη στενοχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Κατ' ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου, ώστε να είναι επισκέψιμο από όλους».  Ειδική αναφορά έκανε και στο Κυπριακό επισημαίνοντας; πως «είναι ένα ζήτημα υψίστης σημασίας για εμάς».

Τα θέματα που φέρνουν πιο κοντά τις δυο χώρες

Η οικονομία και το περιβάλλον είναι μερικά από τα θέματα που μπορούν να φέρουν πιο κοντά τις δυο χώρες, ενώ έμφαση δίνεται στην συνεργασία στον τομέα του μεταναστευτικού. Στην κοινή δήλωση αναφέρεται πως οι δύο πλευρές χαιρέτισαν τη σύσταση του Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου «το οποίο θα προωθήσει την επιχειρηματική συνεργασία με βάση συγκεκριμένους και καλά στοχευμένους τομείς, και επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να διπλασιάσουν τον όγκο του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών». Παράλληλα γίνεται αναφορά στη συνεργασία στην διαχείριση καταστροφών και εκτάκτων αναγκών και στην υπογραφή συμφωνίας συνεργασίας στους τομείς της υγείας και των ιατρικών επιστημών.

Η διαφωνία για την Χαμάς

«Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα στα θέματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μια αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφος του» σημείωσε o πρωθυπουργός και προσέθεσε «όμως, συμφωνούμε στο ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας και το αιματοκύλισμα στην περιοχή και να οδηγηθούμε σε μία ανακωχή διαρκείας, να προστατευθούν οι άμαχοι της Γάζας και να απελευθερωθούν οι όμηροι». Συνέχισε λέγοντας πως «συμφωνούμε ότι αυτή την στιγμή θα ήταν κολοσσιαίο λάθος να εκδηλωθεί μία χερσαία επίθεση στη Ράφα» και επεσήμανε πως η  μόνη  βιώσιμη προοπτική είναι η επιστροφή στην πολιτική διαδικασία και η λύση των δύο κρατών.

Από την πλευρά του ο Ρετζέπ Τάγιπ Ερντογάν πήρε εκ νέου το λόγο και είπε ότι διαφωνούν με το χαρακτηρισμό της Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση (μάλιστα ειπε πως περισσότερα  από χίλια μέλη της Χαμάς βρίσκονται υπό θεραπεία στην Τουρκία). Ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε στο θέμα αυτό, αλλά συμφωνούμε στην ανάγκη άμεσης κατάπαυσης του πυρός και πάνω από όλα να προστατευθούν οι άμαχοι Παλαιστίνιοι απάντησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Πάντως η διαφωνία για το  συγκεκριμένο θέμα δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς εδώ και καιρό ο Τούρκος πρόεδρος έχει εκφράσει  τις απόψεις του τις οποίες επανέλαβε και χθες. Να σημειωθεί πως πρόκειται  για μια διαφωνία, που δεν επηρεάζει την ουσία των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Κυβερνητικές πηγές: Σε καλό κλίμα η συνάντηση

Για συνάντηση που έγινε σε καλό κλίμα κάνουν λόγο κυβερνητικές πηγές και προσθέτουν πως οι  δύο ηγέτες αναγνώρισαν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες και είναι σημαντικό ότι παρά τις διαφορές, εστίασαν στα θετικά. Παράλληλα ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Ερντογάν συζήτησαν τις  επόμενες συναντήσεις στη βάση των τριών αξόνων που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντησή τους στο Βίλνιους: δηλαδή πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα, Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Να σημειωθεί πως o πρωθυπουργός έφτασε στην τουρκική πρωτεύουσα χθες το μεσημέρι και στο Προεδρικό μέγαρο τον υποδέχθηκε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τις κάμερες να καταγράφουν την χειραψία τους. Ακολούθησε η συνάντηση όπου έδωσαν επίσης το παρών οι υπουργοί Εξωτερικών και οι διπλωματικοί σύμβουλοι των δυό ηγετών, ενώ ακολούθησε συζήτηση με πιο διευρυμένη σύνθεση. Μετά τις κοινές δηλώσεις – να σημειωθεί πως δεν  έγιναν ερωτήσεις από δημοσιογράφος – υπήρξε δείπνο (στον οποίο ήταν προσκεκλημένος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος).