Politico για ατιμωρησία στην Ελλάδα: Άρθρο για Τέμπη, υποκλοπές και ναυάγιο Πύλου με «υποψίες συγκάλυψης»

‘Άρθρο «κόλαφος» του Politico «καταδικάζει» την ατιμωρησία στηνν Ελλάδα, καταγράφοντας κακώς «κυβερνητικά» κείμενα σε ζητήματα κράτους Δικαίου.

Πιο συγκεκριμένα δημοσίευμα του Politico εστιάζει σε τρεις μεγάλες υποθέσεις οι οποίες «δοκίμασαν τα τελευταία δύο χρόνια την πίστη των πολιτών της χώρας στον θεσμό της Δικαιοσύνης», αλλά και την δημοκρατική «ακεραιότητα» της κυβέρνησης. Δύο από αυτές σχετίζονται με καταστροφές: Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη τον Φεβρουάριο του 2023, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 57 άτομα, το ναυάγιο της Πύλου στα ανοικτά των ακτών της Πελοποννήσου το περασμένο καλοκαίρι που άφησε εκατοντάδες μετανάστες από την Ασία και την Αφρική πνιγούν. Η τρίτη υπόθεση, αφορά στην υπόθεση των υποκλοπών.

Στο δημοσίευμα, παρουσιάζονται αναλυτικά οι τρεις υποθέσεις αλλά και το γιατί είναι σημαντικές ώστε να δημιουργήσουν ερωτηματικά για τη λειτουργεία της δημοκρατίας και των θεσμών στην Ελλάδα.

«Υποψίες για απόπειρα συγκάλυψης»

Η Ελλάδα έχει βιώσει μια σειρά από σκάνδαλα που, αν και όλα είναι πολύ διαφορετικά, συνθέτουν την αίσθηση ότι η δικαιοσύνη καταρρέει και ότι όσοι βρίσκονται στην εξουσία δεν θέλουν να το διορθώσουν. Ή, ακόμη χειρότερα, είναι ένοχοι, αναφέρει συγκεκριμένα το δημοσίευμα. «Υπάρχει η αίσθηση μιας συστηματικής και συντονισμένης προσπάθειας να υποβαθμιστούν ορισμένα περιστατικά», δήλωσε ο Ανδρέας Ποττάκης, ο Συνήγορος του Πολίτη της Ελλάδας, ένας ανεξάρτητος αξιωματούχος που εξετάζει τις κρατικές κακοδιοικήσεις. Αυτό γεννά «υποψίες για απόπειρα συγκάλυψης» και αμέλεια που «θα μπορούσε να αφορά την πολιτική ηγεσία».

Τρεις τεράστιες υποθέσεις δοκίμασαν την πίστη της χώρας στις δικαστικές Αρχές της τα τελευταία δύο χρόνια. Δύο από αυτές σχετίζονται με καταστροφές: Ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα τον Φεβρουάριο του 2023, στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 57 άτομα, και ένα ναυάγιο στα ανοικτά των ακτών της Πελοποννήσου το περασμένο καλοκαίρι που άφησε εκατοντάδες Ασιάτες και Αφρικανούς μετανάστες να πιστεύεται ότι πνίγηκαν. Το άλλο είναι ένα εκτεταμένο σκάνδαλο με λογισμικό κατασκοπείας που έχει εμπλέξει την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Την περασμένη εβδομάδα, ένας εισαγγελέας του ανώτατου δικαστηρίου απάλλαξε τους πολιτικούς, την αστυνομία και τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας από αδικήματα.

«Τα δημόσια πρότυπα έχουν υπονομευθεί»

Από μόνα τους, αυτά μπορεί να μοιάζουν με το είδος των ζητημάτων που μπορεί να έχει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κυβέρνηση.

Αλλά ο χειρισμός τους έχει εγείρει ανησυχητικά ερωτήματα. Κόμματα της αντιπολίτευσης, σύλλογοι θυμάτων και ανεξάρτητοι ερευνητές μιλούν για συγκάλυψη και ισχυρίζονται ότι κρίσιμοι μάρτυρες εμποδίστηκαν, νομικά έγγραφα αγνοήθηκαν και θύματα παραγκωνίστηκαν. Οι κοινοβουλευτικές έρευνες δεν έχουν κάνει τίποτα άλλο από το να θολώνουν τα νερά.

«Δίνοντας μια παραπλανητική εντύπωση μιας καλά λειτουργούσας δημοκρατίας, με τις κοινοβουλευτικές εξεταστικές επιτροπές να μην μπορούν να διεξάγουν αποτελεσματικά το έργο τους, αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα ισοδυναμεί μερικές φορές με άμεση πολιτική ανάμειξη και εξουδετέρωση των μελών των ανεξάρτητων παρατηρητηρίων», δήλωσε ο Vas Panagiotopoulos, ο οποίος καλύπτει την Ελλάδα για τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (RSF), μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που υπερασπίζεται τις ελευθερίες του Τύπου.

Πέρα από τα μεγαλύτερα παραδείγματα, οι Έλληνες αντιλαμβάνονται ότι τα δημόσια πρότυπα έχουν υπονομευθεί, με αποτέλεσμα οι λεκτικές επιθέσεις σε δημοσιογράφους από υψηλόβαθμους πολιτικούς να έχουν γίνει καθημερινότητα, οι ανεξάρτητες αρχές υπονομεύονται, έχουν καταγγελθεί αρκετές απωθήσεις μεταναστών, η αστυνομική βία αυξάνεται και η κοινωνία των πολιτών και ο πλουραλισμός των μέσων ενημέρωσης απειλούνται.

Μόνο το 29% των πολιτών εμπιστεύεται τη Δικαιοσύνη

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του Ινστιτούτου Eteron με αφορμή την 50ή επέτειο από την επιστροφή της Ελλάδας στη δημοκρατία, μόνο το 29% των πολιτών εμπιστεύεται τη δικαιοσύνη της χώρας. Σε συνέντευξή του στο POLITICO, ο κ. Μητσοτάκης υπερασπίστηκε το ρεκόρ της χώρας του. «Πάντα πίστευα ότι πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη», δήλωσε ο πρωθυπουργός. Ακολουθούν τα τρία πιο σημαντικά πρόσφατα περιστατικά και γιατί είναι σημαντικά, όπως τα αποτυπώνει το Politico.

Το σιδηροδρομικό δυστύχημα

Τη νύχτα της 22ας Φεβρουαρίου 2023, μια μετωπική σύγκρουση τρένων σκότωσε 57 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους ήταν φοιτητές. Καθώς η σκόνη έκατσε στην πιο θανατηφόρα σιδηροδρομική καταστροφή στην ελληνική ιστορία, προέκυψαν βαθύτεροι προβληματισμοί σχετικά με τη λειτουργία του κράτους.

«Οι ευθύνες περνούν από την ηγεσία μέχρι τους ανθρώπους που βρίσκονταν στο σημείο», δήλωσε ο Έβαν Βλάχος, ο οποίος έχασε τον 34χρονο αδελφό του, Βάιο. «Ψάχνεις για κάποιον που έκανε σωστά τη δουλειά του, για κάτι που λειτουργούσε - και υπάρχει πλήρης κατάρρευση». Οι επικριτές μιλούν για συγκάλυψη, ιδίως για κακοδιαχείριση σε ανώτατο επίπεδο, και για διαφθορά στους σιδηροδρόμους.

Αυτή η συγκάλυψη παίρνει μερικές φορές κυριολεκτική μορφή: Στο σημείο της συντριβής είχαν συσσωρευτεί πέτρες, εμποδίζοντας τους εμπειρογνώμονες να ερευνήσουν τη σκηνή, καθώς απομακρύνονταν τα διαλυμένα βαγόνια. Αυτό συνέβη ενώ οι οικογένειες των θυμάτων ήλπιζαν ακόμη να βρουν τα λείψανά τους. Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος έδωσε αυτή την εντολή, αν και οι συγγενείς των θυμάτων λένε ότι γνωρίζουν την ταυτότητα του υπουργού και θα καταθέσουν στο δικαστήριο.

Ο Νίκος Πλακιάς, ο οποίος έχασε δύο κόρες στο δυστύχημα, βρήκε κάποια από τα μέλη του σώματός τους οκτώ μήνες αργότερα σε μια ξεχωριστή περιοχή όπου είχαν μετακινηθεί συντρίμμια και μπάζα.

«Βιάστηκαν να αλλάξουν την εικόνα απλά και μόνο για να αλλάξουν την κοινή γνώμη, για να φανεί ότι το θέμα έκλεισε το συντομότερο δυνατό», είπε ο Βλάχος, αποδίδοντας το γεγονός στην προσέγγιση εθνικών εκλογών, προσθέτοντας ότι μια σωστή έρευνα θα έβλεπε τους ειδικούς εκεί για μήνες. Αρκετές από τις λεπτομέρειες που είναι γνωστές σήμερα αποκαλύφθηκαν μόνο μετά από τεράστιες προσπάθειες των οικογενειών με την υποστήριξη ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων.

Ένα κοντέινερ τρένου που έλειπε από το σημείο, για παράδειγμα, βρέθηκε 16 μήνες αργότερα σε ιδιωτικό οικόπεδο. Κανείς δεν έχει παραδεχτεί ότι γνωρίζει πώς κατέληξε εκεί. Συστάθηκε κοινοβουλευτική έρευνα, αλλά αντί να επικεντρωθεί στο δυστύχημα έχει αποσπαστεί από την ιστορία του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος.

Απορρίφθηκε η δικογραφία του Ευρωπαίου εισαγγελέα

Η κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, απέρριψε τη δικογραφία του Ευρωπαίου εισαγγελέα που ζητούσε να ληφθούν μέτρα κατά δύο πρώην υπουργών Μεταφορών. Ο Χρήστος Σπίρτζης, από το ΣΥΡΙΖΑ, ήταν ύποπτος για παράβαση καθήκοντος, ενώ ο Κωνσταντίνος Καραμανλής από τη Νέα Δημοκρατία ήταν ύποπτος για υπεξαίρεση κονδυλίων.

Με βάση την ελληνική νομοθεσία, μόνο το κοινοβούλιο της χώρας μπορεί να διερευνήσει παραπτώματα πρώην υπουργών. Αντίθετα, η εισαγγελία της ΕΕ λέει ότι ο κανόνας αυτός αντιβαίνει στο δίκαιο της ΕΕ και έχει θέσει το ζήτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε απάντηση, ο Μητσοτάκης κατηγόρησε την Ευρωπαία εισαγγελέα Λάουρα Κοβέζι ότι παρεμβαίνει σε μια εν εξελίξει υπόθεση και υπερβαίνει τις εξουσίες της.

Στη συνέντευξή του στο POLITICO, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι η δικαιοσύνη κινήθηκε με γοργούς ρυθμούς στην υπόθεση και ότι η κυβέρνησή του κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να διασφαλίσει τη λήψη αποφάσεων.

«Πέραν αυτού, υπάρχουν και συνταγματικοί περιορισμοί», είπε. «Οπότε βρισκόμαστε στο όριο του τι μας επιτρέπει το σύνταγμά μας να κάνουμε». Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αποκάλυψαν ότι οι συνομιλίες μεταξύ του μηχανοδηγού και του σταθμάρχη από τη νύχτα του ατυχήματος «ενώθηκαν» και προσφέρθηκαν σε φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το ατύχημα οφειλόταν αποκλειστικά σε ανθρώπινο λάθος. Οι οικογένειες έχουν απευθύνει έκκληση σε ευρωπαϊκούς φορείς να ρίξουν φως στην υπόθεση. «Το έγκλημα στα Τέμπη καταδεικνύει με τον χειρότερο τρόπο τη διαφθορά στους σιδηροδρόμους ως μέρος ενός γενικότερου διεφθαρμένου συστήματος», δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Μαρία Καρυστιάνου, επικεφαλής της ένωσης των οικογενειών.

Υποκλοπές

Το σκάνδαλο κατασκοπείας στην Ελλάδα -που ονομάστηκε «Predatorgate» «εξερράγη» το καλοκαίρι του 2022, όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ανακάλυψε παράνομο λογισμικό κατασκοπείας στο τηλέφωνό του σε μια απόπειρα υποκλοπής. Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι και ο ίδιος είχε παρακολουθηθεί από την κρατική υπηρεσία κατασκοπείας. Στη συνέχεια η υπόθεση μετατράπηκε σε ένα εκτεταμένο κατασκοπευτικό θρίλερ, στο οποίο ανακαλύφθηκε το Predator, μια άκρως παρεμβατική μορφή κατασκοπευτικού λογισμικού, σε δεκάδες τηλέφωνα που ανήκαν σε υπουργούς, στρατιωτικούς αρχηγούς, δημοσιογράφους και επιχειρηματίες. Περιελάμβανε επίσης την παράνομη εξαγωγή λογισμικού σε δικτατορικά καθεστώτα. Δύο χρόνια αργότερα, οι δικαστικές αρχές απάλλαξαν όλους τους κρατικούς αξιωματούχους και τις κρατικές υπηρεσίες από τα αδικήματα, σε αυτό που τα κόμματα της αντιπολίτευσης χαρακτήρισαν «ημέρα ντροπής».

Έκθεση αναπληρωτή εισαγγελέα επιβεβαίωσε ότι από τους 116 στόχους κατασκοπευτικού λογισμικού, 28 τηλεφωνικοί αριθμοί βρίσκονταν υπό νόμιμη κρατική παρακολούθηση κατά τη στιγμή της απόπειρας παραβίασης. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε το εύρημα ως «σύμπτωση» και τα αρχεία που περιείχαν το εν λόγω υλικό παρακολούθησης καταστράφηκαν.

«Υπάρχει μεγάλη απογοήτευση σχετικά με τη δικαστική έρευνα, ειδικά όταν συνειδητοποιήσαμε πόσα στοιχεία που αποκάλυψε η δημοσιογραφική έρευνα και αποδείκνυαν τη σύνδεση μεταξύ της υπηρεσίας κατασκοπείας, του πρωθυπουργικού γραφείου και του Predator αγνοήθηκαν», δήλωσε η Ελίζα Τριανταφύλλου, δημοσιογράφος της ερευνητικής ιστοσελίδας Inside Story.

«Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος θα προστατεύσει τελικά τους Έλληνες δημοσιογράφους από ένα κράτος που τους θεωρεί εθνικό κίνδυνο και τους παρακολουθεί με κάθε διαθέσιμη μέθοδο μόνο και μόνο επειδή κάνουν τη δουλειά τους;», διερωτήθηκε. Η Τριανταφύλλου και ο συνάδελφός της Τάσος Ταλόγλου αποκάλυψαν ότι είχαν τεθεί υπό φυσική παρακολούθηση ενώ έκαναν ρεπορτάζ για το σκάνδαλο.

Η βύθιση σκάφους μεταναστών

Τον Ιούνιο του 2023, μια μηχανότρατα από τη Λιβύη ανατράπηκε στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας μεταφέροντας περίπου 750 μετανάστες- 104 διασώθηκαν και 82 πτώματα περισυνελέγησαν. Οι υπόλοιποι θεωρήθηκαν χαμένοι. Ένα χρόνο μετά, διεθνείς οργανισμοί σημειώνουν ότι ο ρόλος των ελληνικών αρχών δεν έχει ακόμη διερευνηθεί σωστά.  Επιζώντες έχουν καταθέσει ότι η ελληνική ακτοφυλακή έδεσε τη μηχανότρατα ενώ ήταν ακόμα όρθια και προσπάθησε να την τραβήξει, με αποτέλεσμα να ταλαντευτεί. Οι αρχές το αρνούνται κατηγορηματικά. Ο επιζών Ahmad Alkimani, 25 ετών, από τη Συρία, δήλωσε ότι στη μηχανότρατα «πέταξαν ένα σχοινί».

«Ένιωσα ένα τράνταγμα», είπε. «Σταμάτησε γρήγορα επειδή έσπασε το σχοινί. Το ξαναδέσανε γρήγορα και με μεγάλη δύναμη άρχισαν να μας τραβάνε και το πλοίο έγειρε προς τα αριστερά. «Ο κόσμος άρχισε να φωνάζει, αλλά συνέχισαν να τραβούν, αυτή τη φορά προς τα δεξιά, μέχρι που ανατράπηκε».

Αξιωματικοί του Λιμενικού Σώματος, συμπεριλαμβανομένου του αντιναυάρχου Γεώργιου Αλεξανδράκη, έχουν κληθεί να καταθέσουν ως ύποπτοι, ανέφερε το POLITICO τον Ιούνιο.

«Με δεδομένη την άρνηση της ελληνικής ακτοφυλακής να διεξάγει εσωτερική έρευνα, η απόφαση για τον Διαμεσολαβητή να διερευνήσει το θέμα δεν ήταν πλέον επιλογή, ήταν καθήκον», δήλωσε ο Διαμεσολαβητής.

Η Frontex, η υπηρεσία ακτοφυλακής της ΕΕ, δήλωσε ότι δεν έλαβε καμία απάντηση από την Ελλάδα αφού προσφέρθηκε να στείλει ένα αεροπλάνο για να παρακολουθήσει την υπερπλήρη μηχανότρατα. Ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων του Frontex Jonas Grimheden συνέστησε την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα.

Οι οικογένειες των θυμάτων και οι επιζώντες προσφεύγουν στη δικαιοσύνη εναντίον οποιουδήποτε στην Ελλάδα θεωρείται υπεύθυνος για το ναυάγιο. «Έχουν εμπλακεί σε μια μακρά νομική διαδικασία, αλλά θέλουν να προχωρήσουν», δήλωσε η Μαρία Παπαμηνά, δικηγόρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, ο ένας από τους τρεις οργανισμούς που παρέχουν νομική βοήθεια στους επιζώντες. «Υποφέρουν από τις ψυχολογικές συνέπειες του ατυχήματος και ταυτόχρονα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να στηρίξουν οικονομικά τις οικογένειες που άφησαν πίσω τους».