Τι περιμένει η Αθήνα από τον ελληνοτουρκικό διάλογο: Το «μικρό καλάθι» και οι κόκκινες γραμμές

Να διατηρηθούν τα ήρεμα νερά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θέλει η Αθήνα, χωρίς ωστόσο να αναμένεται θεαματική αλλαγή στη στάση της Άγκυρας. Κομβική ημερομηνία θεωρείται η 8η Νοεμβρίου, οπότε και θα γίνει η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας και θα φανεί αν η συζήτηση μπορεί να περάσει σε μια πιο βαριά ατζέντα.

Πάντως, οι τελευταίες κινήσεις της τουρκικής πλευράς δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς η γειτονικής χώρα δείχνει πως εμμένει σε ένα αναθεωρητικό αφήγημα. Είναι χαρακτηριστικό πως η Άγκυρα έκανε λόγο για «τουρκική υφαλοκρηπίδα» στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καρπάθου με αφορμή τη συνέχιση των ερευνών του Ο/V AEGAEO για την ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων.

Είχαν προηγηθεί δύο ακόμα Navtex από τις τουρκικές αρχές, για τις έρευνες του ελληνικού σκάφους μεταξύ Χίου και Σάμου και μεταξύ Λέσβου και Χίου. Το γεγονός αυτό είχε προκαλέσει την αντίδραση της Αθήνας και διπλωματικές πηγές σημείωσαν πως το ερευνητικό πλοίο πραγματοποίησε εργασίες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Οι ίδιες πηγές υπογράμμιζαν πως ο ισχυρισμός της Άγκυρας περί τουρκικής υφαλοκρηπίδας απορρίπτεται και τόνιζαν πως η τουρκική Navtex είναι προδήλως αντίθεση με το Διεθνές Δίκαιο.

Από την κυβέρνηση τονίζουν πως δεν πρόκειται να γίνει συζήτηση για θέματα κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αυτό που επισημαίνεται είναι πως η οποιαδήποτε συζήτηση θα αφορά την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδος, θα γίνει μόνον υπό την απόλυτη προϋπόθεση ότι υπάρχει πλήρης σεβασμός του διεθνούς δικαίου και ότι αυτό συνιστά τη μία και μόνη διαφορά, η οποία θα τεθεί στο τραπέζι.

Παράλληλα έμφαση δίνεται και στις κινήσεις που έχουν γίνει για την ενίσχυση του ρόλου της χώρας στη γεωπολιτική άσκηση και την αμυντική θωράκιση της. «Η Ελλάδα σήμερα είναι ισχυρή, και γεωπολιτικά και αμυντικά και οικονομικά. Και έχουμε μία υποχρέωση, με αυτοπεποίθηση και όχι από θέση αδυναμίας, να συνομιλούμε με τους γείτονες μας. Γιατί φαντάζομαι αυτοί οι οποίοι ανησυχούν, αναρωτιέμαι ποια είναι η εναλλακτική» σημείωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Μάλιστα προσέθεσε «προτιμούμε ήρεμα νερά ή ταραγμένα νερά; Προτιμώ ήρεμα νερά. Έχουμε υποχωρήσει, έστω και ελάχιστα, από πάγιες εθνικές θέσεις; Δεν το βλέπω πουθενά. Αλλά το να συζητούμε και να διερευνούμε τη δυνατότητα κυρίως να πείσουμε την Τουρκία ότι ο τουρκικός αναθεωρητισμός δεν μπορεί να οδηγήσει τελικά σε λύση, είναι υποχρέωση μου να το κάνω». Μιλώντας στο ΣΚΑΙ υπογράμμισε ακόμα «κι αν συμφωνήσουμε τελικά ότι διαφωνούμε, ότι δεν μπορούμε να λύσουμε το θέμα της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας γιατί προσερχόμαστε από πολύ διαφορετικές θέσεις, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε στα πρόθυρα του πολέμου με την Τουρκία».

Στόχος οι ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας

Από την κυβέρνηση σε περίπτωση που δεν μπορέσει να προχωρήσει η συζήτηση σε μια πιο βαριά ατζέντα στόχος είναι να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, προκειμένου οι όποιες διαφορές να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις. Υπενθυμίζεται εδώ πως τον Ιανουάριο πρόκειται να πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών.

Επομένως ακόμα και αν δεν γίνουν βήματα προόδου στο διάλογο των δύο χωρών στόχος είναι να συνεχιστούν οι συζητήσεις για τα λεγόμενα εύκολα θέματα. Πρόκειται για θέματα που μπορούν να φέρουν πιο κοντά τις δύο χώρες, όπως η οικονομία, ο τουρισμός, η αντιμετώπιση κλιματικής κρίσης κ.α.

Κρίσιμη θεωρείται η συνεργασία με την Τουρκία και στο μεταναστευτικό. Είναι άλλωστε ένα θέμα που έχει έρθει στο προσκήνιο καθώς ευρωπαϊκά κράτη υιοθετούν μία πιο σκληρή γραμμή, ενώ την ίδια στιγμή οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση των ροών

Κυπριακό

Σε μια εποχή που παρατηρείται κινητικότητα στο Κυπριακό μένει να φανεί αν η τουρκική πλευρά θα επιμείνει και το επόμενο διάστημα στην ίδια ρότα. Στην πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στις σημαντικές συνομιλίες που είχε ο κ. Χριστοδουλίδης στον Λευκό Οίκο.

Ειδικότερα ο πρωθυπουργός επεσήμανε πως «αυτή την ώρα, δεν θέλω να φανώ ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος, μένω ωστόσο σε μία διαπίστωση: ότι από ένα σημείο διεθνούς ακινησίας, η Κύπρος και η επίλυση του Κυπριακού ζητήματος αντιμετωπίζεται τώρα ως μέρος λύσης στην εξίσωση της πιο ευαίσθητης περιοχής στον παγκόσμιο χάρτη κι ότι αυτή η αλλαγή οπτικής μπορεί να μετουσιωθεί, ελπίζω, και σε μία αλλαγή σελίδας».

Υπενθυμίζεται πως την Πέμπτη ο Κύπριος πρόεδρος συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου, «ραντεβού» που έγινε σε ένα κρίσιμο momentum καθώς την Τετάρτη είχε προηγηθεί το τετ α τετ του προέδρου της Κύπρου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.