Ποια είναι τα επόμενα βήματα Μητσοτάκη και Τσίπρα

Άλλοι δρόµοι, κοινοί... πονοκέφαλοι: Κυριάκος Μητσοτάκης και Αλέξης Τσίπρας επιστρέφουν έπειτα από µια βραχύβια ανάπαυλα στην κούρσα, γνωρίζοντας ότι το φετινό φθινόπωρο θα σηµατοδοτήσει κρίσιµες εξελίξεις τόσο για τις προοπτικές της χώρας όσο και για το µέλλον των κοµµάτων τους. Ο πρώτος γύρος της αντιπαράθεσης έληξε σε κλίµα έντασης, µε την κυβέρνηση να φέρνει απέναντί της το σύνολο της αντιπολίτευσης. Αφορµή υπήρξε η αιφνιδιαστική κατάθεση των τροπολογιών Βρούτση για τα εργασιακά, αλλά κοινή είναι η αίσθηση ότι, µε την εξαίρεση ορισµένων θερµών στιγµών, όπως υπήρξε η διαδικασία άρσης της ασυλίας του Παύλου Πολάκη και η συζήτηση που προηγήθηκε της κατάργησης του πανεπιστηµιακού ασύλου, η πόλωση -µε το πρόσωπο που τη γνωρίζουµε- παρέµεινε γενικά στον πάγκο.

Ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωµατικής αντιπολίτευσης είναι απολύτως βέβαιοι ότι το κλίµα της ελεγχόµενης έντασης είναι προσωρινό. Καταστρώνουν λοιπόν τα σχέδιά τους µε την υπόθεση εργασίας ότι οι τόνοι θα ανέβουν και οι αντιπαραθέσεις θα πυκνώσουν. Προετοιµάζονται, έτσι, για την επόµενη µέρα, διερευνώντας τόσο ο ένας τα ισχυρά και τα αδύνατα σηµεία του άλλου όσο και τα περιθώρια συγκρότησης συµµαχιών µε όµορους πολιτικούς χώρους.

Η ατζέντα Μητσοτάκη

Η κεντρική ίσως επιδίωξη του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να διαµορφώσει µε τις κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες που προγραµµατίζονται το κατάλληλο κλίµα, ώστε να θέσει εντός του 2020 και επίσηµα στο τραπέζι το αίτηµα µείωσης του στόχου των πρωτογενών πλεονασµάτων. Το περιβάλλον του πρωθυπουργού θεωρεί ότι -µετά κόπων πιθανώς και δηµοσιονοµικών βασάνων- ο στόχος του 3,5% για φέτος είναι διασφαλισµένος, το µείγµα ωστόσο που θα έπειθε τους δανειστές να ξαναδούν την υπόθεση των πλεονασµάτων προϋποθέτει τη συνδροµή των αγορών και τη διαµόρφωση ενός άλλου επενδυτικού κλίµατος. Σε αυτό το πλαίσιο κρίσιµη θεωρείται η κατάθεση του νέου αναπτυξιακού νόµου, ο οποίος αναµένεται να έρθει σύντοµα στη Βουλή.

Η εξίσωση που καλούνται πάντως να λύσουν το Μέγαρο Μαξίµου και το οικονοµικό επιτελείο αφορά το δεύτερο πακέτο φοροελαφρύνσεων που «χρωστά» η κυβέρνηση και το οποίο θα «κλειδώσει», µόνο εφόσον διαπιστωθεί το ακριβές εύρος του δηµοσιονοµικού χώρου. Ο έγκαιρος προσδιορισµός του, ωστόσο, και η διασπορά του σε πλατύτερα στρώµατα θεωρούνται κινήσεις αναγκαίες, ώστε και το προεκλογικό αφήγηµα των «λιγότερων φόρων» να συντηρηθεί και η ρητορική της αντιπολίτευσης περί ενίσχυσης των οικονοµικών ελίτ να ανακοπεί.

Ο πρωθυπουργός, πάντως, µπαίνει στην κούρσα του φθινοπώρου, γνωρίζοντας ότι δεν τρέχει µε αντίπαλο µόνο τον εαυτό του. Η κοινοβουλευτική άνεση που διαθέτει του παρέχει ασφαλώς τη δυνατότητα να νοµοθετεί χωρίς την ανάγκη συνδροµής άλλου κόµµατος, η κοινωνική αποδοχή ωστόσο των κυβερνητικών πολιτικών θα προσδιορίσει σε σηµαντικό βαθµό το συνολικότερο πολιτικό κλίµα. Πολλοί αναµένουν µε ενδιαφέρον, άλλωστε, πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στα πανεπιστήµια µετά την κατάργηση του ασύλου, όπου από διάφορες πλευρές προαναγγέλλεται ένα θερµό κρας τεστ.

Σε κάθε περίπτωση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επιδιώξει να εµπεδώσει την αίσθηση του κύµατος των θεσµικών αλλαγών που προωθεί η κυβέρνησή του και οι οποίες, κατά το αφήγηµα του Μεγάρου Μαξίµου, βάζουν τη χώρα σε νέα τροχιά. Τοµές τέτοιου χαρακτήρα θεωρούνται τόσο η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού, που θα θεσµοθετηθεί αυτοτελώς, όσο και η αλλαγή του εκλογικού νόµου, η οποία ακόµα δεν έχει κριθεί αν θα συνδυαστεί µε ένα συνταγµατικό bypass, ώστε να ισχύσει από την επόµενη και όχι τη µεθεπόµενη εκλογή, όπως προβλέπει το ισχύον Σύνταγµα. Πρωτοβουλίες, ωστόσο, τέτοιου τύπου προϋποθέτουν ευρύτερες συµπτώσεις και συναινετική διάθεση, η οποία δεν διεφάνη ούτε στη διαδικασία για το άσυλο ούτε στην κατάργηση της αιτιολόγησης των απολύσεων, όπου η Ν∆ νοµοθέτησε µονοκοµµατικώ δικαίω.

Το διπλό στοίχημα Τσίπρα 

Στην άλλη πλευρά του λόφου, ο Αλέξης Τσίπρας δουλεύει τη δύσκολη άσκηση µιας διπλής επιδίωξης: ο τέως πρωθυπουργός επιχειρεί να συνδυάσει τη διαµόρφωση ενός νέου αντιπολιτευτικού µοντέλου µε τον προαναγγελθέντα µετασχηµατισµό του κόµµατός του.

Ο τύπος της αντιπολίτευσης που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι δεδοµένο ή αυτονόητο – η δυσκολία µάλιστα του εγχειρήµατος να «κουµπώσει» η προγραµµατική µε τη δυναµική αντιπολίτευση εξηγεί έως έναν βαθµό και το αρχικό µούδιασµα της Κοινοβουλευτικής Οµάδας. Πρόσωπα που διαθέτουν καλή γνώση των προθέσεων του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ επιµένουν ότι «ο Τσίπρας όπως έκανε και στο παρελθόν θα πάρει το παιχνίδι πάνω του» και υπογραµµίζουν ότι «θα κατασκηνώσει στη Βουλή». Στο ερώτηµα, µάλιστα, πώς θα εκφραστούν κοινοβουλευτικά η «ωρίµανση» του ΣΥΡΙΖΑ και η µετατόπισή του προς την πλευρά του προοδευτικού ρεαλισµού, απαντούν ότι η ίδια η ρητορική του τέως πρωθυπουργού, οι τόνοι που ήδη χρησιµοποιεί και τα µέτωπα που επιλέγει, δίνουν το µέτρο της στάσης των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ από το φθινόπωρο και µετά. Κοινή είναι η αίσθηση, πάντως, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν προτίθεται να πάει στις πολιτικές και κοινοβουλευτικές µάχες που έρχονται µε κατεβασµένα χέρια.

Η πρόθεσή του είναι να αναδείξει την «κοινωνική µεροληψία» της Νέας ∆ηµοκρατίας υπέρ των λίγων και εις βάρος των πολλών, να τεκµηριώσει την «επιστροφή σε αντιλήψεις ακραίου κοµµατισµού» και να ταχθεί απέναντι σε επιλογές που θεωρεί ότι θίγουν το δηµοκρατικό κεκτηµένο. Υπό το πρίσµα αυτό, το περιβάλλον του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ µεταδίδει ήδη το µήνυµα ότι κάθε προσπάθεια εργαλειοποίησης του Συντάγµατος θα αντιµετωπιστεί ως casus belli.

Η διεύρυνση

Το µεγάλο στοίχηµα, ωστόσο, για τον Αλέξη Τσίπρα είναι να κάνει πράξη την εξαγγελία της επανίδρυσης του ΣΥΡΙΖΑ και να ανακαλύψει τους δρόµους, ώστε το κόµµα του να λειτουργήσει ως ο κεντρικός πυλώνας του προοδευτικού πόλου. Πρόκειται για µια εξαιρετικά απαιτητική διαδικασία, που αυτονόητο είναι ότι θα συναντήσει σκοπέλους και εµπόδια. Στο «εγχειρίδιο» της διεύρυνσης, άλλωστε, αποµένει να γραφτούν πολλές σηµαντικές σελίδες, όπως αυτή που αφορά την επανασύνδεση του κόµµατος µε κοινωνικές διεργασίες ή την ενεργοποίησή του στον χώρο της νεολαίας, όπου αν και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτος εκλογικά, υπολείπεται απελπιστικά οργανωτικά