Πέντε κινήσεις κλιμάκωσης από την Τουρκία σε Α. Μεσόγειο και Αιγαίο

Δεν είναι μόνο τα λόγια τους που ηχούν προκλητικά: οι αλλεπάλληλες, σχεδόν καθημερινές δηλώσεις των Ερντογάν, Ακάρ, Ντονμέζ κ.ά. που επιμένουν στο ίδιο μοτίβο της παγίωσης των επεκτατικών τουρκικών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Είναι κυρίως οι πράξεις τους που θα έπρεπε να «πυροδοτούν» καμπανάκια κινδύνου, καθώς η Άγκυρα απλώνει «δίχτυα» τετελεσμένων τόσο στα νερά της Μεσογείου όσο και στη νεκρή ζώνη της Κύπρου, χωρίς να συνυπολογίσει κανείς και τις (καθ’ όλα παράνομες βάσει των ψηφισμάτων του ΟΗΕ) τουρκικές μεθοδεύσεις γύρω από το περίκλειστο Βαρώσι στην Αμμόχωστο.

Οι Τούρκοι δεν κρύβονται. Ό,τι κάνουν, είτε το έχουν ξανακάνει στο παρελθόν (με τις τουρκικές εισβολές στη Συρία να ξυπνούν μνήμες από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, και τα σύγχρονα τουρκικά σεισμογραφικά να πλέουν στον «δρόμο» που χάραξαν πριν από δεκαετίες τα Σισμίκ και Χόρα), είτε το έχουν προαναγγείλει.  

Οι ίδιοι έχουν, σε αυτό το πλαίσιο, ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να κάνουν πίσω από τις διεκδικήσεις τους σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, όπως εκείνες ορίζονται πλέον από τα αναγεννημένο στρατηγικό αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» που έρχεται να «απλώσει» τις τουρκικές διεκδικήσεις πάνω σε μια θαλάσσια έκταση 462.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων σε Αιγαίο, Εύξεινο Πόντο και Ανατολική Μεσόγειο, επεκτείνοντας κατά τρόπο πειρατικό τα «σύνορα της τουρκικής καρδιάς» βαθιά μέσα στις υφαλοκρηπίδες των γειτόνων.

Και ποιες είναι αυτές οι διεκδικήσεις; Συνοψίζοντας, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι οι Τούρκοι επιδιώκουν:

• Τον περιορισμό των ελληνικών χωρικών υδάτων στα έξι ναυτικά μίλια
• Τη διαμόρφωση συνθηκών συγκυριαρχίας στο Αιγαίο
• Την επέκταση των τουρκικών θαλασσίων συνόρων-ζωνών (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα) προς την Αίγυπτο αλλά και προς τη Λιβύη
• Την παραμονή των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων στην Κύπρο, με την παράλληλη διατήρηση και των τουρκικών επεμβατικών «δικαιωμάτων» της «εγγυήτριας δύναμης» Τουρκίας στο νησί  
• Την άμεση και ενεργή εμπλοκή της τουρκικής κρατικής πετρελαϊκής TPAO στις ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο
• Την εξαγωγή των ενεργειακών κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη αλλά μόνο μέσω αγωγών που θα περνούν από το έδαφος της Τουρκίας
• Την αναβάθμιση του ψευδοκράτους στη διεθνή σκακιέρα
• Την προώθηση σχεδίων στο Κυπριακό που θα εξυπηρετούν πλήρως τα τουρκικά συμφέροντα, είτε πρόκειται για νέα «σχέδια Β» προς την κατεύθυνση της διχοτόμησης, είτε για μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία που θα είναι όμως κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των τουρκικών διεκδικήσεων
• Και τη δημιουργία μιας υπό τουρκικό έλεγχο «ζώνης ασφαλείας» ενάντια στους Κούρδους εντός των συνόρων της Συρίας

Ενδεικτικό ως προς τις τουρκικές διαθέσεις είναι και το ίδιο το όραμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», στη βάση του οποίου η τουρκική ηγεσία αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα μόνο στα ηπειρωτικά κράτη της Μεσογείου με βάση οριοθέτησης τη μέση γραμμή, περιορίζοντας αντιθέτως τα νησιά στα χωρικά τους ύδατα (των 6 ναυτικών μιλίων για τα ελληνικά νησιά και των 12 ναυτικών μιλίων για την Κύπρο).  

Για να προασπίσουν μάλιστα τα τουρκικά συμφέροντα, όπως εκείνα ορίζονται από τις προαναφερθείσες επιδιώξεις, οι Τούρκοι έχουν σε επίπεδο ηγεσίας ξεκαθαρίσει ότι θα ήταν διατεθειμένοι ακόμη και να αναλάβουν στρατιωτική δράση. Προς επίρρωση μάλιστα της αποφασιστικότητάς τους, εκείνοι επιμένουν να υπενθυμίζουν στη διεθνή κοινότητα ότι έχουν ξανακάνει κάτι ανάλογο: το 1974 στην Κύπρο. Ενδεικτικές των τουρκικών επιθετικών διαθέσεων και οι δηλώσεις (εδώ και εδώ) στις οποίες προχώρησε ο Τούρκος υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ το διήμερο 29-30 Αυγούστου 2019.

Ως ενδεικτικές των επιθετικών τουρκικών διαθέσεων ερμηνεύονται όμως και οι τελευταίες πέντε εξελίξεις:

• Η νέα Navtex (οδηγία προς ναυτιλομένους) που εξέδωσε η Τουρκία το βράδυ της Πέμπτης, μια οδηγία με την οποία κάνει γνωστό ότι το πλωτό γεωτρύπανο Fatih πρόκειται να προχωρήσει σε νέα παράνομη γεώτρηση δυτικά της Κύπρου το διάστημα από τις 4 Σεπτεμβρίου έως την 1^η Νοεμβρίου, συνοδευόμενο από τα πλοία SIEM KORKUT, SIEM ALTAN και SIEM SANCAR. Υπενθυμίζεται ότι το Fatih βρίσκεται στα ανοιχτά της Πάφου ήδη από τις αρχές του περασμένου Μαΐου, επιχειρώντας γεωτρητικές έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ (πλην όμως σε μη οριοθετημένο - μη αδειοδοτημένο σημείο αυτής). Σημειώνεται ότι από τον περασμένο Ιούλιο, και ένα δεύτερο πλωτό γεωτρύπανο, το Yavuz, βρίσκεται στα ανατολικά της Κύπρου, επιχειρώντας γεωτρητικές έρευνες πολύ κοντά στις ακτές της κατεχόμενης Καρπασίας (ακριβώς απέναντι από το Ριζοκάρπασο).
• Το μπαράζ των τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο. 
• Η άφιξη του τουρκικού σεισμογραφικού Ορούτς Ρέις / Oruç Reis (που ξεκίνησε το ταξίδι του από την Κων/πολη και τη θάλασσα του Μαρμαρά) στο λιμάνι της Αττάλειας, με την προοπτική να πραγματοποιήσει έρευνες το προσεχές διάστημα στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου, έρευνες μέσα από τις οποίες η Τουρκία ενδεχομένως να θελήσει να δοκιμάσει και τις ελληνικές ανοχές, εάν επιλέξει για παράδειγμα να στείλει το Oruç Reis προς τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας όπως είχε κάνει και το 2018, τότε με το σεισμογραφικό Barbaros, το οποίο Barbaros όμως σήμερα (30 Αυγούστου), μιας και αναφέρθηκε, βρίσκεται στην Κύπρο, πραγματοποιώντας έρευνες στα ανοιχτά της Λεμεσού, μεταξύ των οικοπέδων 1, 2 και 9 της ήδη οριοθετημένης κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
• Η όχι μόνο ξαφνική αλλά και μαζική «απόβαση» εκατοντάδων προσφύγων-μεταναστών, προερχόμενων από την Τουρκία, το απόγευμα της Πέμπτης στις ακτές της βόρειας Λέσβου, μια «απόβαση» την οποία το ίδιο το περιβάλλον του αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιώργου Κουμουτσάκου, ερμηνεύει ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών μεθοδεύσεων από την πλευρά του καθεστώτος Ερντογάν, μεθοδεύσεων που επί της ουσίας απορρέουν από δύο δεδομένα: Από την ανάγκη του κυβερνώντος ισλαμοσυντηρητικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) να απομακρύνει συνολικά εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους από την Κων/πολη (η παρουσία των οποίων προκαλεί έντονες αντιδράσεις μεταξύ των Τούρκων ψηφοφόρων), αλλά και από την παλαιόθεν στρατηγική επιλογή της τουρκικής ηγεσίας να χρησιμοποιεί το Προσφυγικό ως μέσο εκβιασμού απέναντι στην ΕΕ. Στα χέρια της Άγκυρας το Προσφυγικό αποτελεί όμως πλέον μέσο πίεσης και για όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα στην επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας, σε μια «λογική» τύπου «φροντίστε να γίνουν όλα τα χατίρια μας στο Συριακό για να μην πολλαπλασιαστούν οι μεταναστευτικές ροές στο Αιγαίο». Ενδεικτικές ως προς αυτό, οι τελευταίες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.  
• Η «αποστολή» των Τουρκοκυπρίων δημοσιογράφων που εισήλθε το πρωί της Πέμπτης στο περίκλειστο Βαρώσι της Αμμοχώστου, για πρώτη φορά μάλιστα μετά το 1974, μια «αποστολή» διοργανωθείσα από τον - εγκάθετο της Άγκυρας - «υπουργό εξωτερικών» του ψευδοκράτους, Κουντρέτ Οζερσάι, ο οποίος εμφανίζεται πλέον να ηγείται και των σχεδίων περί ενός υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση μονομερούς ανοίγματος της πόλης του Βαρωσίου. Ο λόγος για ένα σχέδιο που έχει μεν την ευλογία της Άγκυρας («Η απόφαση της κυβέρνησης της ΤΔΒΚ για το ζήτημα του Βαρωσιού είναι ορθή. Την υποστηρίζουμε διότι το Βαρώσι είναι περιοχή της ΤΔΒΚ», δήλωσε χαρακτηριστικά προ ημερών ο υπουργός Δικαιοσύνης της Τουρκίας, Αμντουλχαμίτ Γκιουλ) αλλά παραβιάζει το πνεύμα και το γράμμα ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών όπως είναι για παράδειγμα το 550 του 1984.

Σε εγρήγορση η ελληνική κυβέρνηση 

Η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις τουρκικές κινήσεις, εγείροντας παράλληλα το θέμα της τουρκικής επιθετικότητας ενώπιον της διεθνούς κοινότητας. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το έθεσε κατά τις επισκέψεις του σε Παρίσι και Βερολίνο, εισπράττοντας μάλιστα «ηχηρές ανταποκρίσεις», ειδικά από την πλευρά του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Το ίδιο έκανε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στο πλαίσιο της Άτυπης Συνάντησης «Gymnich» των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι την Πέμπτη, 29 Αυγούστου. «Είχα την ευκαιρία να ενημερώσω τους ομολόγους μου για την τουρκική προκλητικότητα και τα προβλήματα που η Τουρκία δημιουργεί στο Αιγαίο καθώς και για την επιθετικότητά της εναντίον της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας», δήλωσε χαρακτηριστικά μετά το πέρας της Άτυπης Συνάντησης ο κ. Δένδιας, ο οποίος μάλιστα θα καλούσε σήμερα (30/8) εκτάκτως και τον Τούρκο πρέσβη στο ΥΠΕΞ στην Αθήνα, για να του εκφράσει την έντονη δυσαρέσκεια της Αθήνας αναφορικά με την άνοδο των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο.

Απτόητη η Τουρκία 

Η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο, δεν φαίνεται να πτοείται. Αντιθέτως μάλιστα, ανοίγει μια βεντάλια αναβαθμισμένων προκλήσεων από το Αιγαίο έως και την Ανατολική Μεσόγειο, μια βεντάλια προκλήσεων απέναντι στην οποία, επί του πρακτέου, τα μεγάλα λόγια (ακόμη και όταν προέρχονται από το στόμα ενός Γάλλου προέδρου) και τα ημίμετρα (της πρώτης δέσμης των «περίπου κυρώσεων» που επέβαλαν οι Ευρωπαίοι στην Τουρκία τον περασμένο Ιούλιο) δείχνουν δυστυχώς να ωχριούν.