Μητσοτάκης - Αναστασιάδης: Σύμπλευση μέσα σε κλίμα έντονης ανησυχίας

Με δεδομένη τη συμπαράσταση της ελληνικής κυβέρνησης στον δοκιμαζόμενο Κυπριακό Ελληνισμό, Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Αναστασιάδης συναντήθηκαν σήμερα στην Αθήνα μέσα σε κλίμα συμπόρευσης αλλά και επιδεινούμενης ανησυχίας, αναζητώντας γραμμές άμυνας αλλά και προοπτικές προόδου απέναντι σε μια Τουρκία που δείχνει πια να αλλάζει στρατηγική στο Κυπριακό, θέτοντας με τη στάση της εν αμφιβόλω τη δυνατότητα επανέναρξης των συνομιλιών προς την κατεύθυνση μιας «βιώσιμης» και «λειτουργικής» λύσης.

Μιλώντας από την Αθήνα, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, αναγνώρισε ότι υπάρχει «προβληματισμός ως προς τις διαθέσεις της Άγκυρας», καθώς η τελευταία φαίνεται να στοχεύει στον «απόλυτο έλεγχο» των Κατεχομένων, με τα νέα δεδομένα να γεννούν αμφιβολίες και ως προς τα περιθώρια μιας «βιώσιμης» και «λειτουργικής» λύσης στο Κυπριακό. Σε ανάλογο κλίμα, ο Κ. Μητσοτάκης, από την πλευρά του, αναγνώρισε ότι το Κυπριακό βρίσκεται σε εξαιρετικά ευαίσθητη καμπή.

Προκλητικός ο Τσαβούσογλου 

Είχε προηγηθεί η διήμερη παράνομη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στα Κατεχόμενα - μια επίσκεψη «πλούσια» σε προκλήσεις, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία της εκεί παρουσίας του για να ανακοινώσει το άνοιγμα τουρκικού «προξενείου» στην κατεχόμενη Αμμόχωστο και να επισκεφθεί, συνοδευόμενος από τον εγκάθετο της Άγκυρας Κουντρέτ Οζερσάι, την περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων.

Από το έδαφος της Κύπρου, ωστόσο, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας θα έλεγε και άλλα πολλά, ενδεικτικά των τουρκικών διαθέσεων. «Εάν η ελληνοκυπριακή πλευρά θέλει να μοιραστεί με την τουρκοκυπριακή πλευρά την εξουσία και την ευμάρεια (σ.σ.: από τους υδρογονάνθρακες), στη βάση της πολιτικής ισότητας, αυτό πρώτα συμφωνείται στη βάση αρχών και μετά αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις» διεμήνυσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά τρόπο εκβιαστικό, εξαπολύοντας παράλληλα και μια προσωπική επίθεση ενάντια στον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη (που «είναι ειδήμονας στο να λέει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικά άτομα», όπως είπε ο Τούρκος ΥΠΕΞ), αλλά και σειρά από νέες απειλές («με τα πλοία μας, το "Φατίχ", το "Γιαβούζ", το "Μπαρμπαρός" και το "Ορούτς Ρέις", συνεχίζουμε με αποφασιστικότητα τις δραστηριότητές μας στην ανατολική Μεσόγειο, γεωτρητικές και σεισμογραφικές… Κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει τις εργασίες μας εδώ»).

Στον απόηχο της τελευταίας επίσκεψης Τσαβούσουγλου στο ψευδοκράτος και βάσει όσων έχει δηλώσει τα τελευταία 24ωρα ο Τούρκος ΥΠΕΞ, κάποια συμπεράσματα:

• Η Τουρκία πλέον «δένει» τα Κατεχόμενα ολοένα βαθύτερα στο τουρκικό «άρμα» επιρροής, διαμορφώνοντας μια «πραγματικότητα» απόλυτου τουρκικού ελέγχου στην περιοχή, με απώτερο στόχο αυτός ο απόλυτος έλεγχος να συνεχίσει να αποτελεί «καθεστώς» και στην περίπτωση της όποιας λύσης.
• Στηρίζει σαφώς τον «σκληρό» Κουντρέτ Οζερσάι στο δρόμο προς τις εκλογές του 2020, ενάντια στον Μουσταφά Ακιντζί.
• Ποδηγετεί τους Τουρκοκυπρίους.
• Επιμένει εμφατικά στη διαιώνιση των τουρκικών εγγυήσεων, αποκηρύσσοντας μάλιστα ως «όνειρο» το ενδεχόμενο κατάργησής τους
• Δεν αποδέχεται τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που εκείνες είχαν διακοπεί το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντάνα.
• Δεν επιθυμεί στην πραγματικότητα καν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, θέτοντας ως προϋπόθεση μια σειρά από ανεδαφικά υπερβολικές υποχωρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην οποία όμως προσπαθεί να χρεώσει παράλληλα και το όποιο διπλωματικό αδιέξοδο.  

Το ζητούμενο, πλέον, είναι πώς θα σταθούν Αθήνα και Λευκωσία απέναντι σε αυτά τα νέα δεδομένα.

«Η Ελλάδα στέκεται πάντα δίπλα στην Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτήν την επίπονη προσπάθεια να επανενωθεί η Μεγαλόνησος, να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματά της. Η Ελλάδα είναι σταθερός συμπαραστάτης, σταθερός αρωγός σε κάθε βήμα και πρωτίστως στο πλαίσιο της ΕΕ, γιατί είναι και τα συμφέροντα της ίδιας της Ευρώπης που θίγει η στάση της Τουρκίας. Θα συντονίσουμε τις ενέργειές μας εν όψει της Συνόδου του ΟΗΕ» υπογράμμισε από την πλευρά του σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Το κοινό ανακοινωθέν

Στο κοινό ανακοινωθέν που έδωσαν στη δημοσιότητα έπειτα από τη σημερινή τους συνάντηση, Μητσοτάκης και Αναστασιάδης εμφανίζονται να συμφωνούν «σε κοινούς χειρισμούς προς αντιμετώπιση των παράνομων τουρκικών ενεργειών» όπως εκείνες εκτυλίσσονται στις θαλάσσιες περιοχές γύρω από την Κύπρο αλλά και στην Αμμόχωστο. Παράλληλα, Αθήνα και Λευκωσία «επαναλαμβάνουν την απόλυτη βούλησή τους για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων που θα οδηγήσουν σε μία βιώσιμη και λειτουργική λύση του Κυπριακού, χωρίς εγγυήσεις και ξένα στρατεύματα, στη βάση του διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και τις αρχές και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Άνθρωποι με γνώση των εξελίξεων υποστηρίζουν ότι ανάμεσα στην προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τη νυν κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας υπάρχουν διαφορές ως προς τον βαθμό, αλλά και ως προς το περιεχόμενο ή τους όρους της εμπλοκής που εκείνες επιθυμούν στο Κυπριακό.

Από τον Κοτζιά στη ΝΔ

Λέγεται, για παράδειγμα, ότι το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επί Νίκου Κοτζιά επιδίωκε μια πιο «ενεργητική» ή «αυτόνομη» στάση στο θέμα του Κυπριακού, πατώντας πάνω στον ρόλο και τον λόγο που έχει η Ελλάδα ως μία από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (και είναι μέσω αυτού του ρόλου που η Ελλάδα απορρίπτει και θέλει να καταργήσει το ίδιο το αναχρονιστικό σύστημα των εγγυήσεων), μια στάση/προσέγγιση την οποία η ΝΔ δεν προτίθεται πια να αναλάβει, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό και όχι με τον ίδιο τρόπο, επιλέγοντας, αντιθέτως, την επιστροφή σε εκείνο το: «Η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάδα συμπαρίσταται».

Η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο τον περασμένο Αύγουστο, ότι η Ελλάδα δεν αναλαμβάνει ευθύνες στην Κύπρο που δεν της αναλογούν, έτυχε ποικίλων ερμηνειών.

Σαφής η στάση της Αθήνας 

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πέρα από τις όποιες διαφορετικές προσεγγίσεις, αξίζει να σημειωθεί ότι η νέα ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται μέσα από τις δημόσιες τοποθετήσεις της να επιμένει στην κατάργηση του αναχρονιστικού συστήματος εγγυήσεων και την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων.

«Η Ελλάδα δεν αποδέχεται και ουδέποτε πρόκειται να αποδεχθεί τις συνέπειες της τουρκικής εισβολής. Ο τερματισμός της κατοχής και των συνεπειών της και η εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής, συνολικής, δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του Κυπριακού, στο πλαίσιο των σχετικών Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του Ευρωπαϊκού κεκτημένου συνιστούν κορυφαία προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής», δήλωνε τον περασμένο Ιούλιο εμφατικά ο Νίκος Δένδιας, ο οποίος συμμετείχε σήμερα στις συνομιλίες με την κυπριακή πλευρά στην Αθήνα, ενώ θα είχε και γεύμα εργασίας με τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη.

Ένα αίτημα, βέβαια, όπως είναι εκείνο της αποχώρησης των κατοχικών δυνάμεων, έχει νόημα στο πλαίσιο μιας «αμοιβαία αποδεκτής» και «συνολικής» λύσης του Κυπριακού. Εάν, αντιθέτως, η Άγκυρα αποφασίσει να κινηθεί προς άλλου τύπου «σχεδία β» ή «γ» μακριά από τη λογική της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, προς την κατεύθυνση δηλαδή μιας de facto διχοτόμησης και ενσωμάτωσης των κατεχομένων στη «μητέρα» Τουρκία, τότε, προφανώς, η Ελλάδα θα πρέπει να αναπροσαρμόσει τη στρατηγική της.

Κρίνοντας, πάντως, από τις κινήσεις της Τουρκίας ειδικά το τελευταίο διάστημα, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι εκείνη «επιτρέπει» το διακοινοτικό διάλογο στην Κύπρο απλώς και μόνο για να κερδίζει χρόνο, χρόνο που της επιτρέπει να προχωρά παράλληλα στην ολοένα μεγαλύτερη ενσωμάτωση των κατεχομένων στον ηπειρωτικό τουρκικό «κορμό».

Πώς; Με στρατεύματα και εποίκους, με έναν υποθαλάσσιο αγωγό που μεταφέρει νερό από την Τουρκία και σχέδια για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, με ένα πλωτό γεωτρύπανο (το «Γιαβούζ») στα ανοιχτά της κατεχόμενης Καρπασίας, με το επαπειλούμενο άνοιγμα των Βαρωσίων υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, ένα άνοιγμα που θα προετοιμάζει το έδαφος και για τον εποικισμό της περίκλειστης πόλης, με προκλητικές δηλώσεις προθέσεων (για τη δημιουργία «προξενείου» στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, τη δημιουργία τουρκικής ναυτικής βάσης στην Κύπρο) κ.ά.