Τα τρία βασικά κλειδιά της κυβέρνησης για την ψήφο των αποδήμων

Με τρία βασικά κλειδιά «παίζει» η κυβέρνηση προκειμένου να φέρει σε πέρας την διαπραγμάτευση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης και να εμφανίσει επιτυχία στον προεκλογικό στόχο για την παροχή διευκολύνσεων στους Ελληνες του εξωτερικού προκειμένου να ψηφίσουν.

Αύριο Τετάρτη στις 13.30, συγκαλείται η Διακομματική Επιτροπή στην οποία μάλιστα, η κυβέρνηση δεν θα καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για να καταγραφούν οι αντιδράσεις των κομμάτων. Από τις επαφές του πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς την περασμένη εβδομάδα, τις διαρροές από τις συζητήσεις και όσα ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος έχει δηλώσει στα κανάλια που επιλέγει να εμφανίζεται, προκύπτει ότι η έκβαση των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από τρία σημεία-κλειδιά:

1. Βαρύτητα ψήφου: Η κυβέρνηση θέτει ως κόκκινη γραμμή την θέση ότι οι ψήφοι των Ελλήνων που είναι κάτοικοι εξωτερικού θα μετρούν για την ανάδειξη της δύναμης των κομμάτων όπως και εκείνες όσων ψηφίζουν μέσα στην χώρα. Διατηρεί με τον τρόπο αυτό την θέση που είχε εκφράσει και προεκλογικά. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση Τσίπρα είχε συστήσει επιτροπή εμπειρογνωμώνων με πρόσωπα που είχαν τοποθετηθεί από τα κόμματα. Η πλειοψηφία τους τότε ήταν της άποψης ότι οι ψήφοι του εξωτερικού έπρεπε να μην λογίζονται για την ανάδειξη του πρώτου, δεύτερου και των άλλων κομμάτων αλλά μόνο για την εκλογή κάποιων εκπροσώπων στη Βουλή. Το βασικό σκεπτικό της τότε πλειοψηφίας στηριζόταν σε δύο άξονες: Πρώτον ότι ήδη γίνεται αποδεκτή μια διαφορετική βαρύτητα στις ψήφους όταν, λόγω και του μπόνους των 50 εδρών ή την ύπαρξη πολύ μεγάλων και πολύ μικρών περιφερειών υπάρχουν βουλευτές που εκλεγονται με 2.000 σταυρούς και άλλοι με 20.000. Δεύτερον, ότι οι κάτοικοι του εξωτερικού δεν υφίστανται τις συνέπειες των αποφάσεων που έχει λάβει μια κυβέρνηση ή υπόσχεται να λάβει κάποιο κόμμα. Υπέρ της προσμέτρησης στο σύνολο είχαν τότε ταχθεί οι συνταγματολόγοι Ν.Αλιβιζάτος και Σπ.Βλαχόπουλος

2. Επιστολική ψήφος: Πρόκειται για το νέο που κόμισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη το οποίο όμως φαίνεται πως δέχεται να το θυσιάσει προκειμένου να πετύχει πλειοψηφία άνω των 200 βουλευτών. Η πλειοψηφία αυτή είναι απαραίτητη για να αλλάξει ο τρόπος ψηφοφορίας αλλά θεωρούνταν αρχικώς ανέφικτη καθώς οι βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ ήταν συνολικά 101 και όλων των υπολοίπων κομμάτων 199. Τελικώς υπάρχουν ενδείξεις ότι οι 15 βουλευτές του ΚΚΕ μπορεί να υπερψηφίσουν εάν δεν ισχύσει η επιστολική ψήφος και τεθούν προϋποθέσεις για την συμμετοχή στις εκλογές (ενεργό ΑΦΜ, απουσία έως 30 ετών από την Ελλάδα) εφόσον κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα.

Η επιστολική ψήφος εκτιμάται ως το στοιχείο εκείνο που θα οδηγούσε σε ουσιαστική αύξηση των ψηφοφόρων εξωτερικού. Η αυτοπρόσωπη παρουσία δημιουργεί ζήτημα για όποιον κατοικεί σε μια πόλη αλλά πρέπει να μετακινηθεί αλλού όπου δημιουργείται εκλογικό τμήμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αχανείς χώρες (π.χ. Βραζιλία, Αργεντινή) όπου οι Ελληνες είναι σχετικά λίγοι για να δημιουργηθούν εκλογικά τμήματα σε πολλά σημεία. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να χρειαστεί αεροπλάνο για να μετακινηθεί προκειμένου να ψηφίσει. Εάν χρειαστεί αυτοπρόσωπη παρουσία και για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους, το βάρος θα είναι διπλό. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι για τις πρόσφατες Ευρωεκλογές εκδήλωσαν ενδιαφέρον μόλις 14.000 Ελληνες-κάτοικοι της Ε.Ε. και ψήφισαν ακόμη λιγότεροι.

3. Εκλογικές αλλαγές: Η κυβέρνηση κρατά κλειστά τα χαρτιά της για το αν οι ρυθμίσεις περί της ψήφου των αποδήμων θα κατατεθούν σε νόμο ξεχωριστά ή «πακέτο» με άλλες ρυθμίσεις εκλογικού περιεχομένου. Στις συζητήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς συζητήθηκαν αλλαγές στον εκλογικό νόμο. Οι αλλαγές αφορούν μεταξύ άλλων την επαναφορά της ενισχυμένης αναλογικής με μπόνους για το πρώτο κόμμα και κατάργηση της απλής αναλογικής. Εδώ η κυβέρνηση φέρεται να δέχεται την διατήρηση του 3% για την είσοδο στη Βουλή αν και σχεδίαζε την αύξησή του. Επίσης στο πακέτο μπορεί να περιληφθεί και η αλλαγή του εκλογικού νόμου για δήμους και περιφέρειες όπου σχεδιάζεται επίσης κατάργηση της απλής αναλογικής.