«Μια στο καρφί και µια στο πέταλο» από τις Βρυξέλλες για την Τουρκία

Πλήρη υποστήριξη στην Ελλάδα αλλά και… παραθυράκι για περαιτέρω στήριξη στην Τουρκία αποφάσισαν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ. Βρυξέλλες και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συνεχίζουν τη συνταγή τού «µια στο καρφί και µια στο πέταλο» για την Αγκυρα, αναγνωρίζοντας τον πολιτικό εκβιασµό της αλλά και το µεγάλο βάρος που σηκώνει στο μεταναστευτικό/προσφυγικό. Στα δύο έκτακτα Συµβούλια, ένα για το Μεταναστευτικό και ένα για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, που πραγµατοποιήθηκαν ύστερα από αίτηµα της Ελλάδας αλλά και ως αποτέλεσµα της κινητοποίησης του µηχανισµού των ευρωπαϊκών θεσµών, οι Ευρωπαίοι υπουργοί εξέφρασαν την απόλυτη αλληλεγγύη τους σε Ελλάδα, Κύπρο και Βουλγαρία, εγκαλώντας την Τουρκία για χρήση της µεταναστευτικής πίεσης για πολιτικούς σκοπούς.

«Η κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ είναι απαράδεκτη» τόνισαν στα δύο κείµενα συµπερασµάτων τους οι υπουργοί, υπογραµµίζοντας παράλληλα εµφατικά ότι η ΕΕ και τα κράτη-µέλη είναι αποφασισµένα να προστατέψουν αποτελεσµατικά τα εξωτερικά σύνορα σύµφωνα µε το διεθνές δίκαιο και διακηρύττοντας ότι οι παράνοµες διελεύσεις δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτές. Το θετικό αποτέλεσµα των Συµβουλίων δεν ήταν ούτε εύκολο ούτε αυτονόητο. Και αυτό γιατί η πιο δυνατή χώρα της ΕΕ, δηλαδή η Γερµανία, ήταν αποφασισµένη να πείσει τους υπόλοιπους 26 ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα κείµενο «προσέγγισης» προς την Τουρκία.

Τόσο στο Συµβούλιο για τη µετανάστευση που έγινε στις Βρυξέλλες όσο και σε αυτό που πραγµατοποιήθηκε στο Ζάγκρεµπ, οι εκπρόσωποι του Βερολίνου προσπάθησαν να «στρογγυλέψουν» το κείµενο των συµπερασµάτων, πιέζοντας ταυτόχρονα για περαιτέρω άµεση βοήθεια στην Τουρκία.

Βρήκαν τείχος

Η προσπάθεια αυτή βρήκε τη σθεναρή αντίθεση των υπόλοιπων κρατών-µελών. Εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο, έντονη ήταν η αντίσταση της Γαλλίας αλλά και της Ιταλίας, οι οποίες τόνισαν ότι «οι πράξεις της Τουρκίας δεν µπορεί να επιβραβευθούν από την ΕΕ».

«Οι υπουργοί είδαν µπροστά τους όχι µόνο την “εργαλειοποίηση” του Μεταναστευτικού αλλά και την “εργαλειοποίηση” της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την Τουρκία, προκειµένου να εξασφαλίσει πολιτική στήριξη στη Συρία» σχολίασε στο «Εθνος της Κυριακής» διπλωµάτης που παρακολούθησε από κοντά τα Συµβούλια.

«Από την τελευταία µέρα του Φεβρουαρίου που η Τουρκία -κυριολεκτικά- στοίβαξε σε πούλµαν χιλιάδες µετανάστες και τους µετέφερε στα ελληνοτουρκικά σύνορα, οι Βρυξέλλες και οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παρακολουθούν την εξέλιξη ενός πολιτικού εκβιασµού µε πρώτο “θύµα” την Ελλάδα. Ακολουθούν άλλα κράτη-µέλη, αλλά και η αξιοπιστία της ίδιας της ΕΕ σε σχέση µε τη διαχείριση του Μεταναστευτικού» τόνισε µε νόηµα.

∆εν είναι λίγες οι φωνές που ακούγονται ήδη στις Βρυξέλλες, όπως και αλλού, περί συνολικής αποτυχίας της Ευρώπης στο ζήτηµα της µετανάστευσης. Η αδυναµία να υπάρξει µια κοινή ευρωπαϊκή µεταναστευτική και προσφυγική πολιτική, το γεγονός ότι δεν έχει ακόµη αναθεωρηθεί ο Κανονισµός του ∆ουβλίνου, ούτε θεωρείται βασική και αυτονόητη η κοινή στάση αλληλεγγύης απέναντι στα πληττόµενα κράτη, οδηγούν σε µια Ευρώπη αδύναµη, που δεν µπορεί να αντιδράσει στους εκβιασµούς της Τουρκίας.

«Ακόµα και η αµφιλεγόµενη συµφωνία ΕΕ - Τουρκίας ουσιαστικά έδινε χρήµατα στην Αγκυρα για να κρατήσει εκεί τους πρόσφυγες και τους µετανάστες. Παρόλο που από το 2015 υπήρχαν ενδείξεις -αν όχι αποδείξεις- ότι τα νήµατα των ροών τα κρατάει η τουρκική κυβέρνηση, οι ευρωπαϊκοί θεσµοί άφησαν το περιθώριο στην Τουρκία να φτάσει να εργαλειοποιήσει σήµερα τους µετανάστες» εξήγησε διπλωµατική πηγή.

«Πώς µπορεί αυτό να αλλάξει; Είναι ένα πολύ κρίσιµο και περίπλοκο ζήτηµα που περνάει από τις σχέσεις της Τουρκίας µε ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσία και Συρία. Ενας δύσκολος γρίφος που συνεχώς περιπλέκεται και χρειάζεται µακροπρόθεσµη διπλωµατική και στρατηγική προσέγγιση» µας λέει.

Η κριτική της ΕΕ είναι έντονη και στο Ευρωκοινοβούλιο. Μάλιστα, η Κάτι Πίρι, η Ολλανδή ευρωβουλευτής και αντιπρόεδρος της Οµάδας των Σοσιαλιστών, που υπήρξε η εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ από το 2014 έως το 2019, αρθρογράφησε ότι «η ΕΕ φέρει το βάρος της ευθύνης για την κατάρρευση της συµφωνίας ΕΕ - Τουρκίας».

«Η επίρριψη της ευθύνης αποκλειστικά και µόνο στον Τούρκο πρόεδρο ήταν απλώς πάρα πολύ εύκολη» τονίζει η Πίρι, η οποία στις εκθέσεις της υπήρξε «καταπέλτης» εναντίον της Αγκυρας: «Πράγµατι, η κίνηση του Τούρκου προέδρου ισοδυναµεί µε καθαρό εκβιασµό, χρησιµοποιώντας ευάλωτους ανθρώπους που ζούσαν σε τροµερά δύσκολες συνθήκες, ωστόσο είναι επίσης αλήθεια ότι εδώ και χρόνια η Τουρκία φέρει ένα βαρύ φορτίο για λογαριασµό της Ευρώπης, µε πολύ λίγα ανταλλάγµατα».

Το μόνο σωστό

Η ίδια υποστηρίζει ότι το µόνο µέρος της συµφωνίας που πραγµατικά λειτούργησε σωστά ήταν η οικονοµική βοήθεια της ΕΕ, ύψους 6 δισ. ευρώ, η οποία προσέφερε στους πρόσφυγες ένα δίκτυο κοινωνικής προστασίας, την εκπαίδευσή τους, την απασχόλησή τους και την υγειονοµική περίθαλψή τους, κυρίως µέσω των οργανώσεων του Ηνωµένου Βασιλείου.

Ωστόσο, τόνισε ότι «χωρίς άµεση νέα κρίση στα σύνορα της ηπειρωτικής Ευρώπης, οι ηγέτες της ΕΕ προφανώς δεν έκριναν απαραίτητο -ή πολιτικά πρόσφορο- να αντιµετωπίσουν την ανάγκη νέων οικονοµικών δεσµεύσεων έναντι της Τουρκίας».

«Η ΕΕ θα πρέπει να σταµατήσει να εθελοτυφλεί. Χιλιάδες µετανάστες συγκεντρώνονται στα σύνορα µεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, χωρίς καµία πρόθεση να γυρίσουν πίσω στις εστίες τους. Καθώς δεν είµαστε πρόθυµοι να καλωσορίσουµε εκατοµµύρια πρόσφυγες στην Ευρώπη, δεν έχουµε άλλη επιλογή παρά να συνάψουµε µια νέα συµφωνία µε την Τουρκία, µε ρεαλιστικές δεσµεύσεις τις οποίες µπορούµε να υλοποιήσουµε» κατέληξε η ευρωβουλευτής.