Ερντογάν στην Κύπρο: Γιατί φτάσαμε από το ήσυχο καλοκαίρι σε τουρκική φιέστα στα Βαρώσια

Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Σωτήρης Ρούσσος μίλησε στο ethnos.gr για τις νέες τουρκικές προκλήσεις, εξήγησε τα λάθη της Ελλάδας και της Κύπρου και ερμήνευσε τη στάση των ΗΠΑ

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋

Ένας μόλις μήνας έχει περάσει από τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 14 Ιουνίου στις Βρυξέλλες και οι προαναγγελίες για ένα «ήσυχο καλοκαίρι» που θα αφήσει πίσω του τα γεγονότα του 2020 μοιάζουν ήδη μακρινές.

Ο Τούρκος πρόεδρος οργανώνει μία προκλητική φιέστα στα Κατεχόμενα στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου, ανήμερα της επετείου της τουρκικής εισβολής του 1974. Μάλιστα οι συμβολικοί «εορτασμοί» θα πραγματοποιηθούν στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων στην Αμμόχωστο, ενώ όπως όλα δείχνουν θα συνδυαστούν με εξαγγελίες. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μία επίσκεψη που μόνο ως πράξη καλής πίστης δεν μπορεί να ερμηνευθεί από την πλευρά της Ελλάδας και της Κύπρου.

Κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας

Μάλιστα, η ένταση ξεκίνησε να κλιμακώνεται ήδη στην περιοχή από τις 16 Ιουλίου, οπότε, σύμφωνα με την κυπριακή πλευρά, μία τουρκική ακταιωρός καταδίωξε ένα μικρό σκάφος του λιμενικού της Κύπρου, κάνοντας μάλιστα και χρήση πυρών για εκφοβισμό, ώστε να το εξαναγκαστεί σε απόσυρση από την περιοχή της Τηλλυρίας όπου περιπολούσε. Η πλευρά των ΤΚ διαψεύδει το περιστατικό.

Την ίδια στιγμή ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με αναρτήσεις του στο Twitter, εξυμνεί την «Γαλάζια Πατρίδα» και την παρουσία των τουρκικών γεωτρύπανων στην Ανατολική Μεσόγειο τονίζοντας πως αυτή είναι «απροσπέλαστη» και προαναγγέλοντας πως οι Τουρκοκύπριοι θα ακούσουν καλά νέα την προσεχή Τρίτη.

Το Σάββατο η Άγκυρα κοινοποίησε επιστολή στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, με την οποία -με προκλητικό τρόπο-, κατηγορεί την Ελλάδα για «συνεχείς και σκανδαλώδεις» παραβιάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο οι οποίες μπορεί να κλιμακώσουν την ένταση στην περιοχή.

Πώς ερμηνεύει ο Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων Σωτήρης Ρούσσος τις τουρκικές κινήσεις

Το ethnos.gr, επικοινώνησε με τον Αναπληρωτή Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Σωτήρη Ρούσσο, ο οποίος επεσήμανε πως οι νέες τουρκικές προκλήσεις οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην ελληνική (και κυπριακή) στάση που συχνά αντιμετωπίζει από τη μία πλευρά τις κινήσεις της Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο και από την άλλη το Κυπριακό σαν δύο διαφορετικά θέματα και όχι σαν ένα ενιαίο ζήτημα. Στη συνέχεια τόνισε ότι ο Ερντογάν δεν έχει να χάσει τίποτα από μία νέα πρόκληση στην Κύπρο και ερμήνευσε τη στάση των ΗΠΑ για το ζήτημα.

Το τακτικό παιχνίδι της Τουρκίας στην Κύπρο και το λάθος της Ελλάδας

Όπως σημείωσε ο κ. Ρούσσος στο ethnos.gr, η Τουρκία παίζει ένα «τακτικό παιχνίδι» απομονώνοντας από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις το Κυπριακό και διαχωρίζει ουσιαστικά τα δύο θέματα. «Η Τουρκία λέει ότι έχουμε δύο θέματα. Τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες Αιγαίο και ένα κομμάτι της Ανατολικής Μεσογείου και το ζήτημα του Κυπριακού, που για την Τουρκία είναι ένα άλλο ζήτημα». Μάλιστα ο καθηγητής υπογράμμισε πως «κατά καιρούς οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν πέσει σε αυτή την παγίδα και έχουν συμβάλλει σε αυτή την τακτική της Τουρκίας, κάτι που είναι λάθος».

Εν συνεχεία ο καθηγητής Διεθνων Σχέσεων ξεκαθάρισε πως η τακτική της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου πρέπει να αλλάξει άμεσα. «Οι ελληνικές και οι κυπριακές κυβερνήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν ότι πρέπει να βγουν από τον τακτικισμό της Άγκυρας και να δημιουργήσουν ένα κοινό μέτωπο που να θέτει ταυτόχρονα και τις ελληνοτουρκικές διαφορές και το Κυπριακό και την Ανατολική Μεσόγειο. Τα ζητήματα αυτά θα πρέπει να θέτονται ως “πακέτο” και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορούμε να ζητάμε να μπει η Χάγη στον ελληνοτουρκικό διάλογο και να αφήνουμε την Χάγη εκτός στο Κυπριακό».

Για την Τουρκία οι επιθετικές κινήσεις στο Κυπριακό δεν αντιβαίνουν στην υπόσχεση για «ήσυχο καλοκαίρι»

Απαντώντας στην ερώτηση «πώς φτάσαμε από τα μηνύματα για ένα “ήσυχο καλοκαίρι” και για “λιώσιμο του πάγου” ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία στην επερχόμενη φιέστα στα Βαρώσια, ο καθηγητής τόνισε ότι «αντί να κάνει επιθετικές κινήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο κάνει επιθετικές κινήσεις στην Κύπρο υποστηρίζοντας πως τηρεί την υπόσχεση της για “ήσυχο καλοκαίρι με την Ελλάδα”.

«Από την πλευρά μας εάν έχουμε δεχτεί ότι το moratorium ή τα ήρεμα νερά του Αυγούστου αφορούν μόνο το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο τότε έχουμε πέσει στην παγίδα της τουρκικής τακτικής και βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση», ανέφερε.

Ο Ερντογάν μπορεί να προβεί σε ανακοινώσεις για την Κύπρο γιατί δεν θα του κοστίσει αλλά θα τον ωφελήσει

Προσφάτως ρεπορτάζ της τουρκικής υπηρεσίας του BBC ανέφερε πως η επίσκεψη Ερντογάν στην Κύπρο θα συνδυαστεί με τρεις δηλώσεις έκπληξη, οι οποίες αφορούν στην πιθανότητα στην πιθανότητα ανακοίνωσης εύρεσης φυσικού αερίου στα χωρικά ύδατα της Κύπρου, της αλλαγής του καθεστώτος της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων και της εγκατάστασης μόνιμης στρατιωτικής βάσης στη νήσο στην περιοχή Λευκόνοικο. Ο κ. Ρούσσος υπογράμμισε πως ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να προβεί σε οποιαδήποτε από αυτές τις δηλώσει υπογραμμίζοντας ότι όχι μόνο δεν θα του κοστίσουν αλλά αντίθετα μπορεί να τον ευνοήσουν.

«Οπωσδήποτε ο Ερντογάν θα κάνει ανακοίνωση που θα αφορά κάποιου είδους μόνιμης παρουσίας της Τουρκίας στα Βαρώσια, είτε με εποικισμούς (π.χ μέσω ξενοδοχείων) είτε με στρατιωτική βάση είτε και με τα δύο». Όπως εκτίμησε ο καθηγητής ο Ερντογάν μπορεί να το κάνει για τρεις λόγους:

Δεν του κοστίζει τίποτα καθώς «η Ελληνική πλευρά δεν έχει θέσει το ζήτημα στην Ε.Ε, η οποία είναι ο μεγαλύτερος μοχλός πίεσης μας, ούτε στο Συμβούλιο Ασφαλείας».
Μπορεί στο μέλλον να χρησιμοποιήσει τις εξαγγελίες αυτές σαν ένα επιπλέον διαπραγματευτικό χαρτί. «Για παράδειγμα, χωρίς να έχει κάνει τη στρατιωτική βάση, να ζητά ανταλλάγματα για να μην προχωρήσει στην εξαγγελία του. Θα έχει ένα νέο διαπραγματευτικό χαρτί που θα το έχει φτιάξει ο ίδιος. Και τότε αντί να συζητάμε για άλλα ζητήματα του Κυπριακού οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου θα προσπαθούν να αποσοβήσουν μια μόνιμη τουρκική παρουσία στα Βαρώσια», υποστήριξε ο κ. Ρούσσος.
Ο Ερντογάν πιθανότατα πιστεύει ότι μπορεί να πραγματοποιήσει στο μέλλον την όποια εξαγγελία του χωρίς να αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα. «Δυστυχώς, έτσι όπως έχουμε πολιτευτεί έως τώρα, έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι και να το κάνει δεν θα έχει κόστος», ανέφερε ο καθηγητής υπογραμμίζοντας την έλλειψη ενιαίας στρατηγικής από Ελλάδα και Κύπρο

Οι ΗΠΑ δεν θα αντιδράσουν - Το Κυπριακό είναι ήσσονος σημασίας για τους Αμερικανούς

Η εκλογή Μπάιντεν στον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ των περασμένο Νοέμβριο έγινε δεκτή στην Ελλάδα με ένα πανηγυρικό κλίμα και μια σιγουριά από την ελληνική κυβέρνηση πως η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών στα ελληνοτουρκικά θα κλίνει περισσότερο προς τα ελληνικά συμφέροντα. Ωστόσο, οκτώ μήνες μετά οι ΗΠΑ δεν φαίνονται διατεθειμένες να πιέσουν τον Τούρκο πρόεδρο να αποφύγει την πρόκληση στα Βαρώσια. Η επιστολή 13 Αμερικανών Γερουσιαστών, με προεξέχοντα τον Μπομπ Μενέντεζ, οι οποίοι ζητούν από τον πρόεδρο Μπάιντεν να κινήσει διαδικασίες για κυρώσεις εάν ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρήσει να ανοίξει τα Βαρώσια δεν φαίνεται να κλωνίζουν τον Ερντογάν.

Ο διεθνολόγος σχολίασε τη στάση των ΗΠΑ επισημαίνοντας πως το Κυπριακό για τους Αμερικανούς είναι ζήτημα ήσσονος σημασίας και επεσήμανε πως «δεν τους πιέζει και κανείς για να μην είναι. Δεν υπάρχει συντονισμένη κινητοποίηση από Αθήνα και Λευκωσία για να πιέσουν την Ουάσινγκτον. Δεν υπάρχει μια ολόκληρη καμπάνια που θα περιλαμβάνει επιστολές, κινήσεις από τους πρέσβεις μας εκεί, εκδηλώσεις κλπ.

Το βασικό ζήτημα της κυβέρνησης Μπάιντεν απέναντι στον Ερντογάν δεν είναι το Κυπριακό, αλλά το ζήτημα του να είναι ο Τούρκος πρόεδρος προβλέψιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και να μην “γέρνει” προς τρίτες δυνάμεις, όπως η Ρωσία ή το Ιράν», σημείωσε ο καθηγητής και πρόσθεσε πως εάν ο Ερντογάν κάνει όλα αυτά που του ζητούν οι Αμερικανοί το Κυπριακό δεν είναι κάτι που θα δημιουργήσει πρόβλημα στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος στο τετράγωνο του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών που να πιστεύει κάτι τέτοιο», υπογράμμισε.