Ανάλυση Δεσποτόπουλου: Τουρκία, ΗΠΑ, Ελλάδα - Τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα μετά τη συμφωνία με Γαλλία
Τα νέα δεδομένα μετά την ιστορική συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας και Γαλλίας🕛 χρόνος ανάγνωσης: 9 λεπτά ┋
Η αμυντική συνεργασία Ελλάδας – Γαλλίας αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία σημαντική εξέλιξη, που δεν μπορεί να κριθεί ανεξάρτητα από την ευρύτερη συνθήκη της γεωπολιτικής κατάστασης της Μεσογείου, της Ευρώπης και των παγκόσμιων εξελίξεων, σημειώνει ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, Διεθνολόγος, Ερευνητής Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών ΕΚΠΑ.
Ακολουθούν απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα γύρω από τις συμφωνίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του καθηγητή Αλέξανδρου Δεσποτόπουλου.
Τι συμφώνησαν Ελλάδα και Γαλλία στο Παρίσι;
Υπογράφηκε Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας, ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών Γαλλίας και Ελλάδος, Ζαν-Υβ Λε Ντριάν και Νίκο Δένδια, αντιστοίχως. Επίσης, υπήρξε συμφωνία μεταξύ των Υπουργών Άμυνας Φλοράνς Παρλί και Νίκο Παναγιωτόπουλο για την τρίμηνη διαπραγμάτευση των λεπτομερειών για την προμήθεια 3+1 γαλλικών φρεγατών Belh@rra από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.
Η Συμφωνία αποτυπώνει τη στενή συμμαχική σχέση που έχουν αναπτύξει οι δύο χώρες, και περιέχει ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής σε περίπτωση που μια από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση στην επικράτειά της. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται στενή συνεργασία σε θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των τακτικών διαβουλεύσεων των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών τόσο για θέματα ασφάλειας και άμυνας, όσο και για περιφερειακά και διεθνή ζητήματα, υβριδικές απειλές, θαλάσσια ασφάλεια και μετανάστευση. Ειδικά οι διαβουλεύσεις σε επίπεδο Υπουργών Άμυνας καλύπτουν θέματα που ενδιαφέρουν από κοινού, όπως για παράδειγμα, τη διμερή αμυντική συνεργασία, την αμυντικοτεχνική συνεργασία, την περιφερειακή αμυντική συνεργασία, τις αμυντικές πρωτοβουλίες, τη θαλάσσια ασφάλεια, τις υβριδικές απειλές και προκλήσεις, τις κυβερνο-απειλές, τις ευρωπαϊκές αμυντικές πρωτοβουλίες, την ανάπτυξη δυνατοτήτων, τις ρηξικέλευθες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη.. Με τη Συμφωνία οι δύο χώρες συντονίζουν επίσης από κοινού τη δράση τους σε αντίστοιχα θέματα σε Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ.
Τι σηματοδοτούν οι συμφωνίες αυτές για τη Γαλλία, την Ελλάδα και την Ευρώπη;
Τα ψυχρά γεωπολιτικά δεδομένα της διαρκούς υποβάθμισης του ΝΑΤΟ, της μείωσης του ενδιαφέροντος των Αμερικανών για τη Μέση Ανατολή και του γεωπολιτικού κενού που δημιουργήθηκε από την αποχώρησή τους και της εμφάνισης του Συμφώνου AUKUS δημιούργησαν νέα δυναμική στην Ελληνο-Γαλλική συνεργασία.
Δικαίως, και οι δύο ηγέτες, Πρόεδρος Μακρόν και ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, χαρακτήρισαν τη Συμφωνία «ιστορική», τόσο για την Ελλάδα και τη Γαλλία, όσο και για τον ευρωπαϊκό χώρο.
Η Γαλλία κατάφερε να αναδείξει τον ηγετικό της ρόλο στη Μεσόγειο και στην Ευρώπη, δημιουργώντας τη μαγιά για την ανάδειξη της κοινής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας σε ευρωπαϊκή προτεραιότητα. Η συμφωνία με την Ελλάδα βοηθά περαιτέρω το Παρίσι στον ηγετικό ρόλο που διεκδικεί στη Μεσόγειο, ειδικά μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από την περιοχή και που απειλήθηκε από την Τουρκία. Συνάμα, η παραγγελία των γαλλικών πλοίων αποτελεί ρεβάνς του Μακρόν μετά την ψυχρολουσία που προηγήθηκε από την Αυστραλιανή ακύρωση αντίστοιχου συμβολαίου πολλών δις ευρώ, λόγω AUKUS.
Η Ελλάδα από την πλευρά της αναβαθμίζει την αποτρεπτική της ικανότητα, δημιουργώντας παράλληλα ισχυρά διπλωματικά και επιχειρησιακά αναχώματα έναντι της αναθεωρητικής πολιτικής της Άγκυρας, του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας και της δίψας της Τουρκίας για αλλαγή του status quo και τροποποίηση της Συνθήκης της Λοζάνης με κάθε τρόπο. Η ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής κλείνει επίσης το παράθυρο επιχειρησιακής ευκαιρίας που θα είχε η Τουρκία, μέχρι την ολοκλήρωση του ελληνικού εξοπλιστικού προγράμματος. Ταυτόχρονα, η Αθήνα στέλνει ηχηρό μήνυμα σε Ισραήλ και σε όλα τα κράτη της Μεσογείου, ότι έχει την απαραίτητη διεθνή υποστήριξη για την υποστήριξη των ενεργειακών της σχεδίων στη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένου του αγωγού East-Med.
Η Συμφωνία αποτελεί και σημαντικό βήμα για την Ευρώπη. Όπως ανέφερε και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, η Συμφωνία αποτελεί «βήμα προς την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, που δίνει παράλληλα ανοίγματα για τη συμμετοχή και άλλων ευρωπαϊκών χωρών».
Ήταν μονόδρομος η συμφωνία αυτή με τη Γαλλία; Θα μπορούσε να προβλεφθεί;
Για τους καλά διαβασμένους, η εξέλιξη αυτή είχε – τελεολογικά σχεδόν, κριθεί εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια. Η προβλεπτική ικανότητα της μεθόδου της Συστημικής Γεωπολιτικής Ανάλυσης του Έλληνα καθηγητή Ιωάννη Μάζη επιβεβαιώθηκε για άλλη μία φορά. Ο καθηγητής, μέσα από ένα πλήθος παρεμβάσεων, εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια προεξοφλούσε ως μονόδρομο την εμβάθυνση των σχέσεων Αθήνας – Παρισίου. «Η Γαλλία είναι η μοναδική δύναμη, η οποία μπορεί να καλύψει το δημιουργηθέν γεωπολιτικό κενό στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή μετά την απόσυρση των Αμερικανών, και αποτελεί ευτυχή συγκυρία ότι παρουσιάζεται, αυτήν τη στιγμή, σύμπτωση των ελληνικών συμφερόντων με τα γαλλικά», θα αναφέρει ο καθηγητής τον Αύγουστο 2020 σε συνέντευξή του σε κυπριακό κανάλι.
Είναι πρωτόγνωρη μία τέτοια συμφωνία για την Ελλάδα;
Πρώτη φορά υπογράφεται από την Ελλάδα σύμβαση με ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής με Ευρωπαίο εταίρο ή σύμμαχο στο ΝΑΤΟ. Αντίστοιχη ρήτρα υπάρχει στη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που υπέγραψε πριν ένα χρόνο ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας με τον ομόλογό του Σεΐχη Abdullah bin Zayed Al Nahyan.
Αν επιτεθεί η Τουρκία στην Ελλάδα, προβλέπεται η Γαλλία να στείλει στρατό;
Ναι. Στο δεύτερο άρθρο της Συμφωνίας Στρατηγικής Συνεργασίας προβλέπεται ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής και αφορά στην περίπτωση ένοπλης επίθεσης εναντίον της επικράτειας ενός εκ των δύο συμβαλλομένων μερών, η οποία περιλαμβάνει και την χρήση στρατιωτικών μέσων, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ (δικαίωμα αυτοάμυνας).
Η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, δεν την προστατεύει από γαλλική επίθεση;
Η ρήτρα στην Ελληνο-Γαλλική συμφωνία μπορεί να ενεργοποιηθεί εάν οι δύο χώρες διαπιστώσουν ότι υπάρχει ένοπλη επίθεση εναντίον της επικράτειας ενός από αυτά και άρα δεν υπόκειται στους περιορισμούς που επιβάλει η συνθήκη της Ουάσιγκτον (ΝΑΤΟ) και η συνθήκη της Λισσαβόνας (ΕΕ).
Έχει τώρα υποχρέωση η Ελλάδα να εμπλακεί σε επιχειρήσεις στο Σαχέλ και το Μάλι, υποστηρίζοντας τη Γαλλία;
Όχι. Η ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής αφορά σε επίθεση εντός της επικράτειας των δύο χωρών και όχι σε στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτός, άρα αφήνει εκτός τη δράση της Γαλλίας στην Αφρική. Σημειώνεται ότι στο άρθρο 18 προβλέπεται η δυνατότητα (όχι η υποχρέωση) για «συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ.»
Έχει η Γαλλία υποχρέωση μόνιμης στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα;
Όχι. Στο άρθρο 18, όμως, προβλέπεται η δυνατότητα για … «Ενδιάμεσες στάσεις και /ή επισκέψεις σε κρατικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία, Ειδικές και χωριστές διευθετήσεις που διευκολύνουν την επιχειρησιακή χρήση εγκαταστάσεων θαλασσίων λιμένων και αερολιμένων αμφοτέρων των Μερών, Κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στη Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος…». Η υλοποίηση της συμφωνίας πιθανά να συνεπάγεται συχνές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ των δύο χωρών, ειδικά στη Μεσόγειο.
Ενόχλησε η συμφωνία τους Αμερικανούς;
Είναι γνωστό ότι οι ΗΠΑ πίεζαν με κάθε τρόπο για την προμήθεια, από το ελληνικό ναυτικό, πολεμικών πλοίων αμερικανικής παραγωγής – της εταιρείας Lockheed-Martin. Η Γαλλική αντίδραση, όμως, έναντι των ΗΠΑ σε συνέχεια της ακύρωσης της παραγγελίας της Αυστραλίας, λόγω του Συμφώνου AUKUS δημιούργησαν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση της Ελληνο-Γαλλικής συμφωνίας. Οι Αμερικανοί πιθανά έδωσαν στο παρασκήνιο το πράσινο φως, προκειμένου να «χρυσώσουν το χάπι» στον Πρόεδρο Μακρόν και να υποστηρίξουν την αποκατάσταση των Αμερικανο-Γαλλικών Σχέσεων. Η Ελλάδα, από πλευράς της, ετοιμάζεται να υπογράψει σε λίγες εβδομάδες νέα διμερή αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, πενταετούς διάρκειας αυτή τη φορά, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των Αμερικανών.
Ενόχλησε η Συμφωνία της Τουρκία;
Αδιαμφισβήτητα η Τουρκία ενοχλήθηκε από την υπογραφή της Συμφωνίας. Ειδικά η ρήτρα αμοιβαιότητας σε θέματα άμυνας έκλεισε πιθανό παράθυρο ευκαιρίας για την Άγκυρα για το διάστημα μέχρι την ολοκλήρωση της δύναμης αποτροπής της Ελλάδας, που αποτελούσε και πονοκέφαλο για την Αθήνα. Επιπλέον, στην Άγκυρα γίνεται αντιληπτό ότι αναπτύσσεται ένα σημαντικό ανάχωμα έναντι της αναθεωρητικής της πολιτικής και ισχυρές δυνάμεις της Ευρώπης, όπως η Γαλλία, κινητοποιούν την Ένωση προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των επεκτατικών πολιτικών της Άγκυρας. Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με το ψύχος στις Αμερικανο-Τουρκικές σχέσεις και τη διαρκή φθορά του ΝΑΤΟ οδηγούν σε υποβάθμιση της τουρκικής επιρροής.
Ποια μπορεί να είναι η επήρεια της Συμφωνίας σε σχέση με την ασφάλεια τρίτων χωρών; Τι μπορούμε να περιμένουμε την επόμενη ημέρα;
Η Ευρωπαϊκή κοινή άμυνα και η ανάπτυξη συνεργαζόμενου νατοϊκού θύλακα με τη συμμετοχή χωρών όπως ο Λίβανος, η Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία πιθανότατα θα αποτελέσουν την επόμενη επιβεβαίωση της μεθόδου της Συστημικής Γεωπολιτικής Ανάλυσης Μάζη. Οι κοινές προκλήσεις άμυνας και ασφάλειας τόσο των χωρών αυτών, όσο και της περιφέρειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να εξελιχθούν στον καταλύτη της ανάπτυξης των πλεγμάτων αποτροπής, που έχει ανάγκη η περιοχή.
Γαλλικά μαχητικά σε Τανάγρα και πλοίο στη Σούδα - Τι αλλάζει με την ελληνογαλλική συμφωνία
Τρολάρει τους Τούρκους ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Φλώρος: Εδώ βρίσκεται το υποβρύχιο Παπανικολής
Βίντεο ντοκουμέντο: Αυτό τράβηξε ο Τούρκος «φυγάς» στο Καστελόριζο
Σεισμός: Ισοπεδώθηκε το χωριό Χουμέρι - Εικόνες καταστροφής
ΜΜΜ: Πιάνουν δουλειά οι μυστικοί επιβάτες στην Αθήνα
Μαγδεμβούργο: Ερωτήματα για τις ευθύνες των Αρχών και τους χειρισμούς για τις πληροφορίες από το παρελθόν του δράστη
Νέες απειλές Πούτιν: Υπόσχεται καταστροφικά αντίποινα στην Ουκρανία μετά την επίθεση στο Καζάν
Επίδομα θέρμανσης: Τη Δευτέρα (23/12) η πληρωμή της πρώτης δόσης
Ισχυρή καταιγίδα στην Αττική: Επιδείνωση του καιρού τις επόμενες ώρες – Πού θα «χτυπήσουν» τα φαινόμενα
Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό, με την υπογραφή του www.ethnos.gr