ΠΑΣΟΚ: Συναινετική ή συγκρουσιακή αντιπολίτευση; Η Χαριλάου Τρικούπη αναζητά την μέθοδο που θα της δώσει ώθηση

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αντιπαράθεση ανέδειξε η δεύτερη μέρα του συνεδρίου της εφημερίδας «Το Βήμα» για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Ο Νίκος Ανδρουλάκης εκλήθη να σχολιάσει μια δήλωση του Αλέξη Τσίπρα για το ενδεχόμενο συγκυβέρνησης της ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ. Αναδείχτηκαν έτσι κρίσιμες λεπτομέρειες του πολιτικού ανταγωνισμού ανάμεσα στην Χαριλάου Τρικούπη και τον χώρο στα αριστερά της, φωτίζοντας και την τακτική που θέλει να ακολουθήσει ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Η αφορμή που έδωσε ο Αλέξης Τσίπρας

Ο πρώην πρωθυπουργός εκλήθη να τοποθετηθεί για τις εξελίξεις στο κόμμα του οποίου ηγήθηκε και γενικότερα τις προοδευτικές δυνάμεις. «Το ζήτημα δεν είναι να επανασυγκολλήσεις κομμάτια. Το ζήτημα είναι να δεις ποιο είναι το μεγάλο πρόβλημα τούτη την ώρα» είπε ο Αλέξης Τσίπρας προσθέτοντας πως «το πρόβλημα για τη χώρα και το πολιτικό σύστημα είναι ότι υπάρχει μία ανισορροπία πρωτοφανής, το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αντιπολίτευση». Χαρακτήρισε μάλιστα οξύμωρο το γεγονός πως πρόσφατα «δεν έπεσε η Κυβέρνηση, έπεσε η αντιπολίτευση στη χώρα» και υπογράμμισε πως «έχουμε μία Αξιωματική Αντιπολίτευση, η οποία δεν έκανε και τίποτα για να ανέβει αλλά έμεινε στάσιμη και έγινε Αξιωματική Αντιπολίτευση».

Στο σημείο εκείνο ο πρώην πρωθυπουργός δήλωσε πως δεν είναι «και πολύ ευτυχής από την εικόνα που είδα στα μέσα ενημέρωσης της συνάντησης του Πρωθυπουργού με το νέο Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, όπου η δήλωση ήταν ότι μόνο με την συναινέσεις πάει μπροστά η χώρα». Αντέτεινε πως στα 50 χρόνια Μεταπολίτευσης η χώρα πήγε μπροστά με συγκρούσεις, φέροντας ως χαρακτηριστικά παραδείγματα και τα δίπολα Παπανδρέου – Καραμανλή και Καραμανλή – Σημίτη. «Δεν είναι το ζητούμενο σήμερα η συναίνεση. Η αντιπολίτευση είναι το ζητούμενο» συνέχισε ο Αλέξης Τσίπρας συμπληρώνοντας πως «αυτό που χρειάζεται τώρα είναι αντιπολίτευση σοβαρή, συγκροτημένη, εμπεριστατωμένη αλλά ισχυρή αντιπολίτευση».

«Για να μην αδικώ τον κύριο Ανδρουλάκη, είδα ότι αυτή την εικόνα την διόρθωσε. Είπε χτες ότι εγώ δεν θα συγκυβερνήσω με την Νέα Δημοκρατία όσο είμαι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Αλλά ξέρετε κάτι; Δεν αρκεί να ξορκίζεις κάτι το οποίο θα έρθει στο τέλος ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία αν δεν κινηθείς σε μια άλλη κατεύθυνση». Εκτίμησε πως υπάρχουν τρία σενάρια για το μετεκλογικό τοπίο ελέω έλλειψης της αυτοδυναμίας: Να συγκυβερνήσει η ΝΔ με άλλα κόμματα στα δεξιά της, να συγκυβερνήσει η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ και να συγκυβερνήσουν τα προοδευτικά κόμματα. «Αν δεν κινηθούν από τώρα οι ηγεσίες των πολιτικών δυνάμεων του προοδευτικού χώρου σε αυτή την κατεύθυνση δεν θα γίνει πράξη ποτέ και θα πάμε σε ένα από τα δυο προηγούμενα σενάρια» συμπλήρωσε ο Αλέξης Τσίπρας, που κατέληξε πως «πρέπει πρώτα από όλα να υπάρξει μια αναζήτηση και συζήτηση για το εναλλακτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης».

Ο εκνευρισμός Ανδρουλάκη

Η αναφορά του Αλέξη Τσίπρα περί «αυτοεκπληρούμενης προφητείας» προκάλεσε τον εκνευρισμό του Νίκου Ανδρουλάκη, που στο ίδιο συνέδριο είπε: «Ο κ. Τσίπρας πρέπει να κάνει ένα συνέδριο για να αποφανθεί πώς για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση ένα κόμμα ηττήθηκε δύο φορές -και μάλιστα τη δεύτερη φορά με πάνω από 20% διαφορά-, να αποφανθούν γιατί η πολιτική και το στυλ αντιπολίτευσης τους ηττήθηκε με τέτοιο πρωτοφανή για τα δεδομένα της μεταπολίτευσης τρόπο. Το θεωρώ λίγο παράλογο, να έρχεται το ίδιο πρωταγωνιστικό πρόσωπο να μου κάνει μαθήματα αντιπολίτευσης».

Η αναφορά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ σε δύο σερί ήττες ενός κόμματος ήταν ανακριβής, καθώς τόσο το ίδιο του το κόμμα όσο και η ΝΔ έχουν ηττηθεί δύο σερί φορές σε εκλογικές αναμετρήσεις από τους αντιπάλους τους. Το ΠΑΣΟΚ μάλιστα καταποντίστηκε μετά την συγκυβέρνηση του με τη ΝΔ, όταν δηλαδή επέδειξε απολύτως συναινετική διάθεση. Ο ίδιος πάντως θέλησε να ξεκαθαρίσει πως «το ΠΑΣΟΚ ήρθε όχι για να μείνει ένα κόμμα της αντιπολίτευσης, ήρθε για να γίνει κυβέρνηση με ένα αξιόπιστο προοδευτικό πρόγραμμα».

Επιπρόσθετα ο Νίκος Ανδρουλάκης επιχείρησε να περιγράψει το στυλ της αντιπολίτευσης που ο ίδιος πρεσβεύει. «Θα συγκρούομαι μετωπικά με τη Νέα Δημοκρατία όταν πιστεύω ότι υπονομεύει το δημόσιο συμφέρον. Και θα ζητώ συναίνεση από όλα τα κόμματα, όχι μόνο από τη Νέα Δημοκρατία, όταν βλέπω θέματα στα οποία πρέπει να εργαστούμε όλοι μαζί». Σημείωσε, δε, πως «ο κόσμος του Κέντρου αποστρέφεται την αλαζονεία της Νέας Δημοκρατίας και τη διαφθορά. Όπως αποστρέφεται και την τοξικότητα κομμάτων της αντιπολίτευσης».

Το άγνωστο «Κέντρο»

Είναι προφανές πως ο Νίκος Ανδρουλάκης και το ΠΑΣΟΚ δίνουν όλη τους την προσοχή στο να προσελκύσουν τους πολίτες που εμφανίζονται στις δημοσκοπήσεις ως «Κεντρώοι». Ποιοι είναι όμως οι «Κεντρώοι» στην Ελλάδα; Οι δημοσκόποι, που συχνά στις έρευνές τους περιλαμβάνουν ερωτήσεις για την πολιτική αυτοτοποθέτηση των πολιτών, δεν δίνουν ακριβή απάντηση. Στο εξωτερικό, δε, σε αντίστοιχες έρευνες η ίδια ερώτηση έχει πιο ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Οι πολίτες δηλαδή καλούνται να απαντήσουν αν είναι «φιλελεύθεροι», «σοσιαλδημοκράτες» ή «συντηρητικοί» ξεπερνώντας την γραμμική αποτύπωση του σχήματος «Αριστερά – Δεξιά».

Οι «Κεντρώοι» στην Ελλάδα, λένε δημοσκόποι, είναι εκείνοι οι πολίτες που συνήθως αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στα δύο κόμματα εξουσίας. Παράλληλα είναι μετριοπαθείς, χωρίς διάθεση για ρήξεις, έχουν υψηλότερο οικονομικό και μορφωτικό προφίλ, ενώ η επαφή τους με την πολιτική δεν είναι πάντα «στενή» και σταθερή. Στις περισσότερες έρευνες στον συγκεκριμένο χώρο αυτοτοποθετείται περίπου το 15% των πολιτών, μέγεθος που κάνει τα κόμματα πέριξ αυτού να διεκδικούν την κυριαρχία στο συγκεκριμένο κοινό.

Σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Alco, φάνηκε πως το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει την ψήφο του 35% όσων αυτοχαρακτηρίζονται ως «κεντρώοι», ενώ η ΝΔ φέρεται να λαμβάνει 20%. Η εικόνα αυτή είναι αντίστοιχη με τα όσα συνέβησαν στις ευρωεκλογές. Σύμφωνα με το exit poll του Ιουνίου του 2024 το ΠΑΣΟΚ, που ήρθε τρίτο, κέρδισε το 30,9% των «κεντρώων», ενώ η ΝΔ το 21,5%.

Φαίνεται λοιπόν πως το προβάδισμα του ΠΑΣΟΚ στο «Κέντρο» είναι ισχυρό εδώ και μήνες, αλλά δεν πρόκειται να του δώσει και τη νίκη στις εκλογές. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις το δείχνουν ενισχυμένο, γεγονός που εξηγείται από τους δημοσκόπους λόγω των εκροών από τον ΣΥΡΙΖΑ. Συγκεκριμένα έρευνες έχουν δείξει πως περίπου το 10-15% των άλλοτε ψηφοφόρων του εγκαταλείπει το κόμμα της Κουμουνδούρου και κατευθύνεται στην Χαριλάου Τρικούπη.

Το σταυροδρόμι του ΠΑΣΟΚ

Η ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη, τα ποσοστά της οποίας δεν «εκρήγνυνται», βρίσκεται μπροστά σε σταυροδρόμι. Προς τα πού πρέπει να κινηθεί προκειμένου να αποκομίσει μεγαλύτερα δημοσκοπικά και εκλογικά οφέλη; Προς το «Κέντρο» ή προς την «Αριστερά»; Κάθε κατεύθυνση έχει μεγάλα εμπόδια στην πορεία.

Τα ανοίγματα προς το Κέντρο απαιτούν συναινέσεις με την λεγόμενη «Κεντροδεξιά» και τη «Δεξιά», σαν αυτά ακριβώς που έκανε ο Νίκος Ανδρουλάκης στη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για την ανάγκη να υπάρξει κοινή πολιτική στην αντιμετώπιση του δημογραφικού, όπως και να βρεθεί νέος τρόπος εκλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης. Παράλληλα στα τέλη Ιανουαρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα θέσει σε κίνηση την ονοματολογία για τον ή την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τα ανοίγματα αυτά, όμως, απομακρύνουν τον κόσμο στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ που αποστρέφεται την ΝΔ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ παλεύει να ανασυνταχθεί και να καταλάβει τον συγκεκριμένο χώρο, με τον Σωκράτη Φάμελλο να επενδύει μάλιστα ήδη στις επιθέσεις προς το «συναινετικό ΠΑΣΟΚ».

Η στροφή στα «Αριστερά» από την άλλη δημιουργεί υπαρξιακό πρόβλημα σε μερίδα του ΠΑΣΟΚ, που επιδιώκει επί δεκαετίες την παρουσία της σε θέσεις εξουσίας σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και διακυβέρνησης. Ένα τμήμα αυτής εγκατέλειψε την Χαριλάου Τρικούπη από την εποχή του «αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου» και ανέλαβε υπουργικές θέσεις, τις οποίες διατηρεί μέχρι σήμερα. Ένα άλλο τμήμα του, που εκφράζεται από πρόσωπα όπως η Άννα Διαμαντοπούλου, έλαβε με απόφαση του ίδιου του Νίκου Ανδρουλάκη κορυφαία στελεχική θέση στο ΠΑΣΟΚ, με ευθύνη μάλιστα τον στρατηγικό σχεδιασμό της Χαριλάου Τρικούπη.

Τα σκληρά δεδομένα

Τα τρία σενάρια συγκυβέρνησης που ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας είναι υπαρκτά και φαινομενικά ισοδύναμα στην κοινή γνώμη. Όπως φάνηκε στην τελευταία δημοσκόπηση της Prorata μια «πιθανή συνεργασία μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ είναι επιθυμητή από το 28% της κοινής γνώμης, μια συνεργασία μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι επιθυμητή από το 23%, ενώ μια αντίστοιχη προοπτική μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και κομμάτων, όπως η Ελληνική Λύση, η Φωνή Λογικής και η Νίκη καταγράφεται ως εξίσου περιορισμένης απήχησης (22%)».

Προ ολίγων μηνών αναλυτές και δημοσκόποι, παρά την φθορά του ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες δύο εκλογικές αναμετρήσεις, απέδιδαν την μικρή άνοδο που εμφάνισε το ΠΑΣΟΚ στην διαφαινόμενη αναξιοπιστία του. Όπως ανέφεραν, η Χαριλάου Τρικούπη «πλήρωσε» την επαμφοτερίζουσα στάση που είχε σε «εμβληματικές» πολιτικές στιγμές, όπως στην ψηφοφορία για τα ιδιωτικά «πανεπιστήμια» ή για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, σε δύο στιγμές δηλαδή που η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ φάνηκε να μην έχει ξεκάθαρη θέση ή να επιδιώκει να μην «σπάσει αυγά» στο εσωτερικό του κόμματος.

Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, βάσει των δημοσκοπικών και πολιτικών δεδομένων καλείται να λάβει μια σαφή απόφαση για την πορεία του από εδώ και πέρα. Και πρέπει να την λάβει σύντομα, αλλιώς, η άνοδος του ούτε δυναμική θα είναι, όπως λένε ορισμένοι δημοσκόποι, ούτε δεδομένη, όπως υποστηρίζουν άλλοι.

Διαβάστε ακόμη

Βία, επαναπροωθήσεις και ατιμωρησία στα ελληνικά σύνορα: Καμία ποινική έρευνα δεν έχει καταλήξει σε διώξεις από το 2019

Κοντεύουν τα Χριστούγεννα και ακόμη δεν υπάρχουν καθηγητές στα σχολεία - Οργισμένη επιστολή γονέων

Συναινετική ή συγκρουσιακή αντιπολίτευση; Η Χαριλάου Τρικούπη αναζητά την μέθοδο που θα της δώσει ώθηση

Το μεγαλύτερο σκάνδαλο στον παγκόσμιο αθλητισμό: γιατί αφαιρέθηκαν τα χρυσά μετάλλια από την παραολυμπιακή ομάδα μπάσκετ της Ισπανίας