Η συμφωνία των... χαμένων για το πετρέλαιο - Όλοι μετρούν απώλειες

Θα καταφέρει η -οµολογουµένως «ιστορική» από άποψη µεγέθουςµείωση στην ηµερήσια παραγωγή πετρελαίου, που συµφώνησαν µόλις την περασµένη εβδοµάδα, έπειτα από µαραθώνιες διαβουλεύσεις σε επίπεδο OPEC, OPEC Plus και G20, οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες, να συγκρατήσει την κατρακύλα στις τιµές του «µαύρου χρυσού»; Το ερώτηµα πλέον κυριαρχεί ρίχνοντας βαριά τη σκιά του πάνω από την παγκόσµια αγορά ενέργειας, µε τους αναλυτές ωστόσο στην πλειονότητά τους να κρατούν µικρό καλάθι ως προς τα προσδοκώµενα «οφέλη».

∆ιότι οι µεγαλύτεροι πετρελαιοπαραγωγοί µπορεί να κατάφεραν στις αρχές Απριλίου ό,τι δεν είχαν καταφέρει στις αρχές Μαρτίου, να συµφωνήσουν δηλαδή σε µια πρωτοφανή µείωση της παγκόσµιας παραγωγής που θα αγγίζει ή ακόµη και θα ξεπερνά τα 10 εκατοµµύρια βαρέλια ηµερησίως (περίπου το 10% δηλαδή της παγκόσµιας ηµερήσιας παραγωγής), αλλά η ζήτηση έχει, εν τω µεταξύ, µειωθεί κατά πολύ περισσότερο: εν προκειµένω κατά περίπου… 30 εκατοµµύρια βαρέλια ηµερησίως.

Ηταν αρχές Μαρτίου, στη σκιά της τότε ακόµη ραγδαία επιδεινούµενης πανδηµίας του κορονοϊού, όταν οι Ρώσοι τα «έσπασαν» µε τους Σαουδάραβες στη Βιέννη, απορρίπτοντας την πρόταση του Ριάντ για µειώσεις στην ηµερήσια παραγωγή πετρελαίου. Θορυβηµένη από την κατάρρευση στη ζήτηση που έχει επιφέρει ως επακόλουθο η ευρύτερη οικονοµική παράλυση λόγω πανδηµίας (σε µεταφορές, βιοµηχανίες, κατανάλωση), η -σύµµαχος των ΗΠΑ- Σαουδική Αραβία θέλησε να βάλει φρένο στην πτώση της τιµής του πετρελαίου, µειώνοντας παράλληλα και την προσφορά.

Για να είναι «εντάξει» µε τα οικονοµικά του, το σουνιτικό βασίλειο των Σαούντ, που αποτελεί και τον de facto ηγέτη στις τάξεις του Οργανισµού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEC), λέγεται πως θα ήθελε το πετρέλαιο κοντά στο 80 δολάρια το βαρέλι. Οι Ρώσοι ωστόσο από την άλλη (που δεν ανήκουν µεν στον OPEC, αλλά συνεργάζονται µαζί του ήδη από το 2016, στο πλαίσιο ενός διευρυµένου µοντέλου τύπου OPEC Plus) διαφώνησαν, θεωρώντας ενδεχοµένως ότι τώρα είναι ευκαιρία να πληγεί η κοστοβόρα αµερικανική σχιστολιθική ενεργειακή παραγωγή που γιγαντωνόταν τα τελευταία χρόνια (και χρειάζεται υψηλές τιµές πώλησης για να αποφέρει κέρδη).

Η Μόσχα, άλλωστε, λέγεται πως θα µπορούσε να «αντέξει» και τιµές κοντά στα 42 δολάρια το βαρέλι. Σηµαντική σηµείωση: οι Αµερικανοί (που δεν ανήκουν ούτε στον OPEC ούτε στον OPEC Plus) έχουν πια εξελιχθεί στον µεγαλύτερο παγκοσµίως παραγωγό πετρελαίου, µε την ηµερήσια παραγωγή τους µάλιστα να ξεπερνάει τα 13 εκατοµµύρια βαρέλια τον Φεβρουάριο του 2020. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, Ρώσοι και Σαουδάραβες συγκρούστηκαν. Και όχι απλά δεν µείωσαν την παραγωγή, αλλά αντιθέτως την αύξησαν σε πείσµα της ζήτησης που έβαινε µειούµενη λόγω πανδηµίας, µε αποτέλεσµα στην πορεία η τιµή του «µαύρου χρυσού» να υποχωρήσει κοντά στα µόλις 20 δολάρια το βαρέλι ή ακόµη και χαµηλότερα (σε χαµηλό 18ετίας)… από περίπου 70 δολάρια που ήταν στις αρχές του 2020. Αναλυτές όπως ο Ντάνιελ Γέργκιν της IHS Markit βρέθηκαν ξαφνικά να µιλούν για την «περισσότερο απότοµη κατάρρευση» στα πετρελαϊκά χρονικά.

Εως και τις 12 Απριλίου, ωστόσο, το σκηνικό διεθνώς θα είχε αλλάξει, µε τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες να συµφωνούν σε µια µείωση της παραγωγής που θα αγγίζει τα 9,7 εκατοµµύρια βαρέλια ηµερησίως για την περίοδο από την 1η Μαΐου έως και τα τέλη Ιουνίου, µε την προοπτική οι µειώσεις να αρχίσουν να χαλαρώνουν µεν στην πορεία σταδιακά (στα περίπου 8 εκατοµµύρια βαρέλια ηµερησίως έως και τα τέλη του 2020), παραµένοντας όµως εν ισχύι (στα περίπου 6 εκατοµµύρια βαρέλια ηµερησίως) έως και τον Απρίλιο του 2022.

Στον απόηχο της συµφωνίας, ο Αµερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραµπ θα έσπευδε να πανηγυρίσει υποστηρίζοντας ότι έτσι (από την προσδοκώµενη ανάκαµψη δηλαδή στις τιµές του πετρελαίου) πρόκειται να σωθούν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας του ενεργειακού κλάδου στις ΗΠΑ. Παράγοντες της αγοράς εκτιµούν ότι η συνολική µείωση σε παγκόσµιο επίπεδο πρόκειται στην πράξη να ξεπεράσει τα 10 εκατοµµύρια βαρέλια ηµερησίως και ενδεχοµένως να προσεγγίσει τα 20 εκατοµµύρια. Σηµειώνεται, άλλωστε, ότι στις περικοπές έχουν πια συµφωνήσει και χώρες όπως είναι οι Ηνωµένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Νορβηγία, η Βραζιλία και η Ινδονησία που δεν ανήκουν στον OPEC.

Υπάρχουν ωστόσο παράλληλα και φωνές (Rystad Energy, ClearView Energy Partners, Nordea Bank κ.ά.) που «αποκηρύσσουν» την πρόσφατη συµφωνία ως ανησυχητικά «εύθραυστη» ή «κατώτερη των περιστάσεων» (δεδοµένου ότι η µείωση που έχει σηµειωθεί στη ζήτηση είναι πια πολλαπλάσια της µείωσης που αναµένεται από τις αρχές του Μαΐου στην παγκόσµια παραγωγή), εκφράζοντας παράλληλα αµφιβολίες και ως προς τη µεσοµακροπρόθεσµη συµµόρφωση των άµεσα εµπλεκοµένων χωρών µε τις συµφωνηθείσες περικοπές στην παραγωγή. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, πολλοί είναι πλέον εκείνοι που εκτιµούν ότι οι τιµές πρόκειται να παραµείνουν στη ζώνη µεταξύ 20 και 40 δολαρίων ανά βαρέλι, µε χαρακτηριστική και την περίπτωση της Goldman Sachs που δεν αναµένει σηµαντική ανάκαµψη στην τιµή του «µαύρου χρυσού».

Παράλληλα, ωστόσο, υπάρχουν και φωνές που υπογραµµίζουν ότι οι «αναπόφευκτες» περικοπές στην παραγωγή ήταν απλώς ζήτηµα χρόνου να επιβληθούν όχι από επιλογή, αλλά για λόγους καθαρά πρακτικούς, καθώς εξαντλούνται οι χώροι διεθνώς όπου οι παραγωγοί µπορούν να αποθηκεύουν όλο εκείνο το αδιάθετο πετρέλαιο. Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η IHS Markit προειδοποιούσε ότι έως και τις αρχές Μαΐου κάθε χώρος που υπάρχει σήµερα διεθνώς για αποθήκευση πετρελαίου, είτε πρόκειται για τάνκερ είτε για κάθε άλλου είδους δεξαµενές, θα έχει «φουλάρει». Για αυτό το ενδεχόµενο έχουν παράλληλα προειδοποιήσει και αναλυτές άλλων εταιρειών (Kayrros, Genscape, Kpler κ.ά.).

Η κρίση στην παγκόσµια αγορά της ενέργειας επηρεάζει ωστόσο πλέον άµεσα και τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, µε την αµερικανική ExxonMobil, για παράδειγµα, να αναβάλλει για το 2021 τις γεωτρήσεις που είχε προγραµµατίσει για το καλοκαίρι του 2020 στο Οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, και την κοινοπραξία των TOTAL-ENI επίσης να εξετάζει το ενδεχόµενο αναβολής των γεωτρήσεων που είχε προγραµµατίσει για φέτος στο Τεµάχιο 6 της Κύπρου.