Τουρκική λίρα: Χαμηλότερα από ποτέ - Μοναδική λύση το ΔΝΤ λένε οι οικονομολόγοι

Τη μεγαλύτερη υποτίμηση όλων των εποχών κατέγραψε σήμερα το τουρκικό νόμισμα έναντι του δολαρίου, με την Τουρκία να εισέρχεται πλέον σε νομισματική κρίση, αφού ξεπέρασε ακόμη και το ψυχολογικό όριο των 7.24 λιρών, την ανώτερη τιμή που είχε φτάσει τον Αύγουστο του 2018, την εποχή της μεγάλης συναλλαγματικής κρίσης. Η τουρκική λίρα δέχτηκε μεγάλο χτύπημα σήμερα από το δολάριο, με την ισοτιμία να φτάνει το 1 δολάριο = 7.31 λίρες.

Τούρκοι οικονομολόγοι, προσπαθώντας να στηρίξουν την κυβέρνηση, απέδωσαν την πτώση της λίρας σε κερδοσκοπική επίθεση του Λονδίνου και πιο συγκεκριμένα σε 3 τράπεζες από το Λονδίνο που άνοιξαν επιθετικές θέσεις σε λίρες Τουρκίας και αργότερα δεν μπόρεσαν  να τις κλείσουν. Δηλαδή δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε τουρκικές λίρες προς τις τουρκικές τράπεζες. Η Επιτροπή Ελέγχου Τραπεζικού Συστήματος (BDDK) απαγόρεψε σε αυτές τις τράπεζες να κάνουν swaps, δηλαδή να πωλούν λίρες σε μελλοντική ημερομηνία.

Οικονομολόγοι ωστόσο στο αντίθετο στρατόπεδο, αυτό της αντιπολίτευσης, εκτιμούν ότι η υποτίμηση της τουρκικής λίρας οφείλεται στην πίεση του πληθωρισμού και στα αμύθητα ποσά που πληρώνει η κυβέρνηση στις εταιρείες που κατασκεύασαν τεράστια δημόσια έργα, όπως γέφυρες, αεροδρόμια, τούνελ κλπ., ποσά τα οποία πληρώνει σε δολάρια βάσει συμφωνιών. Οι συμβάσεις αυτές έγινα βάσει της διολίσθησης του δολαρίου έναντι του δολαρίου, για παράδειγμα όταν έγιναν το δολάριο ισούτο με 5 λίρες κι όχι με 7, όπως φέτος. «Το πρόβλημα της Τουρκίας οφείλεται στις κοινοπραξίες δημοσίου ιδιωτικού τομέα με λίγα λόγια. Τα χρήματα που θα πληρώσουμε για τις γέφυρες από τις οποίες δεν περνάμε ή τα αεροδρόμια από τα οποία δεν θα πετάξουμε.

Τα διόδια της γέφυρας που συνδέει την Κων/λη με τη Σμύρνη είναι 45 δολάρια, δηλ. 320 λίρες. Με τέτοια διόδια δεν την περνάει κανείς πλέον, επομένως το κράτος πρέπει να πληρώσει τη διαφορά στις εταιρείες κατασκευής, αλλά σε δολάρια, τα οποία δεν διαθέτει πλέον. Το ίδιο ισχύει και για το καινούριο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης», υποστηρίζει ο Ιμπραχίμ Καφετζί, κορυφαίος Τούρκος οικονομολόγος. Τον κίνδυνο η Τουρκία να πτωχεύσει επισείει ο αρχηγός του νέου κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου και πρώην υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας.

«Η Τουρκία χρειάζεται συνάλλαγμα. Και αν αυτή η ανάγκη δεν καλυφθεί, η αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας μπορεί να επιταχυνθεί και στη συνέχεια να χτυπήσει τον πληθωρισμό. Η Τουρκία μπορεί να πτωχεύσει», δηλώνει. Ο Αλί Μπαμπατζάν εκτιμά πάντως ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν είναι ο μοναδικός οργανισμός από τον οποίο θα μπορούσε η Τουρκία να δανειστεί. «Το ΔΝΤ είναι ένας οργανισμός, αλλά όχι ο μοναδικός. Υπάρχουν κι άλλοι. Αυτή τη στιγμή, αν κοιτάξουμε έξω, θα δούμε ότι υπάρχουν κι άλλες επιλογές. Η Τουρκία αυτή τη στιγμή χρειάζεται συνάλλαγμα. Μπορούμε με τους εσωτερικούς μηχανισμούς μας να καλύψουμε τις ανάγκες για τουρκική λίρα», υποστήριξε.

Για τον Ιμπραχίμ Καφετζί, ωστόσο, δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το ΔΝΤ και τη λιτότητα. «Η Άγκυρα θα πρέπει να ακολουθήσει πολιτική λιτότητας, να γίνει περικοπή δαπανών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση της Τουρκίας. Δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση, γιατί για παράδειγμα, πέρυσι ο Μπεράτ Αλμπαϋράκ (σ.σ. ΥΠΟΙΚ) είχε πει ότι θα δημιουργούνταν 2.5 εκ. νέες θέσεις εργασίας, αλλά φέτος χάθηκαν 800.000.

Η άλλη λύση είναι το ΔΝΤ, αλλά η Τουρκία δεν προσφεύγει για λόγους αρχής. Τότε να απευθυνθούμε σε γειτονικές ή φιλικές χώρες, αλλά κανένας δεν μας δίνει χρήματα, κανείς δεν μας εμπιστεύεται. Τα στοιχεία δεν δημοσιοποιούνται. Γι’ αυτό δεν πηγαίνουν στο ΔΝΤ, γιατί όλα θα έρθουν στη φόρα», αναφέρει ο Τούρκος οικονομολόγος.

Η λύση της δανειοδότησης από την Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν μπορεί να λειτουργήσει, σύμφωνα με τον Ιμπραχίμ Καφετζί. «Η αμερικανική τράπεζα FED λέει ότι θα σου δώσω χρήματα με swap. Η Τουρκία το 2018 πώλησε όλα τα αμερικανικά ομόλογα κατά τη διάρκεια της κρίσης με τον Μπράνσον και αγόρασε δολάρια. Άρα δεν μπορεί να προσφύγει στην FED».

Οι επενδύσεις θα λύσουν το πρόβλημα

Το συνάλλαγμα αλλά και το «ζεστό» χρήμα δεν μένει στην Τουρκία. Όλοι οι ξένοι πωλούν όλα τα ομόλογα και τις μετοχές και φεύγουν από τη χώρα. Σύμφωνα με τον Τούρκο οικονομολόγο, Ιμπραχίμ Καφετζί, «υπάρχουν μόνο δυο επιλογές για να προστατευτεί η λίρα. Η αξία κάθε νομίσματος καθορίζεται από την παραγωγική δύναμη κάθε χώρας και από τις επενδύσεις. Δηλαδή παραγωγή με προστιθέμενη αξία. Το να πωλεί κάποιος ντομάτες και αγγούρια δεν λύνει το πρόβλημα. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, μπορείς να καθορίσεις την τιμή συναλλάγματος μέσω επιτοκίων αλλά τα επιτόκια μειώθηκαν λόγω της πανδημίας. Και η άλλη λύση είναι να προσελκύσεις επενδύσεις στη χώρα σου. Ωστόσο κανείς δεν μας εμπιστεύεται».