Πακέτο €750 δισ. θα προτείνει η Κομισιόν - Επιχορηγήσεις €22,5 δισ. στην Ελλάδα

Η… μάχη των μαχών για το Ταμείο Ανάκαμψης μετά την κρίση του κορονοϊού ξεκίνησε μόλις σήμερα Τετάρτη, με επίκεντρο της Βρυξέλλες. Η Κομισιόν παρουσιάζει την πολυαναμενόμενη πρότασή της, για ένα Ταμείο ύψους 750 δισ. ευρώ που θα εξαρτάται άμεσα από τον επόμενο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το οποίο θα λέγεται «Next Generation EU».

Πρόκειται για μια πρόταση συμβιβαστική μεταξύ των «τσιγκούνηδων του Βορρά» και των χωρών του Νότου, βασισμένη και στη γαλλογερμανική πρόταση. Τα 500 δισ. ευρώ θα αφορούν επιχορηγήσεις, τα 250 δισ. ευρώ δάνεια. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, η Ελλάδα προτείνεται να λάβει 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ σε δάνεια. Αντιστοίχως η Ιταλία θα λάβει 81,8 δισ. ευρώ και 90,9 δισ. ευρώ σε δάνεια, ενώ η Ισπανία 77,3 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 63,1 δισ. σε δάνεια.

Σύμφωνα με την παρουσίαση της Προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, η χρηματοδότησή του θα προέλθει από ποσά που θα αντλήσει η Κομισιόν παίρνοντας δάνεια από τις κεφαλαιαγορές, εκδίδοντας δηλαδή δικά της ομόλογα, με εγγύηση την αύξηση των ιδίων πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού. Το γεγονός ότι η Κομισιόν θα βγει στις αγορές για να δανειστεί -και όχι τα Κράτη Μέλη-, σημαίνει ότι οι χώρες δεν θα χρειαστεί να επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά τους.

Για να καταφέρει να αυξήσει τους ίδιους πόρους, η Κομισιόν προτείνει νέους πανευρωπαϊκούς «πράσινους» φόρους όπως για το πλαστικό, τις εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και ψηφιακό εταιρικό φόρο, για τις εταιρίες-κολοσσούς του διαδικτύου που κατηγορούνται ότι εκμεταλλεύονται τα φορολογικά συστήματα της Ευρώπης για να φοροδιαφύγουν.

Σε γενικές γραμμές τα κεφάλαια κατευθυνθούν σε τρεις άξονες, στα ίδια τα κράτη, στις επιχειρήσεις για έρευνα, ενίσχυση του τομέα της υγείας και της καινοτομίας. 

Δάνεια και Επιχορηγήσεις θα είναι συνδεδεμένα με την αναλογία κονδυλίων που έχουν θα υπάρχουν στον προϋπολογισμό, για τους διάφορους φακέλους των προγραμμάτων. Για να τα αντλήσουν από το “Recovery andResilienceFacility” για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, τα κράτη-μέλη, θα πρέπει να υποβάλουν τα ίδια το δικό τους πρόγραμμα, το οποίο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψην πολλές παραμέτρους, από την ανάκαμψη μετά την κρίση (φυσικά!), μέχρι την πράσινη μετάβαση, αλλά και την συμφωνία με τις συστάσεις της Κομισιόν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Μια σειρά επιτροπών θα αξιολογεί τις προτάσεις και θα εγκρίνει τα ποσά.

Το δεύτερο πλαίσιο, αυτό που αφορά τις επιχειρήσεις, θα λειτουργήσει στο πλαίσιο του InvestEU και του EFSI, των υφιστάμενων εργαλείων για τις ιδιωτικές επενδύσεις, τα οποία θα ενισχυθούν. Ταυτόχρονα θα ιδρυθεί και ένα πλαίσιο για εγγύηση ρευστότητας μέσω της ΕΤΕπ.

Το τρίτο πλαίσιο αφορά την έρευνα και την καινοτομία, την ενίσχυση του τομέα της Υγείας, την αύξηση της έκτασης του προγράμματος RescEU (για ευρωπαϊκό ιατρικό διαθέσιμο εξοπλισμό πχ.) και άλλων παρόμοιων πρωτοβουλιών.

Η αποπληρωμή των δανείων που θα λάβει η Κομισιόν από τις αγορές θα γίνει μετά το 2027, στον επόμενο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και συνολικά ως το 2058. Η μέγιστη ωρίμανση των δανείων θα είναι 30 έτη και φυσικά θα χτιστεί καμπύλη αποδόσεων (βραχυπρόθεσμα με μετακύληση κτλ).

Για την πρακτική συλλογή των χρημάτων θα λειτουργήσουν οι ίδιοι πόροι. Αν αυτό συμβεί, δεν θα χρειαστεί να μειωθούν τα κονδύλια μετά το 2027 ή να ζητηθούν μεγαλύτερες συνεισφορές  από τα Κράτη Μέλη για να βρεθούν αυτά τα κεφάλαια.

Η μάχη, λοιπόν, άρχισε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η δυσκολία αναμένεται να υπάρξει όχι μόνο για το ποσοστό επιχορηγήσεων-δανείων, αλλά και για τη συμφωνία για το πού θα ξοδευτούν τα χρήματα. Για να εγκριθεί η πρόταση της Κομισιόν, χρειάζεται η έγκριση από τη Σύνοδο Κορυφής (τα κράτη μέλη) και το Ευρωκοινοβούλιο –σε κάποιες χώρες, θα χρειαστεί να εγκριθεί και από τα εθνικά κοινοβούλια.

Για υπάρξουν διαθέσιμα κεφάλαια πριν από το 2021, η Κομισιόν θα ζητήσει να αυξηθεί και ο φετινός προϋπολογισμός (2020) για την υποστήριξη ρευστότητας και ανακεφαλαιοποίησης, τη στήριξη του React EU για την περιφερειακή συνοχή και το κομμάτι της εξωτερικής δράσης. Και για αυτό θα χρειαστεί ομοφωνία στο Συμβούλιο.