Τα smartphones αποκαλύπτουν τη ρατσιστική βία εναντίον των μαύρων

Στο Σέντραλ Παρκ, στη Μινεάπολη, παντού στις ΗΠΑ η κάμερα ενός smartphone μετατρέπεται ολοένα και περισσότερο ως όπλο απέναντι στις ρατσιστικές ενέργειες, με τη βοήθεια των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη κι αν η δικαιοσύνη δεν ακολουθεί πάντα. Την ημέρα που ένας λευκός αστυνομικός στη Μινεάπολη προκάλεσε ασφυξία στον George Floyd, ακινητοποιώντας τον στο έδαφος επί ώρα με το γόνατό του στον λαιμό, ο Κρίστιαν Κούπερ κατηγορήθηκε άδικα από μια γυναίκα στο Σέντραλ Παρκ ότι την απείλησε.

Και οι δύο ήταν Αφροαμερικανοί, όπως ο Άχμεντ Αρμπέρι που έπεσε νεκρός από τις σφαίρες λευκών κατοίκων στη συνοικία όπου έκανε τζόκινγκ στη Τζόρτζια τον Φεβρουάριο. Μετά τον ξυλοδαρμό μέχρι θανάτου του Ρόντνεϊ Κινγκ από αστυνομικούς στο Λος Άντζελες το 1991, μια σκηνή που απαθανάτισε η κάμερα ενός ερασιτέχνη, βίντεο καταγράφουν τακτικά τον καθημερινό ρατσισμό στις ΗΠΑ. Εδώ και μερικά χρόνια όμως η καταγραφή των γεγονότων αυτών γίνεται πιο συστηματικά.

«Εδώ και γενιές»

«Η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι αυτό που συνέβη στον Τζορτζ Φλόιντ, στον Άχμεντ Αρμπέρι και τον Κρίστιαν Κούπερ συμβαίνει εδώ και γενιές στους μαύρους Αμερικάνους», έγραψε στο Twitter η γερουσιαστής Καμάλα Χάρις, και η ίδια Αφροαμερικανίδα. «Τα κινητά τηλέφωνα το κατέστησαν απλώς πιο εμφανές», πρόσθεσε.

Τα βίντεο «υπενθυμίζουν ότι όπου κι αν βρίσκονται οι έγχρωμοι είναι ευάλωτοι», σχολίασε η Κάθριν Ράσελ- Μπράουν, διευθύντρια του κέντρου σπουδών φυλετικών σχέσεων στο πανεπιστήμιο της Φλόριντα. Αρχικά η υποχρέωση των αστυνομικών να έχουν πάνω τους μίνι κάμερες εν ώρα υπηρεσίας είχε γεννήσει ελπίδες μιας μεγάλης αλλαγής. Όμως έπειτα από τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα κάποιων ερευνών, πιο πρόσφατες και ενδελεχείς έρευνες έδειξαν ότι “στις περισσότερες περιπτώσεις οι κάμερες δεν φέρνουν την αναμενόμενη μείωση στη χρήση βίας”, εξήγησε ο Ντάνιελ Λόρενς ερευνητής στο Urban Institute.

Πολλές υπηρεσίες επιτρέπουν στους αστυνομικούς να έχουν ανοικτές τις κάμερες όταν και όποτε το επιθυμούν, ενώ κάποιες κατηγορήθηκαν ότι έκαναν μοντάζ στα βίντεο προτού τα δημοσιεύσουν. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στην περίπτωση του Τζορτζ Φλόιντ ή του Έρικ Γκάρνερ, ο θάνατος του οποίου επίσης από ασφυξία κατά τη διάρκεια της σύλληψής του στη Νέα Υόρκη το 2014 προκάλεσε ένα εθνικό κίνημα, περαστικοί και όχι αστυνομικοί ήταν αυτοί που τράβηξαν βίντεο του συμβάντος.

«Τα βίντεο αυτά (…) μαρτυρούν τη δυσλειτουργία των ενεργειών των δυνάμεων ασφαλείας», σημείωσε η Ράσελ- Μπράουν, “διότι μας κάνουν να σκεφτούμε ότι χρειαζόμαστε τους πολίτες για να εποπτεύουν την αστυνομία ή μέλη της κοινωνίας για να λαμβάνουμε δικαιοσύνη”.

«Ζωή κομμάτια»

Η καταγραφή του γεγονότος αποκτά ολοένα και πιο αποφασιστική σημασία χάρη και στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. «Αν δεν υπήρχε το βίντεο, θα είχαν αποπεμφθεί τόσο γρήγορα οι αστυνομικοί;», διερωτήθηκε ο Ιμπράμ Κέντι διευθυντής του αντιρατσιστικού κέντρου ερευνών του πανεπιστημίου American.

«Θα είχαμε πιστέψει τους αυτόπτες μάρτυρες που είδαν τη σκηνή και οι οποίοι ζήτησαν από τους αστυνομικούς να σταματήσουν;», πρόσθεσε.

Είναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσουμε αν η αυξανόμενη χρήση smartphones μπορεί να αποτρέψει τη διάπραξη ρατσιστικών ενεργειών, επεσήμανε η Ράσελ- Μπράουν.

Στην περίπτωση του Τζορτζ Φλόιντ, υπογράμμισε, «η κάμερα δεν εμπόδισε τη διάπραξη της ενέργειας». Στις διαμάχες μεταξύ ατόμων, η ύπαρξη βίντεο συχνά αυξάνει την επιθετικότητα του υποκινητή της αντιπαράθεση, όπως στην περίπτωση της Έιμι Κούπερ στο Σέντραλ Παρκ.

Σε μερικές ώρες αυτή η αντιπρόεδρος εταιρείας έχασε την ανωνυμία της, τον σκύλο της, τη δουλειά της συντετριμμένη από τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης και τα μέσα ενημέρωσης μετά τη δημοσιοποίηση του βίντεο στο οποίο φαίνεται να απειλεί τον Κούπερ, το οποίο έχει περισσότερα από 43 εκατομμύρια views.

«Δεν συγχωρώ τον ρατσισμό της, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι η ζωή της θα έπρεπε να έχει γίνει κομμάτια», σχολίασε ο ίδιος στους New York Times.

Κίνδυνος

Πολλοί ειδικοί προειδοποιούν για τον κίνδυνο «απώλειας του ανθρώπινου χαρακτήρα» των δραστών εξαιτίας της εκδικητικότητας των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως η ψυχολόγος Μόλι Κρόκετ. Όμως, σύμφωνα με άλλους, η ίδια η ρατσιστική πράξη προκαλεί την απώλεια του ανθρώπινου χαρακτήρα του θύματος. Όσο ισχυρή και να είναι αυτή η μορφή δικαιοσύνης δεν θα πρέπει να συγχέεται με την εφαρμογή του νόμου, προειδοποιεί η Ράσελ Μπράουν. Η ίδια εξεπλάγη από το πόσο γρήγορα αποπέμφθηκαν οι αστυνομικοί που ενεπλάκησαν στον θάνατο του Φλόιντ, όμως εκτίμησε ότι δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη. «Αποπέμφθηκαν, αρκεί; Όχι, ένας άνθρωπος είναι νεκρός. Άρα τώρα θέλουμε το δικαστικό σύστημα να κάνει τη δουλειά του», τόνισε.